Το παίγνιο της αληθείας και του ψεύδους στην αριστοτελική πραγματεία Περί Ψυχής και η ερμηνεία του Σιμπλικίου

PDF
Δημοσιευμένα: Mar 25, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.22778
Αλεξάνδρα Π. Ντότσικα
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Στο παρόν άρθρο διερευνάται το -πολυσχιδές φιλοσοφικά- παίγνιο της αληθείας
και του ψεύδους, όπως αυτό παρουσιάζεται στην πραγματεία Περί Ψυχῆς του
Αριστοτέλους. Στο πρώτο μέρος του άρθρου γίνεται αναφορά στο περιεχόμενο
και στη δομή του έργου και, εν συνεχεία, στη σχέση του φιλοσοφικού ζητουμένου
με τις αισθήσεις, τη φαντασία και τον νου. Στο δεύτερο μέρος περιγράφεται
συντόμως το υπόμνημα του Σιμπλικίου και αναλύεται διεξοδικότερα η ερμηνεία
του υπομνηματιστή για το εν λόγω φιλοσοφικό ερώτημα. Ακολουθεί ο επίλογος,
στον οποίο παρατίθενται τα συμπεράσματα. Το πιο σημαντικό που προκύπτει από
την παρούσα μελέτη είναι ότι το αληθές ταυτίζεται στον Σιμπλίκιο με τον ὕπερθεν
νοῦ, θεωρία οπωσδήποτε πλατωνικής προελεύσεως, ενώ η αλήθεια, κατά τον
Αριστοτέλη, σχηματοποιείται εντός της ανθρώπινης νοήσεως και με τη συνδρομή
των αισθήσεων, της φαντασίας και του νου.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Αλεξάνδρα Π. Ντότσικα, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τμήμα Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια
Αναφορές
Αριστοτέλης, Περί Ψυχῆς, 402a 3-7.
Ό.π., 402a 7-8.
Ό.π., 428a 6-11, 428b 9-16.
Ό.π., 428a 1, 431a 15, 17, 431b 2, 4, 7 κ.α.
Ό.π., 430a 14-15.
Ό.π., 414a 29, 414b 19.
Ό.π., 410b 10-15, 413a 31, 413b 9 και 415a 1-13. Πβ. Αλεξάνδρου Αφροδισιέως, Περί Ψυχῆς, 28. 21-25, 30. 2-6 και 99. 12-14.
Λάμπρος Σιάσος, Κι αν το πραγματικό δεν είναι αληθές, εκδ. Αρμός, Αθήνα, 2002, σελ. 155.
Αριστοτέλης, ό.π., 426b 21-24 και 427a 19-21.
Ό.π., 428b 18-19, 427b 12-13 και 430b 30.
Ό.π., 418a 20-24 και 425a 24-27.
Ό.π., 425a 24-30.
Ό.π., 428b 18-30.
Ό.π., 428a 1-11.
Ό.π., 430a 26-30.
Ό.π., 430b 1-2.
Ό.π., 430a 26-27.
Ό.π., 430b 27-28.
Ό.π., 431b 5-9.
Αριστοτέλης, Μετὰ τὰ φυσικά, 1075a 6 και 1045b 23 και Περί Ψυχῆς, 430b 30.
Enrico Berti, “The Intellection of ‘Indivisibles’ according to Aristotle, De Anima III 6,” στο Aristotle on Mind and the Senses: Proceedings of the Seventh Symposium Aristotelicum, eds. G. E. R. Lloyd and G. E. L. Owen, Cambridge University Press, Cambridge 1978, pp. 144-147.
Αριστοτέλης, Περί Ψυχῆς, 430b 27-28.
Bλ. M. Perkams, “Priscian of Lydia, Commentator on the “de Anima” in the Tradition of Iamblichus”, Mnemosyne 4 Vol. 58 (2005): pp. 510-530 και Hadot I., “Simplicius or Priscianus? On the Author of the Commentary on Aristotle’s “De Anima” (CAGXI)”, Mnemosyne 4 Vol. 55 (2002): pp.159-199. Για τον H. Baltussen (2008) το κείμενο ανήκει στον Σιμπλίκιο και η αμφισβήτηση της αυθεντικότητάς του οφείλεται στο ότι στο υπόμνημα του αυτό ο υπομνηματιστής ακολουθεί διαφορετική μέθοδο σχολιασμού.
Ενδεικτική βιβλιογραφία για τον υπόμνημα του Σιμπλικίου στην αριστοτελική πραγματεία Περί Ψυχῆς: Λάμπρος Σιάσος, Κι αν το πραγματικό δεν είναι αληθές, Αρμός, Αθήνα 2002, Armstrong A., Πλωτίνος, Μετάφραση από τα Αγγλικά Νίκος Παπαδάκης και Martina Κόφφα, επ. Ελένη Κεκροπούλου, εκδ. Ενάλιος, Αθήνα 2006, Hicks Robert D., Aristotle, De Anima, Arno Press, New York, 1976, Hamlyn D. W., Aristotle, De Anima. Books II and III (With certain passages from Book I), Clarendon Press, Oxford 1968, Perkams M., ibid., Han Baltussen, Philosophy and Exegesis in Simplicius: The Methodology of a Commentator, Duckworth, 2008, I. Hadot, ibid., Peter Lautner, “Methods in examining Sense-perception: John Philoponus and Ps.-Simplicius”, Laval théologique et philosophique vol. 64 n° 3 (2008).
Λάμπρος Σιάσος, ό.π., σελ. 38.
Ό.π., σελ. 40.
Σιμπλικίου, Εἰς τό Α-Γ τῶν Περί Ψυχῆς Ἀριστοτέλους Ὑπόμνημα, 313. 2-17, 133. 34, 174. 39, 187. 37, 240. 37, 309. 36.
Ό.π., 217. 23-28.
Ό.π., 217. 23-28.
Ό.π., 277. 22, 283. 27, 268.10.
Ό.π., 203.15.
Ό.π., 310. 30, 300. 34.
Ό.π., 301. 29-30.
Ό.π., 254.12.
Ό.π., 203. 23-24.
Ό.π., 182. 16-20.
Ό.π., 210. 7-9.
Ό.π., 215. 31-34.
Ό.π., 208. 11-17.
Ό.π., 216. 1-7.
Ό.π., 203. 30-32.
Ό.π., 203. 24-27.
Ό.π., 203. 32-33.
Ό.π., 203. 33-36.
Ό.π., 234. 24-28.
Ό.π., 205. 34-35.
Ό.π., 238. 29-34.
Ό.π., 203. 24-27.
Ό.π., 238. 28-29.
Ό.π., 219. 20-25.
Ό.π., 261.1-8.
Ό.π., 220. 2-4.
Ό.π., 220. 4-6.
Ό.π., 248. 39, 249. 1.
Ό.π., 258. 1-8.
Αλέξανδρος Αφροδισιεύς, Περί Ψυχῆς, 91. 1-6.