O λαϊκισμός ως ιδεολογία: σχέσεις και σκέψεις

pdf
Δημοσιευμένα: Jan 31, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.40200
Λέξεις-κλειδιά:
λαϊκισμός, ιδεολογία
Ηρακλής Μαυρίδης
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών
Περίληψη

Η εργασία αυτή είναι μια πρώτη προσέγγιση στο σύνθετο ζήτημα των σχέσεων μεταξύ λαϊκισμού και ιδεολογίας μέσα από δύο συγκεκριμένες εννοήσεις της ιδεολογίας. Συγκεκριμένα, συζητάμε μια σειρά από ιδέες που αφορούν εννοιακά προβλήματα αλλά και λειτουργίες της ιδεολογίας μέσα στο κοινωνικο-πολιτικό πεδίο και διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν  ομοιότητες και αντιστοιχίες μεταξύ των δύο μορφών του λόγου, προτείνουμε δε, συμβατικά, ότι ο λαϊκισμός μπορεί να θεωρηθεί μορφή του ιδεολογικού λόγου, ίσως όχι με την έννοια της «σκληρής» πολιτικής ιδεολογίας αλλά με την έννοια μιας «λεπτής» ιδεολογίας.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Ηρακλής Μαυρίδης , Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Αναφορές
Eagleton, T. (2018). Ιδεολογία: Μια εισαγωγή (μτφρ.: Μ. Λάμπρου). Εκδόσεις Πεδίο.
Müller, J.-W. (2017). Τι είναι ο λαϊκισμός; (μτφρ.: Δ. Αντωνίου). Εκδόσεις Πόλις.
Mannheim, K. (1997). Ιδεολογία και Ουτοπία (μτφρ.: Γ. Ανδρουλιδάκης). Εκδόσεις Γνώση.
Mudde, C. and Rovira Kaltwasser, C. (2017). Λαϊκισμός: Μια συνοπτική εισαγωγή. Επίκεντρο.
Κάρουλας, Γ. (2022). Πολιτικές ελίτ και Εξουσία: Από την κλασική Ιταλική Σχολή στις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις. Εκδόσεις Πρόπομπος
Λίποβατς, Θ. & Δεμερτζής, Ν. (1994). Δοκίμιο για την Ιδεολογία. Εκδόσεις Οδυσσέας.
Μαυρίδης, Η. (2003). Ερνέστο Λακλάου: Για μια σύγχρονη θεώρηση του Πολιτικού. Αξιολογικά, 14, σελ. 242 - 275.
Μαυρίδης, Η. (2001). Σύγχρονες Τάσεις στη Θεωρία της Ιδεολογίας: Κριτική της ιδεολογίας και αποδόμηση. Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 18, σελ. 33 - 70.
Μαυρίδης, Η. (2005). Για την κατασκευή της κοινωνικής πραγματικότητας: Μετα-φαινομενολογικές προοπτικές του κοινωνικού κονστρουξιονισμού. Επιστήμη και Κοινωνία, 15.
Σεφεριάδης, Ι. Σ. (2021). Λαϊκισμός, Δημοκρατία, Αριστερά : Η πρόκληση της μεθόδου, Εκδόσεις Τόπος.
Σεβαστάκης, Ν. & Σταυρακάκης, Γ. (2012). Λαϊκισμός, αντιλαϊκισμός και κρίση. Εκδόσεις Νεφέλη.
Σταυρακάκης, Γ. (2019). Λαϊκισμός: Μύθοι, στερεότυπα και αναπροσανατολισμοί. Εκδόσεις ΕΑΠ.
Περιοδικό Σύγχρονα Θέματα (2010, Ιούλιος - Σεπτέμβριος). «Φάκελος: "Λαϊκισμός και δημοκρατία"», 110.
Aslanidis, P. (2015). Is populism an ideology? A refutation and a new perspective. Political Studies, 64, pp. 88–104.
Canovan M. (2002). Taking politics to the people: Populism as the ideology of democracy. In Y. Mény & Y. Surel (Eds.), Democracies and the populist challenge. Palgrave Macmillan.
Canovan, Μ. (2004). Populism for political theorists?. Journal of Political Ideologies, 9 (3), pp. 241-252.
Canovan, M. (1981). Populism. Junction Books.
De Cleen, Β. & Stavrakakis, Υ. (2017). Distinctions and articulations: A discourse theoretical framework for the study of populism and nationalism. Javnost-The Public, 24 (4), pp. 301-319.
Freeden, M (Ed.) (2007). The meaning of ideology: Cross-disciplinary perspectives. Routledge.
Freeden, M. (Ed.) (2001). Reassessing Political Ideologies: The durability of dissent. Routledge.
Freeden, Μ. (2003). Ideology: A very short introduction. Oxford University Press.
Freeden, M. & Stears, M. (Eds.) (2013). The Oxford Handbook of Political Ideologies. Oxford University Press.
Hawkes, D. (1996). Ideology. Routledge.
Howarth, D., Norval, A. J. and Stavrakakis, Y. (Eds.) (2000). Discourse theory and political analysis. Manchester University Press.
Howarth, D. & Stavrakakis, Y. (2000). Introducing discourse theory and political analysis. In D. Howarth, A. J. Norval and Y. Stavrakakis (Eds.), Discourse theory and political analysis: Identities, hegemony and social change. Manchester University Press, pp. 1-23.
Kaltwasser, C. R. (2012). The ambivalence of populism: threat and corrective for democracy. Democratization, 19(2), pp. 184-208.
Katsambekis, G. (2022). Constructing ‘‘the people’’ of populism: a critique of the ideational approach from a discursive perspective. Journal of Political Ideologies, 27(1), pp. 53–74. https://doi.org/10.1080/13569317.2020.1844372
Laclau, E. (2005a). Populism: What’s in a name. In F. Panizza (Ed.), Populism and the mirror of democracy. Verso.
Laclau, E. (2005b). On populist reason. Verso.
Meléndez, C. & Rovira Kaltwasser, C. (2019). Political identities: The missing link in the study of populism. Party Politics, 25(4), pp. 520-533.
Moffitt, B., & Tormey, S. (2014). Rethinking populism: Politics, mediatisation and political style. Political Studies, 62(2), pp. 381-397.
Mouffe, C. (2016). In defense of left-wing populism. The Conversation, 29 April. https://theconversation.com/in-defence-of-left-wing-populism-55869
Mudde, C. (2004). The Populist Zeitgeist. Government and Opposition, 39 (4), pp. 542–563.
Mudde, C. & Rovira Kaltwasser, C. (Eds.) (2012). Populism in Europe and the Americas: Threat or corrective for Democracy?. Cambridge University Press.
Mudde, C & Rovira Kaltwasser, C. (2013). Exclusionary vs. inclusionary populism: Comparing contemporary Europe and Latin America. Government and Opposition, 48(2), pp. 147–174.
Mudde, C. & Rovira Kaltwasser, C. (2017). Populism: A very short introduction. Oxford University Press.
Pappas, T. S. (2016). Modern populism: Research advances, conceptual and methodological pitfalls, and the minimal definition. Oxford Research Encyclopaedia of Politics, pp. 1–24. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190228637.013.17
Panizza, F. (Ed.) (2005). Populism and the mirror of democracy. Verso.
Rueda, D. (2021). Is populism a political strategy? A critique of an enduring approach. Political Studies, 69(2), pp. 167-184. https://doi.org/10.1177/0032321720962355
Salter, L. (2016). Populism as a fantasmatic rupture in the post-political order: Integrating Laclau with Glynos and Stavrakakis. Kōtuitui: New Zealand Journal of Social Sciences Online, 11(2), pp. 116–132.
Stanley, B. (2008). The thin ideology of populism. Journal of Political Ideologies, 13 (1), pp. 95-110.
Stavrakakis, Y. (2017a). Discourse theory in populism research: Three challenges and a dilemma. Journal of Language and Politics, pp. 1–12.
Stavrakakis, Y. (2017b). How did ‘‘populism’’ become a pejorative concept? And why is this important today? A genealogy of double hermeneutics. Populismus Working Papers No. 6, April, Thessaloniki.
Stavrakakis, Y. (2017c). Populism and hegemony. In P. Taggart, et al. (Eds.), The Oxford Handbook of Populism. Oxford University Press.
Stavrakakis, Y. (2019). The people is an empty signifier. Interview for Jacobin Italia, no. 5, https://jacobinitalia.it/il-popolo-e-un-significante-vuoto/
Stavrakakis, Y., Katsambekis, G., Kioupkiolis, A., Nikisianis, N. & Siomos, T. (2018). Populism, anti-populism and crisis. Contemporary Political Theory, 17(1), pp. 4-27.
Zienkowski, J. & Breeze, R. (Eds.) (2019). Imagining the peoples of Europe: Populist discourses across the political spectrum. John Benjamins Publishing Company.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)