Στοιχεία και μαρτυρίες για την ευρύτερη περιοχή της Πρέβεζας στη μεσαιωνική ελληνική γραμματεία

Abstract

H ευρύτερη περιοχή της Πρέβεζας συμπεριλαμβάνει το σύγχρονο ομώνυμο νομό, ο οποίος καλύπτει το νοτιοδυτικό τμήμα του γεωγραφικού διαμερίσματος της Ηπείρου. Στα βορειοδυτικά συνορεύει με το νομό Ιωαννίνων, στα βορειοανατολικά με τον αντίστοιχο της Θεσπρωτίας, στα ανατολικά με το νομό Άρτας, ενώ δυτικά βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος και τον Αμβρακικό κόλπο. Η γεωμορφολογία του ποικίλει από περιοχή σε περιοχή. Έτσι, χαρακτηρίζεται ως ορεινός στο βόρειο και κεντρικό τμήμα του, όπου δεσπόζουν τα όρη του Σουλίου, του Ζαλόγγου και τα Θεσπρωτικά και ως πεδινός στις νότιες παραθαλάσσιες περιοχές, όπου το έδαφος φτάνει σχεδόν στο επίπεδο της θάλασσας. Παράλληλα, διασχίζεται από δύο μεγάλους ποταμούς, τον Αχέροντα στα δυτικά και το Λούρο στα ανατολικά, οι οποίοι δημιουργούν τις αντίστοιχες κοιλάδες και διασφαλίζουν την άρδευση και τον εύφορο χαρακτήρα του εδάφους. Η παραπάνω γεωμορφολογία της περιοχής, το ήπιο κλίμα, οι εύφορες εκτάσεις, τα άφθονα νερά, η εκτεταμένη ακτογραμμή με τον πλούσιο διαμελισμό και τα αρκετά φυσικά και ασφαλή λιμάνια κατάλληλα για αγκυροβόλιο, ο Αμβρακικός κόλπος και γενικά η στρατηγική θέση της, η οποία λειτουργούσε ως το σημείο σύνδεσης και επικοινωνίας των ποικίλων ηπειρωτικών πόλεων μεταξύ τους αλλά και αντίστοιχα της Ηπείρου με τα Επτάνησα, τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, την Αλβανία και πρωτίστως με τη Δύση μέσω των πιο γρήγορων και εύκολων θαλάσσιων συγκοινωνιών, αποτέλεσαν ευνοϊκούς παράγοντες για την κατοίκιση της Πρέβεζας από πολύ πρώιμες περιόδους. Ήδη, λοιπόν, από την παλαιολιθική εποχή εμφανίζονται τα πρώτα ίχνη κατοίκισης, τα οποία εξακολουθούν σχεδόν αδιάκοπα μέχρι σήμερα. Βέβαια, οι θέσεις εγκατάστασης μεταβάλλονταν και εξελίσσονταν, όπως και η μορφή τους, ανάλογα με τις ιστορικές περιόδους. Το σίγουρο και το σημαντικό όμως είναι ότι η θέση και η γεωμορφολογία του νομού κάλυπτε τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του ανθρώπου κάθε εποχής.