Κυκλικές ιμίνες, μια ομάδα νεοεμφανιζόμενων βιοτοξινών: Χημικές και τοξικολογικές ιδιότητες, κατανομή και μέθοδοι ανίχνευσης

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Νοε 10, 2011
DOI: https://doi.org/10.12681/jhvms.14856
Λέξεις-κλειδιά:
κυκλικές ιμίνες σπειρολίδια γυμνοδιμίνες οστρακοειδή LC-MS/MS
M. CHATZIANASTASIOU
Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Θαλάσσιων Βιοτοξινών, Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων
P. KATIKOU
Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Θαλάσσιων Βιοτοξινών, Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων
Th. ZACHARAKI
Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Θαλάσσιων Βιοτοξινών, Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων
A. PAPAZACHARIOU
Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Θαλάσσιων Βιοτοξινών, Ινστιτούτο Υγιεινής Τροφίμων
A. McKEVITT
Πανεπιστήμιο του Ulster, Σχολή Βιοϊατρικών Επιστημών;Πανεπιστήμιο του Λ ουβλίνου, Σχολή Γεωπονίας, Κτηνιατρικής και Επιστήμης Τροφίμων
Περίληψη

Τα οστρακοειδή και, πιο συγκεκριμένα, τα δίθυρα μαλάκια είναι τρόφιμο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για λόγουςτόσο οικονομικούς όσο και δημόσιας υγείας. Τρέφονται με μικροφΰκη, τα οποία παρότι είναι επωφελή για την υδατοκαλλιέργεια, συμπεριλαμβάνουν και ορισμένα τοξινοπαραγωγά είδη. Τα είδη αυτά παράγουν θαλάσσιες βιοτοξίνες, οι οποίες διαμέσου τουμηχανισμού άντλησης και διήθησης του νερού, βιοσυσσωρεύονται στους ιστούς των οστρακοειδών. Η βιοσυσσώρευση αυτήείναι εντονότερη και άρα πιο επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία κατά τη διάρκεια των «επιβλαβών ανθήσεων», γνωστών και ως Harmful Algal Blooms (HABs), δηλαδή των περιόδων της πληθυσμιακής αύξησης των μικροφυκών. Οι θαλάσσιες βιοτοξίνεςκατατάσσονται με βάση τη χημική τους δομή σε 8 ομάδες, μία από τις οποίες είναι και οι κυκλικές ιμίνες. Οι κυκλικές ιμίνεςείναι λιπόφιλες τοξίνες, οι οποίες ανακαλύφθηκαν τυχαία λόγω της πρόκλησης νευρολογικών συμπτωμάτων και ταχύτατωνθανάτων σε μύες κατά τις βιοδοκιμές ρουτίνας για την ανίχνευση άλλων λιπόφιλων θαλάσσιων βιοτοξινών. Περιλαμβάνουν τιςυποομάδες: σπειρολίδια (spirolides, SPX), γυμνοδιμίνες (gymnodimines, GYM), πιννατοξίνες (pinnatoxins, PnTX), πτεριατοξίνες (pteriatoxins, PtTX), προροκεντρολίδες (prorocentrolides) και σπειρο-προροκεντριμίνες (spiro-prorocentrimines). Οι πρώτεςτρεις υποομάδες, οι οποίες παράγονται από δινομαστιγωτά μικροφύκη, απασχολούν περισσότερο την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ),διότι σε αντίθεση με τις υπόλοιπες, έχουν ήδη ανιχνευθεί στην Ευρώπη ή υπάρχουν ισχυρότατες ενδείξεις της παρουσίας τους.Τα σπειρολίδια παράγονται από το άινομαοηγωτό Alexandrium ostenfeldii/peruvianum, οι γυμνοδιμίνες από το δινομαστιγωτό Karenia selliformis και οι πιννατοξίνες από ένα περιδινοϊδές δινομαστιγωτό που έχει περιγραφεί πρόσφατα υπό το νέο γένος Vulcanodinium spp. Αν και υπάρχουν ανεπαρκείς πληροφορίες για την ακριβή γεωγραφική τους κατανομή, ο εντοπισμός τους σε πολλές περιπτώσεις στα ευρωπαϊκά ύδατα, σε συνδυασμό με την προαναφερθείσα ισχυρότατη οξεία τοξικότητα τους κατάτη διενέργεια ενδοπεριτοναϊκής έγχυσης σε μυς, τις κατέστησαν, τουλάχιστον στην ΕΕ, αντικείμενο έντονης επιστημονικής έρευνας. Παρά την αποδεδειγμένη τοξικότητα τους στους μυς, δεν έχουν ακόμη ενοχοποιηθεί για κρούσματα τοξινώσεων σε ανθρώπους. Προς το παρόν, η ΕΕ δεν έχει θεσμοθετήσει Ανώτατα Επιτρεπτά Επίπεδα (Maximum Permissible Levels) συγκεντρώσεωντων κυκλικών ιμινών στα οστρακοειδή ούτε τη μέθοδο αναφοράς για την ανίχνευση και τον ποσοτικό τους προσδιορισμό.Οι μέθοδοι που εφαρμόζονται σήμερα είναι βιολογικές, βιοχημικές  αι χημικές. Η βιολογική μέθοδος είναι μια βιοδοκιμή πουδιενεργείται με ενδοπεριτοναϊκή έγχυση ενός εκχυλίσματος που περιέχει την υπό εξέταση ουσία σε μυς και ανιχνεύει τησυνολική τοξικότητα. Η ιδιότητα αυτή θεωρείται απαραίτητη για την ανίχνευση άγνωστων τοξινών, όμως, λόγω της χρήσης πειραματόζωων,ενέχει σκεπτικισμό ως προς την ευζωία τους και την ηθική της όλης διαδικασίας. Η βιοχημική μέθοδος βασίζεταιστον ανταγωνισμό μιας φθοροεπισημασμένης τοξίνης με τις κυκλικές ιμίνες για τη σύνδεση με τους υποδοχείς του οργανισμούTorpedo marmorata. Τέλος, από τις χημικές μεθόδους, η ανίχνευση με υγροχρωματογραφία-φασματομετρία μάζας (LC-MS/MS)είναι η πιο αξιόλογη γιατί είναι γρήγορη, με μεγάλη επαναληψιμότητα και ειδικότητα.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Review Articles
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης.

Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Οι συγγραφείς μπορούν να καταθέσουν το άρθρο σε ιδρυματικό ή άλλο αποθετήριο ή/και να το δημοσιεύσουν σε άλλη έκδοση, με υποχρεωτική την αναφορά πρώτης δημοσίευσης στο J Hellenic Vet Med Soc

Οι συγγραφείς ενθαρρύνονται να καταθέσουν σε αποθετήριο ή να δημοσιεύσουν την εργασία τους στο διαδίκτυο πριν ή κατά τη διαδικασία υποβολής και αξιολόγησής της.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Aasen J, MacKinnon SL, LeBlanc P, Walter JA, Hovgaard P, Aune Τ, Quilliam MA (2005) Detection and identification of spirolides in
Norwegian shellfish and plankton. Chemical Research in Toxicology 18:509-515.
Ar drey RE (2003) Liquid Chromatography -Mass Spectrometry: An Introduction, Analytical Techniques in the Sciences. In: What are
the Advantages of Linking High Performance Liquid Chromatography with Mass Spectrometry. John Wiley & Sons, Ltd., West
Sussex, England: pp 2-3.
Biré R, Krys S, Fremy JM, Dragacci S, Stirling D, Kharrat R (2002) First evidence on occurrence of gymnodimine in clams from
Tunisia. Journal of Natural Toxins 11.
Botana LM, Alfonso A, Botana A, Vieytes MR, Vale C, Vilarino N, Louzao C (2009) Functional assays for marine toxins as an alternative, high- throughput-screening solution to animal tests, Trends in Analytical Chemistry 28.
Bourne Y, Radie Ζ, Araoz R, Talley TT, Benoit E, Servent D, Taylor P, Molgó J, Marchot Ρ (2010) Structural determinants in phycotoxins and AChBP conferring high affinity binding and nicotinic AChR antagonism. Proceedings of the National Academy of
Sciences of the United States of America 107:6076-6081.
Campbell K, Vilarino N, Botana LM, Elliott CT (2010) European perspective on progress in moving away from the mouse bioassay for
marine-toxin analysis. Trends in Analytical Chemistry 30:239-253.
Cembella AD, Krock Β (2008) Cyclic imine toxins: chemistry, biogeography, biosynthesis and pharmacology. In: Seafood and Freshwater toxins: Pharmacology, Physiology and Detection. 2nd edition. Ed LM Botana. CRC Press (Taylor and Francys Group),
Boca Raton, FL: pp 561-580.
Cembella AD, Lewis NI, Quilliam MA (1999) Spirolide composition of micro-extracted pooled cells isolated from natural plankton
assemblages and from cultures of the dinoflagellate Alexandrium ostenfeldii. Natural Toxins 7:197-206.
Cembella AD, Lewis NI, Quilliam MA (2000) The marine dinoflagellate Alexandrium ostenfeldii (Dinophyceae) as the causative
organism of spirolide shellfish toxins. Phycologia 39:67-74.
Chisti Y (1998) Biosafety. In: Subramanian G, editor. Bioseparation and bioprocessing: a handbook, vol. 2. New York: Wiley-VCH,
: pp 379-415.
Christian B, Below A, Dressier N, Scheibner Ο, Luckas Β, Gerdts G (2008) Are spirolides converted in biological systems?—A study.
Toxicon (2008) 51:934-940.
Christian B, Luckas Β (2007) Determination of marine biotoxins relevant for regulations: from the mouse bioassay to coupled LCMS
methods, Analytical and Bioanalytical Chemistry (2008) 391:117-134.
Ciminiello P, Dell'Aversano C, Fattorusso E, Magno S, Tartaglione L, Cangini M, Pompei M, Guerrini F, Boni L, Pistocchi R (2006)
Toxin profile of Alexandrium ostenfeldii (Dinophyceae) from the Northern Adriatic Sea revealed by liquid chromatography-mass
spectrometry. Toxicon 47:597-604.
CRLMB (Community Reference Laboratory for Marine Biotoxins) (2005) Report on toxicology working group meeting, Cesenatico,
Italy, 24-25 October, 2005.
EEC (1986), Council Directive of 24 November 1986 on the approximation of laws, regulations and administrative provisions of the
Member States regarding the protection of animals used for experimental and other scientific purposes (86/609/EEC), Off. J. Eur. Commun. L 358,1-28.
EC (2005), Regulation (EC) No 2074/2005 of 5 December 2005 laying down implementing measures for certain products under Regulation (EC) No 853/2004 of the European Parliament and of the Council and for the organisation of official controls under Regulation (EC) No 854/2004 of the European Parliament and of the Council and Regulation (EC) No 882/2004 of the European Parliament and of the Council, derogating from Regulation (EC) No 852/2004 of the European Parliament and of the Council and
amending Regulations (EC) No 853/2004 and (EC) No 854/2004, Off. J. Eur. Union L 338, 27-59.
EFSA (2010), EFSA Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM); Scientific Opinion on marine biotoxins in shellfish - Cyclic imines (spirolides, gymnodimines, pinnatoxins and pteriatoxins). EFSA Journal 2010; 8(6):1628.
Espina Β, Otero Ρ, Louzao C, Alfonso A, Botana LM (2011) 13- Desmethyl spirolide-c and 13,19-didesmethyl spirolide-c transepithelial
permeabilities: Human intestinal permeability modeling. Toxicology (2011): doi:10.1016/j.tox.2011.06.003.
EU (2010), Directive 2010/63/EU of the European Parliament and of the Council of 22 September 2010 on the protection of animals
used for scientific purposes, Off. J. Eur. Commun. L 276, 33-79.
EU (2011), Commission Regulation (EU) No 15/2011 of 10 January 2011 amending Regulation (EC) No 2074/2005 as regards recognized testing methods for detecting marine biotoxins in live bivalve molluscs, Off. J. Eur. Union L 6,3-6.
Eurostat, (2009), Statistics on aquaculture production – Quantities (Tonnes live weight): 1984 onwards (accessed 17 April, 2011),
(http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/fisheries/data/database)
FAO/IOC/WHO (Food and Agriculture Organization of the United Nations/Intergovernmental Océanographie Commission of UNESCO/World Health Organization), 2004. Report of the Joint FAO/IOC/WHO ad hoc Expert Consultation on Biotoxins in Bivalve Molluscs, Oslo, Norway, September 26-30, 2004: pp 8, (accessed 22 November, 2010) (http://www.who.int/foodsafetv/publications/chem/biotoxin report en.pdf)
Fonfria ES, Vilarino N, Espina Β, Louzao MC, Alvarez M, Molgó J, Araoz R, Botana LM (2010) Feasibility of gymnodimine and 13-
desmethyl C spirolide detection by fluorescence polarization using a receptor-based assay in shellfish matrixes. Analytica Chimica
Acta, 657:75-82.
Franco JM, Paz B, Riobó P, Pizarro G, Figueroa RI, Fraga S, Bravo I (2006) First report of the production of spirolides by Alexandrium
peruvianum (Dinophyceae) from the Mediterranean Sea. In: 12th International Conference on Harmful Algae, Copenhagen, Denmark: pp 174-175.
Fux E, McMillan D, Biré R, Hess Ρ (2007) Development of an ultraperformance liquid chromatography-mass spectrometry method
for the detection of lipophilic marine toxins. Journal ofChromatography A, 1157:273-280.
Garcia Camacho F, Gallardo Rodriguez J, Sanchez Mirón A, Cerón Garcia MC, Belarbi EH, Chisti Y, Molina Grim E (2006)Biotechnological significance of toxic marine dinoflagellates, Biotechnology Advances (2007) 25:176-194.
Gerssen A, McElhinney MA, Mulder PP, Biré R, Hess P, de Boer J (2009) A solid phase extraction for removal of matrix effects in
lipophilic marine toxin analysis by liquid chromatography-tandem mass spectrometry. Analytical and Bioanalytical Chemistry
Gerssen A, Mulder ΡΡ, McElhinney MA, de Boer J (2009)b Liquid chromatography-tandem mass spectrometry method for the detection of marine lipophilic toxins under alkaline conditions. Journal of Chromatography A, 1216:1421-1430.
Gill S, Murphy M, Clausen J, Richard D, Quilliam M, MacKinnon S (2003) Neural injury biomarkers of novel shellfish toxins, spirolides: a pilot study using immunochemical and transcriptional analysis. Neurotoxicology (2003) 24:593-604.
Gribble KE, Keafer BA, Quilliam MA, Cembella AD, Kulis DM, Manahan A, Anderson DM (2005) Distribution and toxicity of Alexandrium ostenfeldii (Dinophyceae) in the Gulf of Maine, USA. Deep-Sea Research Part II 52:2745-2763.
Hallegraeff GM (2003) Harmful Algal Blooms: a global overview. In: Manual on Harmful Marine Microalgae, edited by Hallegraeff, G.,M., Anderson, D.,M., and Cembella, A.,D.,. UNESCO Publishing, Paris: pp 25-49.
Hallegraeff GM, Anderson DM, Cembella AD eds. (1995) Manual on harmful marine microalgae. IOC Manuals and Guides No. 33. UNESCO.
Haywood AJ, Steidinge KA, Truby EW (2004) Comparative morphology and molecular phylogenetic analysis of three new species of the genus Karenia (Dinophyceae) from New Zealand. Journal of Phycology 40:165-179.
Hess P, Grune B, Anderson DB, Aune Τ, Botana LM, Caricato Ρ, van Egmond HP, Haider M, Hall S, Lawrence JF, Moffat C, Poletti R, Richmond J, Rossini GP, Seamer C, Vilageliu JS (2006) Three Rs Approaches in Marine Biotoxin Testing. The Report and Recommendations of a joint ECVAM/DG S ANCO Workshop (ECVAM Workshop 54) Altern. Lab. Anim. (2006), 34:193-224.
Hu T, Curtis JM, Walter JA, Wright JLC (1996) Characterization of biologically inactive spirolides E and F: identification of the spirolide pharmacophore. Tetrahedron Lett. 37:7671-7674.
Hu T, Burton IW, Cembella AD, Curtis JM, Quilliam MA, Walter JA, Wright JLC (2001) Characterization of spirolides a, c and 13-desmethyl c, new marine toxins isolated from toxic plankton and contaminated shellfish. J. Nat. Prod. 64:308-312.
John U, Cembella AD, Hummert C, Elbrächter M, Groben R, Mediin L (2003) Discrimination of the toxigenic dinoflagellates Alexandrium tamarense and A. ostenfeldii in co-occurring natural populations from Scottish coastal waters. European Journal of Phycology 38:25-40.
Katikou P, Aligizaki K, Zacharaki T, Iossifidis D, Nikolaidis G (2010)First report on the presence of spirolides in Greek shellfish associated with the detection of the causative Alexandrium species. 14th International Conference on Harmful Algal Blooms, 1-5 November 2010, Crete, Greece. Book of abstracts: p. 139.
Lindahl Ο (1998) Occurrence and Monitoring of harmful algae in the marine environment. In Miraglia, M., Van Egmond, H., Brera, C. & J. Gilbert, eds. 1998.
Mycotoxins and phycotoxins - developments in chemistry, toxicology and food safety. Proceedings of the IX International IUP AC Symposium on Mycotoxins and Phycotoxins, Fort Collins, Colorado, Alaken Press: pp. 409-423.
MacKenzie AL, Haywood A, Adamson J, Truman P, Till D, Seki T, Satake M, Yasumoto Τ (1996) Gymnodimine contamination of shellfish in New Zealand. In: Harmful and Toxic Algal Blooms. Eds Yasumoto T, Oshima Y and Fukuyo Y. Intergovernmental Océanographie Commission of UNESCO: pp 97-100.
Mackenzie L (1994) Toxic algae and shellfish biotoxins in the South Island (January-May 1994), Seafood New Zealand, 47, June 1994.
Mackenzie L (2004) Production of spirolides by New Zealand isolates of Alexandrium ostenfeldii and some new observations on Heterocapsa spp. in New Zealand. In Proceedings, 21st Marine Biotoxin Science Workshop, Wellington, New Zealand, New Zealand Food Safety Authority, 2004.
Mackenzie LL, Rhodes D, Till D, Chang FH, Kaspar H, Haywood A, Kapa J, Walker Β (1993) A Gymnodinium spp. bloom and the contamination of shellfish with lipid soluble toxins in New Zealand, January-April 1993, in Harmful Marine Algal Blooms, Lassus, P., Arzul, G., Erard, E., Gentien, P. and Marcaillou, C. eds., Lavoisier, Intercept Ltd., Nantes, France, 1993: pp 795-800.
MacKinnon SL, Walter JA, Quilliam MA, Cembella AD, Leblanc Ρ, Burton IW, Hardstaff WR, Lewis NI (2006) Spirolides isolated from Danish strains of the toxigenic dinoflagellate Alexandrium ostenfeldii. Journal of Natural Products 69:983-987.
Marrouchi R, Dziri F, Belayouni N, Hamza A, Benoit E, Molgó J, Kharrat R, (2009) Quantitative Determination of Gymnodimine- A by High Performance Liquid Chromatography in Contaminated Clams from Tunisia Coastline. Marine Biotechnology, 2009:579-585.
Miles CO, Wilkins AL, Stirling DJ, MacKenzie AL (2000) New analogue of gymnodimine from a Gymnodinium species. Journal of Agricultural and Food Chemistry 48:1373-1376.
Miles CO, Wilkins AL, Stirling DJ, MacKenzie AL (2003) Gymnodimine C, an isomer of gymnodimine B, from Karenia selliformis. Journal of Agricultural and Food Chemistry 51:4838- 4840.
Miles CO, Rundberget Τ, Sandvik M, Aasen JAB, Seiwood AI (2010) The presence of pinnatoxins in Norwegian mussels. Report 07b -2010, Veterinaerinstituttet, National Veterinary Institute, (accessed 16 November, 2010) (http://www.vetinst.no/eng/Research/Publications/Report-Series/Rapportserie-2010/7b-2010-The-presence-of-innatoxinsin-Norwegian-mussels)
Molgó J, Amar M, Araoz R, Benoit E, Silveira P, Schlumberger S, Lecardeur S, Servent D (2008) The dinoflagellate toxin 13-Desmethyl Spirolide-C broadly targets muscle and neuronal nicotinic acetylcholine receptors with high affinity. Book of Abstracts of the 16th European Section Meeting of the International Society on Toxinology, Leuven, Belgium, September 7-10,2008.
Molgó J, Girard E, Benoit E (2007) The cyclic imines: an insight into this emerging group of bioactive marine toxins. In: Phytotoxins, chemistry and Biochemistry. Ed LM Botana. Blackwell Publishing, Ames, Iowa: pp 319-335.
Munday R (2008) Toxicology of cyclic imines: gymnodimine, spirolides, pinnatoxins, pteriatoxins, prorocentrolide, spiro-prorocentrimine,and symbioimines. In: Seafood and Freshwater toxins: Pharmacology, Physiology and Detection. 2nd edition. Ed LM Botana. CRC Press (Taylor and Francys Group), Boca Raton, FL: pp 581-594.
Munday R, Towers NR, Mackenzie L, Beuzenberg V, Holland PT, Miles CO (2004) Acute toxicity of gymnodimine to mice. Toxicon 44:173-178.
Nezan E, Chomerat Ν (2011) Vulcanodinium rugosum gen. nov., sp. nov. (Dinophyceae): a new marine dinoflagellate from the FrenchMediterranean coast, Cryptogamie Algologie, Volume 32 n°l,February 2011:3-18.
Osek J, Wieczorek K, Tatarczak M (2006) Seafood as potential source of poisoning by marine biotoxins, MedycynaWeterynaryjna (2006), 62:370-373.
Otero P, Alfonso A, Alfonso C, Vieytes MR, Louzao MC, Botana AM, Botana LM (2010)a New protocol to obtain spirolides from Alexandrium ostenfeldii cultures with high recovery and purity.
Biomedical Chromatography, Volume 24, Issue 8, August 2010: 878-886.
Otero P, Alfonso A, Vieytes MR, Cabado AG, Vieites JM, Botana LM (2010)b Effects of environmental regimens on the toxin profile of Alexandrium ostenfeldii. Environmental Toxicology and Chemistry 29:301-310.
Pigozzi S, Bianchi L, Boschetti L, Cangini M, Ceredi A, Magnani F, Milandri A, Montanari S, Pompei M, Riccardi E, Rubini S (2008) First evidence of spirolide accumulation in northwestern Adriatic shellfish, in: Moestrup, O., et al (Eds.), Proceedings of the 12th ICHA. ISSHA and IOC, UNESCO, Copenhagen: pp 319-322.
Quilliam MA, Hess P, Dell'Aversano C (2001) Recent developments in the analysis of phycotoxins by liquid chromatography-mass spectrometry. In: Mycotoxins and Phycotoxins in Perspective at the Turn of the Millennium. Eds DeKoe WJ, Samson RA, Van Egmond HP, Gilbert Ρ and Sabino M . Wageningen, The Netherlands:pp 383-391.
Rhodes L, Smith K, Selwood A, McNabb P, van Ginkel R, Holland P, Munday R (2010) Production of Pinnatoxins by a peridinoid dinoflagellate isolated from Northland, New Zealand. Harmful Algae 9:384-389.
Richard D, Arsenault E, Cembella AD, Quilliam MA (2001) Investigations into the toxicology and pharmacology of spirolides, a novel group of shellfish toxins. In: Harmful Algal Blooms 2000. Eds Hallegraef GM, Blackburn SI, Bolch CJ and Lewis RJ.Intergovernmental of Océanographie Commision of UNESCO: pp 383-386.
Seki T, Satake M, Mackenzie L, Kaspar HF, Yasumoto Τ (1995) Gymnodimine, a new marine toxin of unprecedented structure isolated from New Zealand oysters and the dinoflagellate, Gymnodinium sp. Tetrahedron Letters 36:7093-7096.
Selwood AI, Miles CO, Wilkins AL, van Ginkel R, Munday R, Rise F, McNabb Ρ (2010) Isolation, Structural Determination and Acute Toxicity of Pinnatoxins E, F and G, J. Agric. Food Chem. (2010) 58:6532-6542.
Sournia A, Chretiennot-Dinet MJ, Ricard M (1991) Marine phytoplankton: how many species in the world ocean? Journal of Plankton Research 13:1093-1099.
Stewart M, Blunt JW, Munro MHG, Robinson WT, Hannah DJ (1997) The absolute stereochemistry of the New Zealand shellfish toxin Gymnodimine. Tetrahedron Letters 38:4889- 4890.
Stirling DJ (2001) Survey of historical New Zealand shellfish samples for accumulation of gymnodimine. New Zealand Journal of Marine and Freshwater Research 35:851-857.
Takada J, Umemura N, Suenaga K, Chou Τ, Nagatsu A, Haino T, Yamada K, Uemura D (2001)a Pinnatoxins Β and C, the most toxic components in the pinnatoxin series from the Okinawan bivalve Pinna muricata. Tetrahedron Letters 42:3491-3494.
Takada N, Umemura N, Suenaga K, Uemura D (2001)b Structural determination of pteriatoxins A, Β and C, extremely potent toxins from the bivalve Pteria penguin. Tetrahedron Letters 42:3495-3497.
Theodorou JA, Sorgeloos P, Adams CM, Viaene J, Tzovenis I (2010) Optimal farm size for the production of the Mediterranean mussel (Mytilus galloprovincialis) in Greece, IIFET 2010 Montpellier Proceedings. These A, Klemm C, Nausch I, Uhlig S (2011)
Results of a European interlaboratory method validation study for the quantitative determination of lipophilic marine biotoxins in raw and cooked shellfish based on high-performance liquid chromatographytandem mass spectrometry. Part I: collaborative study. Analytical and Bioanalytical Chemistry 399:1245-1256.
Toyofuku H (2006) Joint FAO/WHO/IOC activities to provide scientific advice on marine biotoxins (research report), Marine Pollution Bulletin (2006), 52:1735-1745.
Touzet N, Franco JM, Raine R (2008) Morphogenetic diversity and biotoxin composition of Alexandrium ostenfeldii (Dinophyceae) in Irish coastal waters. Harmful Algae 7:782-797.
Vilarino N, Fonfria ES, Molgó J, Araoz R, Botana LM (2009) Detection of gymnodimine-A and 13-desmethyl C spirolide phycotoxins by fluorescence polarization. Analytical Chemistry 81:2708-2714.
Villar Gonzalez A, Rodriguez-Velasco ML, Ben-Gigirey B, Botana LM (2006) First evidence of spirolides in Spanish shellfish. Toxicon48:1068-1074.
Yasumoto T, Oshima Y, Yamaguchi M (1978) Occurrence of a newtype of shellfish poisoning in Tohoku district. Bulletin of the Japanese Society of Scientific Fisheries 44:1249-1255.