Πολιτισμικές και κοινωνικές όψεις της εξημέρωσης των ζώων στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Nov 10, 2017
DOI: https://doi.org/10.12681/jhvms.14848
Λέξεις-κλειδιά:
οικειοποίηση των ζώων ελληνικός παραδοσιακός πολιτιμός λαϊκή λατρεία άγιοι-προστάτες των ζώων
A. ECONOMOU (Α. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ)
Ακαδημία Αθηνών Κέντρο Ερευνης της Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών
Περίληψη

Η μελέτη των τρόπων, των αντιλήψεων και των πρακτικών με τις οποίες μια παραδοσιακή κοινωνία οικειοποιείται τα ζώα συνιστά ένα σημαντικό κεφάλαιο για την κατανόηση και ερμηνεία συγκρότησης του πολιτισμού της, καθώς η παρουσίατων ζώων διαπερνά όλες τις εκφάνσεις και τις όψεις του. Στην παρούσα ανακοίνωση, που παρουσιάστηκε σε μια πρώτη μορφήως διάλεξη στην Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία, γίνεται σύντομη και ενδεικτική αναφορά -καθώς δεν έχουν επαρκώς μελετηθείαπό λαο-εθνο-ανθρωπολογική άποψη στην Ελλάδα- στους τρόπους με τους οποίους η ελληνική παραδοσιακή κοινωνία εντάσσειστο πολιτισμικό της σύστημα τα ζώα. Αυτό πραγματοποιείται με ποικίλους τρόπους μέσα από την παραγωγή και αναπαραγωγήτους ως οικονομικό κεφάλαιο, την καθημερινή και εορταστική κατανάλωση ή μη τροφής ζωικής προέλευσης, την ονοματοδοσία τους, την πρόληψη και τη θεραπεία των ασθενειών τους, την ένταξη τους -ως προσφορά, αιματηρή και αναίμακτη θυσία- στο τελετουργικό της λατρείας αγίων, τη θέση τους στο συμβολικό και στο φαντασιακό όπως αποτυπώνεται στον προφορικόαφηγηματικό λόγο (μύθοι, παραμύθια, παραδόσεις, παροιμίες). Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους άγιους προστάτες (Αγ,Μόδεστος, Αγ. Μάμας, Αγ. Μηνάς) των ζώων στην ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία και στην ελληνική λαϊκή πίστη και πρακτική.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Special Article

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στο J Hellenic Vet Med Soc

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αικατερινίδης Γεώργιος, 1979, Νεοελληνικές αιματηρές θυσίες. Λειτουργία-μορφολογία-τυπολογία, εκδ. Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, παράρτημα αρ. 8, Αθήναι.
Αλεξάκης Ελευθέριος, 2001, «Από την τοπική στη θρησκευτική κοινότητα. Ιερός χώρος, αιματηρές θυσίες και λατρεία των νεκρών στο Μανταμάδο Λέσβου» στο Ταυτότητες και ετερότητες. Σύμβολα, συγγένεια, κοινότητα στην Ελλάδα-Βαλκάνια, Δωδώνη, Αθήνα, σ. 274-343.
Autrement 1984, "Animal, mon amour", no special 56.
Bökönyi Sândor, 1973, «Κτηνοτροφία» στο Δημ. Θεοχάρη (επιμ.) Νεολιθική Ελλάς, ETE, Αθήνα, σ. 165-178.
Digard Jean-Pierre, 1988, "Jalons pour une anthropologie de la domestication animale» L'Homme, 108:27-58.
Γκαγκοΰλια Π., Λοΰβη Α., Οικονόμου Α., Παπαδόπουλος Στ., Ρηγίνος Μ., 1992, Ησηροτροφία στο Σουφλί, ΠΤΙ. ΕΤΒΑ, Αθήνα.
Harris Marvin, 1989, Η ιερή αγελάδα και ο βδελυρός χοίρος, Τροχαλία, Αθήνα.
Haudricourt Andre -George, 1962, "Domestication des animaux, culture des plantes et traitement d'autrui", L'Homme, v. 2, n. 1: 40-50.
Ήμελλος Στέφανος, 1972, Το περί ζώων ιδιότητος έργον του Αιλιανού.Ως πηγή ειδήσεων περί μαγικών και δεισιδαιμόνων δοξασιών και συνηθειών, ΕΚΠΑ, Φιλοσοφική Σχολή, Αθήναι.
Ήμελλος Στέφανος, 1992, «Ο Άγιος Μόδεστος εν Νάζω»,Λαογραφικά Ποικίλα, τ.Β',σ. 60-64.
Ήμελλος Στέφανος - Πολυμερου-Καμηλάκη Αικατ., 1983, Παραδοσιακός υλικός βίος του ελληνικού λαού, (Ερωτηματολόγιο) Δημοσιεύματα ΚΕΕΛ, Ακαδημία Αθηνών, αρ. 17, Αθήνα.
Kotjabopoulou E., Hamilakis Υ., Halstead P., Gamble C, Elefanti P. (eds), Zooarchaeology in Greece. Recent advances, British School of Athens, 2003.
Λουκάτος Δημήτριος, 1985, Συμπληρωματικά του χειμώνα και της άνοιξης, Φιλιππότης, Αθήνα.
Λουκόπουλος Δημήτριος, 1930, Ποιμενικά της Ρούμελης, Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα.
Μαραβά-Χατζηνικολάου Άννα, 1995. ΟΆγιοςΜάμας, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Αθήνα.
Μέγας Γεώργιος, 1975, Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα.
Μηλίγκου-Μαρκαντώνη Μαρία, 1978, Αγιος Φίλιππος. Λαϊκή παράδοση και λατρεία, Αθήναι.
Οικονόμου Ανδρομάχη, 2007, Φύση, τεχνολογία και κοινωνία στις ορεινές κοινότητες του Κιθαιρώνα, Οδυσσέας, Αθήνα.
Πολυμερου-Καμηλάκη Αικατ., 1989, Νεοελληνική μετρολογία. Παραδοσιακά μέτρα και σταθμά, Αθήνα, τ.Β' (πολυγρ.)
Terrain 1988, « Les hommes et les bêtes », n. 10