Από το Λόγο στο Γραμματισμό: Η Κριτική Ανάλυση Λόγου ως μεθοδολογικό εργαλείο ανάδειξης των κοινωνικών πρακτικών του Λόγου

Abstract

Το παρόν άρθρο αποσκοπεί στο να φωτίσει τον τρόπο με τον οποίο η Κριτική Ανάλυση Λόγου (ΚΑΛ) χρησιμοποιείται ως μεθοδολογικό εργαλείο, προκειμένου να αναδειχθούν οι κοινωνικές πρακτικές του Λόγου. Ο «Λόγος» σε αυτή την περίπτωση αντιδιαστέλλεται από τον «λόγο», ο οποίος αναφέρεται στη «γλώσσα στη χρήση»^. στο πώς, δηλαδή, η γλώσσα χρησιμοποιείται κατ’ αρχάς για να θεσπίσει δράσεις και ταυτότητες. Όταν ο λόγος ενσωματωθεί με μη γλωσσικά στοιχεία, προκειμένου να αναγνωριστούν διαφορετικές δράσεις και ταυτότητες ή να πριμοδοτηθούν ορισμένα συµβολικά συστήµατα και τρόποι γνώσης, τότε θεωρούμε ότι εμπλέκεται ο Λόγος. Το ενδιαφέρον για τον Λόγο που υπάρχει εδώ και δεκαετίες στη φιλοσοφία και στις κοινωνικές επιστήμες σχετίζεται άμεσα με τις κοινωνικές πρακτικές, με τις οποίες και μέσα από τις οποίες τα υποκείμενα συλλαμβάνουν και επικοινωνούν τις ερμηνείες τους για την κοινωνική πραγματικότητα. Σ’ αυτήν τη διάσταση, ο Λόγος εκλαμβάνεται ως αναπόσπαστο μέρος και ως ειδικό εργαλείο στο πλαίσιο συγκεκριμένων κοινωνικών πρακτικών. Οι κοινωνικές όμως πρακτικές σχετίζονται σε κάποιο βαθμό με πρακτικές γραμματισμού και έτσι αρθρώνουν, αλλά και αρθρώνονται, μέσα σε και μέσα από συγκεκριμένους παιδαγωγικούς Λόγους. Αυτά τα δημιουργικά χαρακτηριστικά του Λόγου θεωρήσαμε ότι μπορούν να αναδειχθούν μέσω της ΚΑΛ, στοιχείο που αποτέλεσε και την υπόθεση εργασίας στην παρούσα μελέτη.