Χωρικές και κοινωνικές επιπτώσεις της Airbnb βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων στην πόλη της Αθήνας

ΑΝΑΓΝΩΣΗ READ (English) ΕΚΤΥΠΩΣΗ PRINT (English)
Δημοσιευμένα: Dec 13, 2022
DOI: https://doi.org/10.12681/pixelsh.31643
Δημήτρης Μπαλαμπανίδης
Εύα (Ευαγγελία) Παπατζανή
Δημήτρης Πέττας
Περίληψη

H Airbnb βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στην Ελλάδα αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της αυξανόμενης τάσης του αστικού τουρισμού και, παράλληλα, στο πλαίσιο της πολυδιάστατης και συνεχιζόμενης κρίσης και της διαχρονικής έλλειψης πολιτικών για την κατοικία. Το παρόν κείμενο παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνας με τίτλο «Χωρο-κοινωνικές επιπτώσεις της Airbnb βραχυπρόθεσμης μίσθωσης ακινήτων στην πόλη της Αθήνας» που χρηματοδοτήθηκε από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) κατά το έτος 2019. Συγκεκριμένα, μετά από μια εκτενή βιβλιογραφική επισκόπηση, το κείμενο αναλύει: α) την έκταση που έχει λάβει το φαινόμενο της Airbnb βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων στην Αθήνα, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του και την ιδιαίτερη γεωγραφία του· β) τις επιπτώσεις της επέκτασης του φαινομένου στην Αθήνα σε σχέση με τον αστικό χώρο, την κατοικία, την κοινωνία, την οικονομία και συνολικότερα τις τάσεις «τουριστικοποίησης» που προκαλεί· και γ) ορισμένες πτυχές των σχετικών με τη βραχυχρόνια μίσθωση δημόσιων πολιτικών. Συνολικά, όπως προκύπτει από τα αποτελέσματα της έρευνας, η Airbnb βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων αποτελεί ένα ιδιαίτερα σύνθετο φαινόμενο και αναδεικνύεται ως κρίσιμη δύναμη μετασχηματισμού του αστικού χώρου, της κοινωνίας και της οικονομίας, με πολλαπλές επιπτώσεις, από θετικές έως ιδιαίτερα αρνητικές, για ένα ευρύ φάσμα του πληθυσμού των πόλεων.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Δημήτρης Μπαλαμπανίδης

Ο Δημήτρης Μπαλαμπανίδης είναι διδάκτορας αστικής κοινωνικής γεωγραφίας (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), με μεταπτυχιακές σπουδές στην πολεοδομία-χωροταξία (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο) και πτυχίο αρχιτέκτονα μηχανικού (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Έχει διδάξει μαθήματα ανθρωπογεωγραφίας, πολεοδομίας, χωροταξίας και αστικού σχεδιασμού στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, στο Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το ερευνητικό του έργο αφορά τις σύνθετες χωροκοινωνικές ανισότητες και τους διαχωρισμούς που διαμορφώνονται στον αστικό χώρο. Εστιάζει ειδικά στην πρόσβαση «ντόπιων» και μεταναστών στην κατοικία, στους στεγαστικούς διαχωρισμούς και στη διεθνοτική συνύπαρξη, καθώς επίσης στις πολιτικές και τους σχεδιασμούς παρέμβασης στο χώρο. Έχει εργαστεί ως ερευνητής σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, στο Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ), στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος (ΕΜΠ), στη Γαλλική Σχολή Αθηνών (EfA) και στο ερευνητικό εργαστήριο UMR Géographies-Cités (Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne, CNRS).

Εύα (Ευαγγελία) Παπατζανή

Η Εύα Παπατζανή είναι υποψήφια διδάκτωρ αστικών σπουδών στον τομέα πολεοδομίας-χωροταξίας της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, διπλωματούχος αρχιτέκτονας μηχανικός (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και πολεοδόμος (MSc, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο). Η διδακτορική της διατριβή «Μετανάστευση, ποικιλότητα και διαπραγματεύσεις συμβίωσης στις γειτονιές της Αθήνας: Θεσμικές πολιτικές και καθημερινές πρακτικές» υποστηρίχθηκε με υποτροφίες από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ)/Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) και τον ΕΛΚΕ-ΕΜΠ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν ζητήματα αστικών μεταλλαγών, χωρο-κοινωνικού διαχωρισμού, μεταναστευτικής εγκατάστασης, στέγασης και ένταξης, διεθνοτικών συναντήσεων, καθώς και αστικών πολιτικών. Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια σε διεθνή και εθνικά προγράμματα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), στο Τμήμα Γεωγραφίας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) και στο Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες.

Δημήτρης Πέττας

O Δημήτρης Πέττας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Έχει σπουδάσει πολεοδομία, χωροταξία και αστική γεωγραφία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης), στο London School of Economics and Political Science (Department of Geography) και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών). Είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής (Marie Skłodowska-Curie Individual Fellow) στο Ινστιτούτο Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού του Technische Universität Berlin και διδάσκει στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στην κοινωνική παραγωγή του δημόσιου χώρου, στην ανάπτυξη των οικονομιών πλατφόρμας και την επίδρασή τους στο αστικό περιβάλλον, στον ρόλο των σχέσεων εξουσίας σε διαδικασίες αστικής διακυβέρνησης, στα δίκτυα της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και των αστικών κοινών, στη διερεύνηση και τη συγκριτική ανάλυση επιστημολογικών και οντολογικών προσεγγίσεων σχετικά με την παραγωγή του αστικού περιβάλλοντος και της αστικής ζωής.

Αναφορές
Αθανασίου, Έρση και Aγάπη Κώτση. «Εξελίξεις στη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στην Ελλάδα». Οικονομικές Εξελίξεις 37 (2018): 56-61.
Airbnb. «Fast Facts». Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://press.airbnb.com/fast-facts/.
Αράπογλου, Βασίλης, Κάρολος-Ιωσήφ Καβουλάκος, Γιώργος Κανδύλης και Θωμάς Μαλούτας. «Η νέα κοινωνική γεωγραφία της Αθήνας: Μετανάστευση, ποικιλότητα και σύγκρουση». Σύγχρονα Θέματα 107 (2009): 57-67.
Βαΐου, Ντίνα (επιστ. υπεύθυνη) κ.ά. Διαπλεκόμενες καθημερινότητες και χωροκοινωνικές μεταβολές στην πόλη: Μετανάστριες και ντόπιες στις γειτονιές της Αθήνας. Τελική έκθεση έρευνας, Πρόγραμμα Πυθαγόρας ΙΙ. Αθήνα: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 2007. Τελευταία επίσκεψη 6 Σεπτεμβρίου 2022. https://www.academia.edu/10623415.
Balampanidis, Dimitris, Thomas Maloutas, Evangelia Papatzani και Dimitris Pettas. «Informal Urban Regeneration as a Way out of the Crisis? Airbnb in Athens and its Effects on Space and Society». Urban Research and Practice (2019). https://doi.org/10.1080/17535069.2019.1600009.
Davidson, Nestor M. και John J. Infranca. «The Sharing Economy as an Urban Phenomenon». Yale Law and Policy Review 34, τχ. 2 (2016): 216-262.
Εμμανουήλ, Δημήτρης. «Η κοινωνική πολιτική κατοικίας στην Ελλάδα: Οι διαστάσεις μιας απουσίας». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 120 (2006): 3-35.
Eurostat. «Distribution of Population by Tenure Status, Type of Household and Income Group – EU-SILC Survey». Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_lvho02&lang=en.
Gant, Agustín Cócola. «Holiday Rentals: The New Gentrification Battlefront». Sociological Research Online 21, τχ. 3 (2016): 1-9.
Gurran, Nicole και Peter Phibbs. «When Tourists Move In: How should Urban Planners Respond to Airbnb?». Journal of the American Planning Association 83, τχ. 1 (2017): 80-92.
Inside Airbnb. «Inside Airbnb: Get the Data, Athens, Attica, Greece». Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. http://insideairbnb.com/get-the-data.html.
Izyumova, Elena. «The Hospitality Sector in Athens over the Years». hospitalitynet, 14 Δεκεμβρίου 2017. Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://www.hospitalitynet.org/opinion/4086010.html.
Krinis, Nikos. «Athens Expects Record Tourist Arrivals in 2017». Greek Travel Pages, 2 Οκτωβρίου 2017. Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://news.gtp.gr/2017/10/02/athens-expects-record-tourist-arrivals-2017/.
Lee, Dayne. «How Airbnb Short-Term Rentals Exacerbate Los Angeles’s Affordable Housing Crisis: Analysis and Policy Recommendations». Harvard Law and Policy Review 10, τχ. 1 (2017): 229-254.
Llop, Nuria Lambea. «A Policy Approach to the Impact of Tourist Dwellings in Condominiums and Neighborhoods in Barcelona». Urban Research and Practice 10, τχ. 1 (2016): 120-129.
Μαλούτας, Θωμάς. Η κοινωνική γεωγραφία της Αθήνας: Κοινωνικές ομάδες και δομημένο περιβάλλον σε μια νοτιοευρωπαϊκή μητρόπολη. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2018.
Maloutas, Thomas και Nikos Karadimitriou. «Vertical Social Differentiation in Athens: Alternative or Complement to Urban Segregation?». International Journal of Urban and Regional Research 25, τχ. 4 (2001): 699-716.
Μαλούτας, Θωμάς και Σταύρος-Νικηφόρος Σπυρέλλης. «Κενές Κατοικίες». Κοινωνικός άτλαντας της Αθήνας (2016). Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://bit.ly/2YibmSQ.
Martin, Chris J. «The Sharing Economy: A Pathway to Sustainability or a Nightmarish Form of Neoliberal Capitalism?». Ecological Economics 121 (2016): 149-159.
Meleo, Linda, Alberto Romolini και Marco De Marco. «The Sharing Economy Revolution and Peer-to-Peer Online Platforms: The Case of Airbnb». Στο Exploring Services Science, επιμέλεια Theodor Borangiu, Monica Dragoicea και Henriqueta Novoa, 561-570. Cham, Ελβετία: Springer International Publishing, 2016.
Mendes, Luís. «Tourism Gentrification: Touristification as Lisbon’s New Urban Frontier of Gentrification». Master Class: Tourism Gentrification and City Making. Λισαβόνα: Stadslab e Academia Cidadã, 2016.
Μπαλαμπανίδης, Δημήτρης, Εύα Παπατζανή και Δημήτρης Πέττας. «Η Airbnb βραχυπρόθεσμη μίσθωση ακινήτων στην πόλη της Αθήνας και οι πολλαπλές επιπτώσεις της: Προκαταρκτική παρουσίαση μιας έρευνας σε εξέλιξη». Πρακτικά του Συνεδρίου του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανώτατων Σχολών/Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ/ΠΕΑ), Τμήμα Αττικής, Αττική σε κρίση. Μητροπολιτική Περιοχή της Αττικής: Όψεις της Κρίσης στην Πόλη και την Κατοικία και οι Αρχιτέκτονες. Μεταλλαγές στις Διαδικασίες Χωρικής Παραγωγής και Σχεδιασμού, Αθήνα, 20-22 Οκτωβρίου 2017. Αθήνα: ΣΑΔΑΣ, 2018. Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://bit.ly/2WBXiXL.
–––––. Το Airbnb στην πόλη: Ευκαιρία ή απειλή; Αθήνα: Πόλις, 2021.
Μπαλαμπανίδης, Δημήτρης, Έλενα Πατατούκα και Δήμητρα Σιατίτσα. «Το δικαίωμα στην κατοικία την περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα». Γεωγραφίες 22 (2013): 31-44.
RE/MAX. «Πανελλαδική έρευνα της RE/MAX Ελλάς για τις ενοικιάσεις κατοικιών κατά το έτος 2016». Τελευταία επίσκεψη 7 Νοεμβρίου 2018. https://www.remax.gr/news/382.
–––––. «Πανελλαδική έρευνα της RE/MAX Ελλάς για τις ενοικιάσεις κατοικιών κατά το έτος 2017». Τελευταία επίσκεψη 7 Νοεμβρίου 2018. https://www.remax.gr/news/439.
–––––. «Πανελλαδική έρευνα της RE/MAX Ελλάς για τις ενοικιάσεις κατοικιών κατά το έτος 2018». Τελευταία επίσκεψη 7 Νοεμβρίου 2018. https://www.remax.gr/news/485.
Sans, Albert Arias και Alan Quaglieri. «Unravelling Airbnb: Urban Perspectives from Barcelona». Στο Reinventing the Local in Tourism: Producing, Consuming and Negotiating Place, επιμέλεια Antonio Paolo Russo και Greg Richards, 209-228. Νέα Υόρκη: Channel View Publications, 2016.
Smorto, Guido. «The Sharing Economy as a Means to Urban Commoning». Comparative Law Review 7, τχ. 1 (2016): 1-22.
Χατζηκωνσταντίνου, Ευαγγελία και Φερενίκη Βαταβάλη. «Χαρτογραφώντας την ενεργειακή φτώχεια στην Αθήνα της κρίσης». Κοινωνικός άτλαντας της Αθήνας (2016). Τελευταία επίσκεψη 2 Ιουνίου 2019. https://bit.ly/2F3b3nq.