Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού της Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Φιλιππιάδα και η μνημειακή ζωγραφική του 18ου αιώνα στην Πρέβεζα
Abstract
Η ευρύτερη περιοχή της Πρέβεζας αποτέλεσε κατά την Τουρκοκρατία πεδίο δράσης των ζωγράφων από τα Κατσανοχώρια των Ιωαννίνων. Η έρευνα γύρω από την καλλιτεχνική τους παραγωγή, που τελευταία διευρύνεται και εμπλουτίζεται, αφενός συμβάλλει σημαντικά στη γνωριμία καινούργιων έργων που θα χρησιμοποιηθούν ως τεκμήρια από τους ιστορικούς της τέχνης, αφετέρου φωτίζει και αναδεικνύει τις θεωρητικές τάσεις των δημιουργών, χρήσιμες για την ιστορία των ιδεών, εν προκειμένω τη Θεολογία. Στο παρόν άρθρο θα γίνει προσπάθεια να παρουσιάσουμε το, αδημοσίευτο μέχρι τώρα, εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού της Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Παλαιά Φιλιππιάδα.
Article Details
- Come citare
-
Καραλής Η. (2015). Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού της Κοιμήσεως Θεοτόκου στη Φιλιππιάδα και η μνημειακή ζωγραφική του 18ου αιώνα στην Πρέβεζα. Πρεβεζάνικα Χρονικά, (51-52), 13–38. https://doi.org/10.12681/prch.28280
- Fascicolo
- ΠΡΕΒΕΖΑΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, 51-52 (2015)
- Sezione
- Κύρια άρθρα
TQuesto lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione 4.0 Internazionale.
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
I dati di download non sono ancora disponibili.
Riferimenti bibliografici
ΓΑΡΙΔΗΣ Μ. & ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ Α., 1993, Μοναστήρια νήσου Ιωαννίνων, Ιωάννινα
ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ Χ., 1989, Η ελευθερία του ήθους, Αθήνα
ΖΗΚΙΔΟΥ Ζ., 2011, Ο εικονογραφικός κύκλος του Ακάθιστου ύμνου στο καθολικό της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Μικροκάστρου Σιάτιστας
(1797), Θεσσαλονίκη (διπλωματική διατριβή)
ΖΙΑΣ Ν., 1969, Some Representations of Byzantine Cantors, Αρχαιολογικά
Ανάλεκτα εξ Αθηνών 2, 233-238
ΚΑΖΑΜΙΑ Μ., 2005, Ιστορώντας τη «Δέηση» στις βυζαντινές εκκλησίες της
Ελλάδος, Θεσσαλονίκη
ΚΑΛΟΚΥΡΗΣ Κ., 2003, Τα θεαματικά δρώμενα του τελετουργικού της Μ. Εβδομάδος, Θεσσαλονίκη
ΚΑΛΟΚΥΡΗΣ Κ., 2004, Τέχνη και Ορθοδοξία, Θεσσαλονίκη
ΚΑΜΑΡΟΥΛΙΑΣ Δ., 1996, Τα μοναστήρια της Ηπείρου, ΙΙ, Αθήνα
ΚΑΡΑΒΙΔΟΠΟΥΛΟΣ Ι., 2004, Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα, τ. Β΄: Πράξεις, Επιστολές, Αποκαλύψεις, Θεσσαλονίκη
ΚΑΤΣΕΛΑΚΗ Α., 1996-1997, Ο Χριστός Ελκόμενος επί σταυρού. Εικονογραφία και τυπολογία της παράστασης στη βυζαντινή τέχνη (4ος αι. - 15ος αι.), Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 19, 167-200
ΚΟΝΤΟΠΑΝΑΓΟΥ Κ., 2010, Εικονογραφικές παρατηρήσεις στην εντοίχια ζωγραφική του 18ου αιώνα στην περιοχή της Πρέβεζας: Ο ναός Γενεσίου
Θεοτόκου στο Θεσπρωτικό, στο: Μ. ΒΡΕΛΛΗ-ΖΑΧΟΥ & Χρ. ΣΤΑΥΡΑΚΟΣ (Επιμ.), Πρέβεζα Β΄. Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου
για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας (16-20 Σεπτεμβρίου
, Ι, Πρέβεζα, 345-365
ΚΟΥΡΚΟΥΤΙΔΟΥ-ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Ε., 2008, Ναός του Σωτήρος Χριστού, Αθήνα
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ Χ., 2008, Ο Μελισμός. Οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες και οι Άγγελοι-Διάκονοι μπροστά στην Αγία Τράπεζα με τα Τίμια Δώρα ή
τον ευχαριστιακό Χριστό, Θεσσαλονίκη
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΣ Δ., 2001, Προσέγγιση στο έργο των Ζωγράφων από το Καπέσοβο Ηπείρου. Συμβολή στη μελέτη της θρησκευτικής ζωγραφικής στην Ήπειρο το 18ο και α΄ μισό του 19ου αι., Αθήνα
ΜΑΔΕΡΑΚΗΣ Σ., 1978, Η κόλαση και οι ποινές των κολασμένων σαν θέματα της Δευτέρας Παρουσίας στις Εκκλησίες της Κρήτης, Ύδωρ εκ Πέτρας 2, 185-236
ΜΑΔΕΡΑΚΗΣ Σ., 1979, Η κόλαση και οι ποινές των κολασμένων σαν θέματα της Δευτέρας Παρουσίας στις Εκκλησίες της Κρήτης, Ύδωρ εκ Πέτρας 3-4, 21-129
ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΣΙΜΩΝΟΠΕΤΡΙΤΟΥ (ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ), 2004, Νέος Συναξαριστής
της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ΙΙΙ, Αθήνα
ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ Στ., 2013, Η Παναγία της Φιλιππιάδας, στο: Χ. ΜΠΟΥΡΑΣ &
Στ. ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ (Επίμ.), Εκκλησίες στην Ελλάδα μετά την Άλωση 7,
Θεσσαλονίκη, 109-120
ΜΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Γ., 2013, Η δραστηριότητα των ζωγράφων από τα Κατσανοχώρια στη Λάκκα Σουλίου και την ευρύτερη περιοχή, στο: Στ.Β. ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ, Γ. ΡΗΓΙΝΟΣ & M. STORK (Επιμ.), Λάκκα Σουλίου ΙΙ. Πρακτικά του Επιστημονικού Συμποσίου «Λάκκα Σουλίου. Νέες ιστορικές
και αρχαιολογικές καταγραφές», Θεσπρωτικό, 28 & 29 Ιουλίου 2012, Θεσπρωτικό – Αθήνα, 221-262
ΜΑΝΤΑΣ Α., 2001, Το εικονογραφικό πρόγραμμα του ιερού βήματος των μεσοβυζαντινών ναών της Ελλάδας (843-1204), Αθήνα
ΜΑΦΡΕΔΑΣ Θ., 2010, Η μεταβυζαντινή εκκλησιαστική ζωγραφική στην πόλη της Πρέβεζας (1700-1886), στο: Μ. ΒΡΕΛΛΗ-ΖΑΧΟΥ & Χρ. ΣΤΑΥΡΑΚΟΣ (Επιμ.), Πρέβεζα Β΄. Πρακτικά του Δεύτερου Διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας (16-20 Σεπτεμβρίου 2009), Ι, Πρέβεζα, 367-393
ΟΡΛΑΝΔΟΣ Α., 1936, Οι μεταβυζαντινοί ναοί της Άρτης, Αρχείον των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδος 2, 172-179
ΠΑΪΣΙΔΟΥ Μ., 2002, Οι τοιχογραφίες του 17ου αιώνα στους ναούς της Καστοριάς, Αθήνα
ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ Α., 2000, Μεταβυζαντινή Ζωγραφική, Ιωάννινα
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΥΣ Α., 1909, Διονυσίου του εκ Φουρνά. Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης, Πετρούπολη
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Β., 2003, Η ουρανία του ναού Αγίου Αθανασίου στην
Πρέβεζα, στο: Α. ΠΑΛΙΟΥΡΑΣ & Α. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ (Επιμ.), Μίλτος
Γαρίδης (1926-1996). Αφιέρωμα, ΙΙ, Ιωάννινα, 527-563
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Β. (Επιμ.), 2015, Η Βλαχέρνα της Άρτας, Άρτα
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Β. & ΤΣΙΑΡΑ Α., 2008, Εικόνες της Άρτας. Η εκκλησιαστική ζωγραφική στην περιοχή της Άρτας κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους, Άρτα
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Δ., 2002, Μελέτες για τη μεταβυζαντινή ζωγραφική, Αθήνα
ΤΡΙΒΥΖΑΔΑΚΗ Α., 2002, Η διαμόρφωση του Τέμπλου, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης 8, 301-331
ΤΣΙΓΑΡΑΣ Χ., 2003, Οι ζωγράφοι Κωνσταντίνος και Αθανάσιος: Το έργο τους στο Άγιον Όρος (1752-1783), Αθήνα
ΤΣΙΓΑΡΑΣ Χ., 2013, Μελέτες ιστορίας της μεταβυζαντινής τέχνης, Θεσσαλονίκη
ΤΣΟΜΠΑΝΗΣ Τ., 1997, Η Μεγάλη Είσοδος στην Εικονογραφία, Θεσσαλονίκη
ΧΑΛΚΙΑ Ε., 1983, Εικόνα Οδηγήτριας με σκηνές Ακαθίστου από τη Μονή
Πατέρων Ζίτσας, Ηπειρωτικά Χρονικά 26, 211-237
ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ Μ., 1986, Ο Κρητικός ζωγράφος Θεοφάνης. Η τελευταία φάση της τέχνης του στις τοιχογραφίες της Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος
ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ Μ., 1987, Έλληνες ζωγράφοι μετά την άλωση (1450-1830), I, Αθήνα
ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ Μ. & ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ε., 1997, Έλληνες ζωγράφοι μετά την
Άλωση (1450-1830), ΙΙ, Αθήνα
ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ Ι., 2015, Οι τοιχογραφίες του Ναού της Γεννήσεως της Θεοτόκου στην Κορύτιανη. Συμβολή στη μελέτη της μνημειακής ζωγραφικής του α΄μισού του 17ου αι. στα Κατσανοχώρια, Ιωάννινα
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Γ., 2013, Τα άμφια (Ιστορία – Θεολογία), Εκκλησία 5, 334-352
BABUIN A., 2009, Τα επιθετικά όπλα των βυζαντινών κατά την ύστερη περίοδο (1204-1453), Ιωάννινα (διδακτορική διατριβή)
DUFRENNE S., 1968, Images du décor de la prothèse, Revue des Études Byzantines 26, 297-310
DUFRENNE S., 1970, Les programmes iconographiques des églises byzantines de Mistra, Paris
ELBERN V., 1995, Liturgische Geräte, Reallexikon zur byzantinischen Kunst 5, 721-741
GROTOWSKI P.Ł, 2010, Arms and Αrmour of the Warrior Saints. Tradition
and Innovation in Byzantine Iconography (843-1261), Leiden – Boston
GROZDANOV C., 1980, Ohridsko zidno zlikarstvo XIV, Beograd
KOUKIARIS S., 2010, The Depiction of the vision of Saint Peter of Alexandria in the Sanctuary of Byzantine Churches, Zograf 35, 63-71
MORAN K., 1986, Singers in Late Byzantine and Slavonic painting, Leiden
TRIANTAPHYLLOPULOS D.D., 1985, Die nachbyzantinische Wandmalerei auf Kerkyra und den anderen Ionischen Inseln, München
TRYPANIS C.A., 1968, Fourteen Early Byzantine Cantica, Wien
WALTER C., 1997, The Apotropaic Function of the victorious cross, Revue
des Études Byzantines 55, 193-220
WOODFIN W.Τ., 2012, The Embodied Icon. Liturgical Vestments and Sacramental Power in Byzantium, Oxford – New York
