Μπορεί η προσωδία να βοηθήσει ασθενείς με αφασία Broca να ανακτήσουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες;

ΑΝΑΓΝΩΣΗ READ (English) ΕΚΤΥΠΩΣΗ PRINT (English)
Δημοσιευμένα: Δεκ 13, 2022
DOI: https://doi.org/10.12681/pixelsh.31630
Μαρία Μαρτζούκου
Περίληψη

Παρόλο που η αφασία είναι πολύ συχνή διαταραχή, οι νευρικές διεργασίες που επηρεάζουν την ανάρρωση παραμένουν άγνωστες. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχουν ακόμα συγκεκριμένες, ευρέως αποδεκτές θεραπευτικές παρεμβάσεις για τη διαταραχή αυτή. Οι θεραπείες που βασίζονται στα προσωδιακά και τα μουσικά στοιχεία της ομιλίας, ωστόσο, έχουν χαρακτηριστεί ως πολλά υποσχόμενες. Μια από τις πιο γνωστές μεθόδους θεραπείας που βασίζεται κυρίως σε δύο στοιχεία της προσωδίας και της μουσικής, την τονικότητα και τον ρυθμό, είναι η Θεραπεία του Μελωδικού Επιτονισμού (Melodic Intonation Therapy, ΘΜΕ/ΜΙΤ).


Η ΘΜΕ αναπτύχθηκε αρχικά για την αύξηση της λεκτικής ικανότητας ασθενών με μη ρέουσα αφασία. Παρά το γεγονός ότι η ΘΜΕ μεταφράστηκε από την αγγλική και προσαρμόστηκε σε πολλές γλώσσες (γαλλικά, πορτογαλικά, ιταλικά και ισπανικά), παρουσιάζοντας πολλά και σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς, στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι σχεδόν άγνωστη.


Στόχος της μελέτης, λοιπόν, είναι η μετάφραση και η προσαρμογή της ΘΜΕ στην ελληνική γλώσσα και κουλτούρα, καθώς και ο έλεγχος της αποτελεσματικότητάς της μέσω της διεξαγωγής μιας πειραματικής έρευνας (παρέμβασης) σε έλληνες ασθενείς με μη ρέουσα αφασία (αφασία τύπου Broca).


Για τον σκοπό αυτό, αφού έγινε η μετάφραση και προσαρμογή της ΘΜΕ στην ελληνική γλώσσα, κάνοντας όλες τις απαραίτητες αλλαγές στις λέξεις, τις φράσεις και τα προσωδιακά στοιχεία (ρυθμός, τονικότητα), στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η πειραματική έρευνα. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος στην έρευνα ήταν συνολικά 8 ασθενείς με αφασία τύπου Broca. Σε 4 από αυτούς χορηγήθηκε το θεραπευτικό πρόγραμμα της ΘΜΕ για περίοδο 12 εβδομάδων, ενώ οι υπόλοιποι παρακολούθησαν τη συνήθη θεραπεία λογοθεραπείας (ομάδα ελέγχου).


Προκειμένου να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα για τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας (π.χ. καλή κατανόηση/αντίληψη των μουσικών ή/και προσωδιακών στοιχείων), πριν από την παρέμβαση, ελέγχθηκε και αξιολογήθηκε η ικανότητα των ασθενών να κατανοούν μουσικο-προσωδιακά στοιχεία, όπως οι εναλλαγές στην τονικότητα, τον ρυθμό, τη διάρκεια και την ένταση. Η αξιολόγηση αυτή πραγματοποιήθηκε μέσω της χρήσης μιας δοκιμασίας κατανόησης των προσωδιακών και των μουσικών στοιχείων η οποία δημιουργήθηκε για τη συγκεκριμένη έρευνα.


Επιπλέον, για να είμαστε σε θέση να έχουμε σαφή εικόνα των αποτελεσμάτων της ΘΜΕ για κάθε ασθενή, συγκεντρώθηκαν δεδομένα τόσο από διαγνωστικά εργαλεία (π.χ. Διαγνωστική Εξέταση της Βοστώνης για την Αφασία, ΔΕΒΑ), όσο και από λειτουργικές απεικονιστικές μεθόδους εξέτασης του εγκεφάλου, οι οποίες χορηγήθηκαν πριν από την παρέμβαση, αμέσως μετά τη ΘΜΕ και μετά την πάροδο 3 μηνών από την ολοκλήρωση του θεραπευτικού προγράμματος. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε επίσης να ελέγξουμε αν οι πιθανές θετικές επιπτώσεις εξακολουθούν να υφίστανται και μετά την πάροδο ενός αρκετά μεγάλου χρονικού διαστήματος.


Ως εκ τούτου, η μελέτη προσφέρει μια δοκιμασία κατανόησης των προσωδιακών και των μουσικών στοιχείων, την ελληνική έκδοση της ΘΜΕ και πειραματικά δεδομένα από τη συστηματική χρήση της.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Μαρία Μαρτζούκου

Η δρ Μαρία Μαρτζούκου σπούδασε ελληνική φιλολογία με κατεύθυνση στη γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Συνέχισε τις σπουδές της στον τομέα της ψυχογλωσσολογίας-νευρογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ της Αγγλίας, από το οποίο αποφοίτησε με άριστα με διάκριση. Πραγματοποίησε τη διδακτορική της έρευνα στον ίδιο τομέα (ψυχογλωσσολογία-νευρογλωσσολογία) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Η διδακτορική της έρευνα με θέμα «Επεξεργασία Προτάσεων: Το διεπίπεδο Σύνταξης-Προσωδίας», χρηματοδοτήθηκε από την υποτροφία «Ηράκλειτος ΙΙ» και αξιολογήθηκε με άριστα. Μεταδιδακτορικές της έρευνες χρηματοδοτήθηκαν από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες και το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών.

Από το 2009 συνεργάζεται με διάφορα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Από το 2014 εργάζεται στο Τμήμα Λογοθεραπείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και από το 2016 διδάσκει, ως μέλος ΣΕΠ, στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Προφορικού και Γραπτού λόγου» του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου.

Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται με την παραγωγή, την κατανόηση και τη χρήση της προσωδίας τόσο στη διάγνωση όσο και στην παρέμβαση. Επίσης, ασχολείται με την επεξεργασία προτάσεων από τυπικούς και μη τυπικούς πληθυσμούς, καθώς και με τη μελέτη της κατάκτησης της πρώτης και δεύτερης/ξένης γλώσσας από ενήλικες, τυπικά αναπτυγμένα παιδιά και παιδιά με γλωσσικές διαταραχές.

Το ερευνητικό της έργο έχει δημοσιευθεί σε πρακτικά συνεδρίων, καθώς και σε έγκριτα ακαδημαϊκά περιοδικά.

Αναφορές
Albert, Martin L., Robert W. Sparks και Nancy A. Helm. «Melodic Intonation Therapy for Aphasia». Archives of Νeurology 29, τχ. 2 (1973): 130-131.
Baker, Felicity A. «Modifying the Melodic Intonation Therapy Program for Adults with Severe Non-fluent Aphasia». Music Therapy Perspectives 18, τχ. 2 (2000): 110-114.
Breier, Joshua I., Randle Shannon, Maher M. Lynn και Papanicolaou C. Andrew. «Changes in Maps of Language Activity Activation following Melodic Intonation Therapy using Magnetoencephalography: Two Case Studies». Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology 32, τχ. 3 (2010): 309-314.
Cortese, Maria D., Riganello Francesco, Francesco Arcuri, Pignataro L. Maria και Iolanda Buglione. «Rehabilitation of Aphasia: Application of Melodic-Rhythmic Therapy to Italian Language». Frontiers in Human Neuroscience 9, τχ. 520 (2015): 1-8.
da Fontoura, Denise Ren, Jaqueline de Carvalho Rodrigues, Lenisa Brandão, Ana Maria Monção και Jerusa Fumagalli de Salles. «Eficácia da Terapia da Entonação Melódica Adaptada: Estudo de Caso de Paciente com Afasia de Broca». Distúrbios da Comunicação 26, τχ. 4 (2014): 641-655.
Gerstman, Hubert L. «A Case of Aphasia». Journal of Speech and Hearing Disorders 29, τχ. 1 (1964): 89-91.
Goldfarb, Robert και Ellen Bader. «Espousing Melodic Intonation Therapy in Aphasia Rehabilitation: A Case Study». International Journal of Rehabilitation Research 2, τχ. 3 (1979): 333-342.
Haro-Martínez, Ana María, Victoria Eugenia García-Concejero, Amparo López Ramos, Enedina Maté-Arribas, José López-Táppero, Genny Lubrini, Exuperio Díez-Tejedor και Blanca Fuentes. «Adaptation of Melodic Intonation Therapy to Spanish: A Feasibility Pilot Study». Aphasiology 31, τχ. 11 (2017): 1333-1343.
Hébert, Sylvie, Amelie Racette, Lise Gagnon και Isabelle Peretz. «Revisiting the Dissociation between Singing and Speaking in Expressive Aphasia». Brain 126, τχ. 8 (2003): 1838-1850.
Helm-Estabrooks, Nancy, Marjorie Nicholas και Albert Morgan. MIT – Melodic Intonation Therapy: Manual. Ώστιν, Τέξας: Pro-Ed., 1989.
Hough, Monica Strauss. «Melodic Intonation Therapy and Aphasia: Another Variation on a Theme». Aphasiology 24, τχ. 6-8 (2010): 775-786.
Κοσμίδου, Μαρία-Ελένη και Χριστίνα Ελένη Βλάχου. Δοκιμασία Προσωδίας. Θεσσαλονίκη: Εργαστήριο Νευροψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2001.
Lazar, Ronald M., Brandon Minzer, Daniel Antoniello, Joanne R. Festa, John W. Krakauer και Randolph S. Marshall. «Improvement in Aphasia Scores after Stroke is Well Predicted by Initial Severity». Stroke 41, τχ. 7 (2010): 1485-1488.
Μαρτζούκου, Μαρία. «Θεραπεία του μελωδικού επιτονισμού: Μετάφραση και προσαρμογή στην ελληνική γλώσσα». Journal of Applied Linguistics 34 (2021): 101-129, https://ejournals.lib.auth.gr/jal/article/view/8521.
Martzoukou, Maria, Anastasia Nousia, Grigorios Nasios και Spyridon Tsiouris. «Adaptation of Melodic Intonation Therapy to Greek: A Clinical Study in Broca’s Aphasia with Brain Perfusion SPECT Validation». Frontiers in Aging Neuroscience (2021): 433. https://doi.org/10.3389/fnagi.2021.664581.
Μεσσήνης, Λάμπρος, Ευγενία Παναγέα, Παναγιώτης Παπαθανασόπουλος και Ανδρέας Καστελλάκης. Διαγνωστική εξέταση της Βοστώνης για την αφασία – Συνοπτική ελληνική μορφή. Πάτρα: Gotsis, 2013.
Racette, Amélie, Céline Bard και Isabelle Peretz. «Making Non-fluent Aphasics Speak: Sing Along!». Brain 129, τχ. 10 (2006): 2571-2584.
Sparks, Robert. «Melodic Intonation Therapy». Στο Language Intervention Strategies in Adult Aphasia, επιμέλεια R. Chapey, 837-851. 5η έκδ. Βαλτιμόρη: Williams & Wilkins, 2008.
Sparks, Robert, Nancy Helm και Martin Albert. «Aphasia Rehabilitation Resulting from Melodic Intonation Therapy». Cortex 10, τχ. 4 (1974): 303-316.
Stahl, Benjamin, Ilona Henseler, Robert Turner, Stefan Geyer και Sonja A. Kotz. «How to Engage the Right Brain Hemisphere in Aphasics without even Singing: Evidence for Two Paths of Speech Recovery». Frontiers in Human Neuroscience 7 (2013): 35.
Tabei, Ken-ichi, Masayuki Satoh, Chizuru Nakano, Ai Ito, Yasuo Shimoji, Hirotaka Kida, Hajime Samuka και Hidekazu Tomimoto. «Improved Neural Processing Efficiency in a Chronic Aphasia Patient Following Melodic Intonation Therapy: A Neuropsychological and Functional MRI Study». Frontiers in Neurology 7 (2016): 148.
Turkeltaub, Peter E. «Brain Stimulation and the Role of the Right Hemisphere in Aphasia Recovery». Current Neurology and Neuroscience Reports 15, τχ. 11 (2015): 72.
van de Sandt-Koenderman, Mieke W. M. E., Carolina P. Mendez Orellana, Ineke van der Meulen, Marion Smits και Ribbers M. Gerard. «Language Lateralisation after Melodic Intonation Therapy: An fMRI Study in Subacute and Chronic Aphasia». Aphasiology 32, τχ. 7 (2018): 765-783.
Van Eeckhout, Philippe και Bhatt P. «Rythme, intonation, accentuation: la rééducation des aphasies non fluentes sévères in Rythme et intonation dans l’évocation du langage». Rééducation Orthophonique Paris 22, τχ. 138 (1984): 311-327.
Wilson, Sarah J., Kate Parsons και David C. Reutens. «Preserved Singing in Aphasia: A Case Study of the Efficacy of Melodic Intonation Therapy». Music Perception: An Interdisciplinary Journal 24, τχ. 1 (2006): 23-36.
Wu Cheng, Qin Yingyi, Lin Zhen, Yi Xiyan, Wei Xin, Ruan Yiming και He Jia. «Prevalence and Impact of Aphasia among Patients Admitted with Acute Ischemic Stroke». Journal of Stroke and Cerebrovascular Diseases 29, τχ. 5 (2020): 104764.
Zipse, Lauryn, Andrea Norton, Sarah Marchina και Schlaug Gottfried. «When Right is All That is Left: Plasticity of Right‐hemisphere Tracts in a Young Aphasic Patient». Annals of the New York Academy of Sciences 1252, τχ. 1 (2012): 237-245.
Zumbansen, Anna, Isabelle Peretz και Sylvie Hébert. «The Combination of Rhythm and Pitch Can Account for the Beneficial Effect of Melodic Intonation Therapy on Connected Speech Improvements in Broca’s Aphasia». Frontiers in Human Neuroscience 8 (2014): 592.