Ο χορός ως αντικείμενο επιστημονικής έρευνας και φιλοσοφίας. Προλεγόμενα

PDF (ελληνικά)
Publiée : Jan 11, 2020
DOI : https://doi.org/10.12681/eml.22108
Anna Lazou
Résumé

τέχνη του χορού μελετάται σήμερα από τις επιστήμες και τη φιλοσοφία. Από την εποχή των αρχαίων Ελλήνων στοχαστών μέχρι τη σύγχρονη εποχή, ο χορός δεν έπαψε να θεωρείται τρόπος έκφρασης πολλαπλών δυνατοτήτων του πολιτισμού. Ο τρόπος που εκφράστηκε χορευτικά ο άνθρωπος στην ιστορία είναι και αποτύπωση σε κάθε εποχή της σχέσης του με τη φύση, το σύμπαν και τις κοινωνικές δομές.

Επιλέγοντας τις κυριότερες από το σύνολο των αναφορών στον χορό που μπορεί να συναντήσει σήμερα ο σύγχρονος αναγνώστης διαπιστώνουμε τον πλούτο και την πολυμέρεια των πληροφοριών και των προσεγγίσεων καθώς και τον διεπιστημονικό χαρακτήρα των μελετών. Ωστόσο, τόσο η ιστορική όσο και η φιλολογική, καθώς και η πιο πρόσφατη εθνολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση δεν παύουν να παραμένουν σε ένα πληροφοριακό και εγκυκλοπαιδικού τύπου πεδίο, χωρίς να ολοκληρώνεται η θεωρητική εξήγηση και κατανόηση του φαινομένου, παρά μόνο εφ’ όσον τεθούν και απαντηθούν φιλοσοφικής υφής ερωτήματα. Αυτά τα τελευταία λοιπόν έχουν να κάνουν τόσο με την ταυτότητα της  χορευτικής εμπειρίας- βάσει των δεδομένων της έρευνας των υπολοίπων μαθήσεων, τη σχέση του χορού με την γλώσσα, την επιστήμη ή τις επιστήμες (ιστορία, φιλολογία, φυσικές επιστήμες

μαθηματικά), τη μεταφυσική και την κοσμολογία, τη λειτουργικότητα κι εφαρμοσιμότητα των χρήσεων του χορού στην κοινωνία, τη θρησκεία και στην πολιτική. Ακόμα και το νόημα του χορού ή οι αισθητικές αρχές αλλά και οι ηθικές και παιδευτικές αξίες της χορευτικής δραστηριότητας των αρχαίων, εμπίπτουν σε παραδοσιακούς τομείς του φιλοσοφικού στοχασμού ή τουλάχιστον δεν συστηματοποιούνται επαρκώς στην κατεύθυνση μιας μεθοδικής έρευνας, παρά μόνο εάν υπαχθούν σε φιλοσοφική διερεύνηση.

Θα επικεντρωθούμε στα δεδομένα εκείνα που μπορούν να δείξουν ότι ο χορός και η όρχηση αντιμετωπίζεται από την φιλοσοφία ως μια ανθρωπολογική και συνάμα κοσμολογική έννοια που αναφέρεται στη σχέση του ανθρώπινου όντος τόσο με τον εσωτερικό ψυχισμό του όσο και με τον περιβάλλοντα κόσμο. Η «ευφυία» του αρχαίου ελληνικού χορευτικού πολιτισμού που ως φαινόμενο ξεδιπλώνεται σε πολλούς αιώνες, σε ποικίλα σχήματα και μουσικοποιητικά είδη, αλλά και με πλούσια κοινωνική, εκπαιδευτική και θεραπευτική λειτουργικότητα, δεν είναι άλλο από μια ακόμη ανακάλυψη των Ελλήνων από τις απαρχές της ιστορίας τους.

Article Details
  • Rubrique
  • Publishing partner
Creative Commons License

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work.

Téléchargements
Les données relatives au téléchargement ne sont pas encore disponibles.
Références
Albright, A. (2011). Situated Dancing: Notes from Three Decades in Contact with Phenomenology. Dance Research Journal, 43(2), 5-18. doi:10.1017/S0149767711000027
Anderson J. (1989), Introduction, εις John Martin, The Dance in Theory, NJ: Princeton Book Company, Princeton (Το βιβλίο αυτό είναι η ανατύπωση των σελίδων 31-126 από Martin, Introduction to the Dance, 1939 με εισαγωγή του Jack Anderson).
Barnes, H. E. (1992), Sartre’s Ontology: The Revealing and Making of Being, εις (επιμ.) Ch. Howells, The Cambridge to Sartre, Cambridge University Press, Cambridge, UK, pp. 13-38, https://doi.org/10.1017/CCOL0521381142.002.
Beardsley M. (1958), Aesthetics: Problems in the Philosophy of Criticism, New York: Harcourt, Brace & World, Inc.
___________ (1982), “What Is Going On in a Dance?" Dance Research Journal 15/1: 31–36.
Behnke El. A. & Conolly M. (2013), Dance, εις (επιμ.) Embree L., Encyclopedia of Phenomenology, Springer Science & Business Media, pp. 129-133.
Bernard, M. (1993). Sens et fiction. Nouvelles de danse 17: 56–64.
Best D. (1974), Expression in Movement and the Arts, 1974.
_______ (1978), Philosophy and Human Movement, 1978.
Burke S. (2009), Rejecting Artifice, Advancing Art: The Dance Criticism of John Martin, The Columbia Journal of American Studies, τ. 9, 289 – 305. http://www.columbia.edu/cu/cjas/dance notes.html.
Carr D. (1987), Thought and Action in the Art of Dance, British Journal of Aesthetics 27, 345-357.
Cassirer E. (1953), Philosophy of Symbolic Forms.Vol I: Language, (μετφρ.) Manheim R., New Haven: Yale University Press.
Catalano, J. S. (1974), A Commentary on Jean-Paul Sartre’s “Being and Nothingness”, The University of Chicago Press, Chicago, Il.
Christofidou, A. (2014), Book review: Embodied politics: dance, protest and identities, by Stacey Prickett. Scottish Journal of Performance, 1(2): pp.111–114. http://dx.doi.org/ 10.14439/sjop.2014.0102.08
Cohen S.- J. (1950), Some Theories of Dance in Contemporary Society, JAAC 9 (1950), 111-118.
_________ (1953), Dance as an Art of Imitation, Journal of Aesthetics and Art Criticism (JAAC), 7, 232-236.
_________ (1967), A Prolegomenon to an Aesthetics of Dance, εις (επιμ.) M. C. Beardsley, H. M. Schueller, Aesthetic Inquiry: Essays on Art Criticism and the Philosophy of Art, Belmont, CA: Dickenson Publishing Company.
_________ (1976) The State of Sylphs in Academe: Dance Scholarship in America, εις (επιμ.) E. Kamark, Growth of Dance in America, Arts in Society 13: Wisconsin: University of Wisconsin-Extension, pp. 222-227.
_________, (επιμ.) (1992b), Dance as a Theatre Art: Source Readings in Dance History from 1581 to the Present, New York: Princeton Book Company.
_________ (2004), Martin John, International Encyclopedia of Dance, Oxford University Press, New York, τ. 4.
Derrida J. (1973), Speech and Phenomena, and Other Essays on Husserl's Theory of Signs, (μετφρ.) D. B. Allison, Northwestern University studies in phenomenology & existential philosophy, Northwestern University Press.
Foster S.L. (2011), Choreographing Empathy: Kinesthesia in Performance, Routledge.
________ (επιμ.) (2009), Worlding Dance, Palagrave.
________ (επιμ.) (1996), Corporealities, Routledge.
________(επιμ.) (1995), Choreographing History, University of Indiana Press.
Franko M. (2011), Editor's Note: What Is Dead and What Is Alive in Dance Phenomenology?, Dance Research Journal 43.2, 1-4 (http://muse.jhu.edu/).
Goodman N. (1976b), Languages of Art: An Approach to a Theory of Symbols, Indianapolis: The Bobbs-Merrill Company.
_________ et a. (1972a), Basic Abilities Required for Understanding and Creation in the Arts: Final Report, Cambridge, Mass.: Harvard University, Graduate School of Education: Project No. 9–0283,
_________ (1978h), Ways of Worldmaking, Indianapolis: Hackett Publishing Company.
_________ (1984), Of Mind and Other Matters, Cambridge, Mass.: Harvard University Press.
Gutting G. (επιμ.) (1994), The Cambridge Companion to Foucault, CUP.
Horton Fraleigh S. (1996 [1987]): Dance and the Lived Body, University of Pittsburgh Press.
___________ (1999), Dancing into Darkness: Butoh, Zen and Japan, University of Pittsburgh Press.
__________ (2004), Dancing Identity: Metaphysics in Motion, University of Pittsburgh Press.
___________ (2010), Butoh: Metamorphic Dance and Global Alchemy, University of Illinois Press.
Jones R. El. (2007), Music and the Numinous, Rodopi.
Karoblis G. (2010), Dance, εις (επιμ.) Sepp H.R., Embree L., Handbook of Phenomenological Aesthetics, Springer Science & Business Media, pp. 67 - 71.
Langer S. (1948), Philosophy in a New Key, New York: New American Library.
________ (1953), Feeling and Form, New York.
Levin, D. M. (1983), Philosophers and the Dance, εις (επιμ.) R. Copeland, M. Cohen, What is Dance?, Oxford: Oxford University Press, pp. 85-93.
________ (1985), The Body’s Recollection of Being. London: Routledge.
________ (1987), Mudra as Thinking: Developing Our Wisdom-of-Being in Gesture and Movement, εις (επιμ.) Gr. Parkes, Heidegger and Asian Thought, Honolulu: University of Hawaii Press, pp. 245-270.
________ (1988), The Opening of Vision, New York & London: Routledge.
________ (1989), The Listening Self. New York & London: Routledge.
________ (1990), Justice in Flesh, εις (επιμ.) G. A. Johnson, M. B. Smith, Ontology and Alterity in Merleau-Ponty, Evanston, Illinois: Northwestern University Press, pp. 35-44.
________ (1991), Visions of Narcissism: the Problem of Transcendence and Language, εις (επιμ.) M.C. Dillon, Merleau-Ponty Vivant, Albany: State University of New York Press, pp. 47-90.
Levinson A. (1931a), The Dance: An Attack, The New York Times, June 7, 1931.
_________ (1931b), The Dance: Old and New Forms, The New York Times June 14, 1931.
Lawler L. (1960), Cosmic Dance and Dithyramb, Classical Bulletin, 1960, 12-16.
Manning S. (2004), Modern Dance, Negro Dance: Race in Motion, University of Minnesota Press, Minneapolis.
Margolis J. (2009), The Arts and the Definition of the Human: Toward a Philosophical Anthropology, Stanford
_________ (1983), Art as Language, εις (επιμ.) R. Copeland, M. Cohen, What is Dance?: Readings in Theory and Criticism, Oxford University Press, pp. 376–389.
_________ (1981), The Autographic Nature of the Dance, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, τ. 39, No. 4, 1981, 419-427.
Marsh C. (2008), Stanislavsky, Konstantin, εις (επιμ.) D. Kennedy , The Oxford Encyclopedia of Theatre and Performance, Oxford University Press. Columbia University. http://www.oxford-theatreandperformance. com/entry?entry=t177.e3755.
Martin J. (1928), The Dance: A Need of Trained Audiences, The New York Times, November 11, http://www.proquest.com.
_______ (1931a), The Dance: An Attack, The New York Times, June 7.
_______ (1931b), The Dance: Old and New Forms, The New York Times, June 14.
_______ (1933), The Modern Dance, A.S. Barnes and Company, New York.
_______ (1939), The Dance in Theory, Princeton Book Company Pub.
_______ (1946), The Dance, Tudor Publishing Company, New York.
_______ (1963), Book of the Dance, Tudor Publishing Company, New York, 1963.
_______ (1967), Reflections of John Joseph Martin, University of California, Los Angeles.
_______ (1968), America Dancing: The Background and Personalities of the Modern Dance, Dance Horizons, New York (επανέκδοση της πρωτότυπης έκδοσης του 1939).
McFee Gr. (1992), Understanding Dance, Routledge: New York.
Merleau-Ponty M. (1968), The Visible and the Invisible, Northwestern University Press.
Mettler B. (1946-47), The Relation of Dance to the Visual Arts, JAAC 5 (1946-47), 195-203.
Mickunas A. (1974), The Primacy of Movement, Main Currents in Modern Thought 31, 8-12.
Miller P. B. (1998), The Anatomy of Scientific Racism: Racialist Responses to Black Athletic Achievement, The Journal of Sport History, τ. 25 no. 1, Spring, 1998, 119–151.
Miller, R. F. (1993), George Beiswanger and Dance Criticism, Dance Chronicle 16, 35-71.
Nietzsche F. (2005), Sämtliche Werke: Kritische Studienausgabe in 15 Bänden, (επιμ.) Colli G., Montinari M., (μετφρ.) Gschwend R. M., De Gruyter.
Pakes, A. (2011), Phenomenology and Dance: Husserlian Meditations, Dance Research Journal, τ. 43, 33-49. doi:10.1017/S0149767711000040.
Parviainen J. (‎1998), Bodies Moving and Moved. A Phenomenological Analysis of the Dancing Subject and the Cognitive and Ethical Values of Dance Art, Tampere University Press, Vammala.
Pepper St. (1951), The Afternoon of a Faun and the Interrelation of the Art, JAAC 10, 95-111.
Prickett, S. (2013), Embodied politics: dance, protest and identities, Hampshire: Dance Books.
__________ (1989), From Workers' Dance to New Dance. Dance Research: The Journal of the Society for Dance, 7.1, 47-64.
Rabinow P. (επιμ.) (1984), The Foucault Reader, Pantheon, New York.
Reynolds R. (2003), No Fixed Points: Dance in the Twentieth Century, Yale University Press, New Haven.
Rothfield Ph. (2010), Differentiating phenomenology and dance, εις (επιμ.) Carter, Al., et a., The Routledge Dance Studies Reader, pp. 303–318.
Sheets-Johnstone Μ. (1963, 1966, 1979), The Phenomenology of Dance, University of Wisconsin, Madison - πολλές επανεκδόσεις μέχρι σήμερα.
____________ (2012), From Movement to Dance, Phenomenology and the Cognitive Sciences 11 (1), 2012, 39-57.
Sparshott Fr. (1985), Some Dimensions of Dance Meaning, British Journal of Aesthetics 25 (2): 101-114.
__________ (1988), Off the Ground: First Steps to a Philosophical Consideration of the Dance. Princeton, NJ: Princeton University Press.
__________ (1993), The Future of Dance Aesthetics, Journal of Aesthetics and Art Criticism 51 (2): 227-234.
__________ (1995), A Measured Pace: Toward a Philosophical Understanding of the Arts of Dance. Toronto: University of Toronto Press.
Thomas H. (2003), Dance, Modernity and Culture, Routledge.
Van Camp J. C. (1996), Dance Chronicle, τ. 19, No. 3, 347-357.
Youngerman S. (1974), Curt Sachs and his Heritage: Critical Review of World History of the Dance with a Survey of Recent Studies that Perpetuate his Ideas, εDance Research Journal, τ. 6 (2), 6 -19.
__________ (1975), Method and Theory in Dance Research: An Anthropological Approach, εις Yearbook of the International Folk Music Council, τ. 7, 116-133.
__________ (1981), Animals, Myths and Dance (βιβλιοκριτική του Steven Lonsdale, Animals and the Origins of Dance, Dance Chronicle, τ. 5 (4), ηλεκτρονική έκδοση, 2 Ιουνίου 2008, 461–466.
__________ (1984), Movement notation systems as conceptual frameworks: The Laban system, εις (επιμ.) M. Sheets-Johnstone, Illuminating Dance: Philosophical Explorations, pp. 101—123.
__________ (2005), Dance: Theatrical and Liturgical Dance: An entry from Macmillan Reference USA's Encyclopedia.