Η Αξιοποίηση της Εννοιολογικής Χαρτογράφησης στην Εκπαιδευτική Διαδικασία


Αλέξανδρος Τόδας
Abstract

Στο συγκεκριμένο άρθρο γίνεται αναφορά στη χρησιμότητα του εννοιολογικού χάρτη ως εργαλείο διδασκαλίας, το οποίο προσφέρει πολλαπλά οφέλη στους μαθητές/τριες. Συγκεκριμένα περιγράφεται η έννοια του εννοιολογικού χάρτη, η διαδικασία του σχεδιασμού του, οι επιμέρους στόχοι της εννοιολογικής χαρτογράφησης και οι τρόποι ένταξής της στη διδακτική πράξη.
Επιπρόσθετα, αναδεικνύεται η αξία της εννοιολογικής χαρτογράφησης, όταν αυτή συνδυάζεται με τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας. Για το σκοπό αυτό παρουσιάζονται τα πλεονεκτήματα της υπολογιστικής υποστήριξης της χαρτογράφησης εννοιών και στη συνέχεια παρατίθενται παραδείγματα παιδαγωγικών δραστηριοτήτων με χρήση του λογισμικού Κidspiration.

Article Details
  • Section
  • Άρθρα
Downloads
Download data is not yet available.
References
Αγγελίδου Ε., Βασιλοπούλου Μ., (1999). «Το ενεργειακό ζήτημα - Το εκπαιδευτικό υλικό και η χρήση
του», επιμέλεια Φλογαΐτη Ε. - Βασάλα Π., Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα,.
Ανδρεάννα Κουφού, (2011). Μελέτη της ατομικής και συνεργατικής οικοδόμησης της γνώσης μαθητών
μέσω της εννοιολογικής χαρτογράφησης σε υπολογιστικό περιβάλλον. Πάτρα: Gutenberg.
Βοσνιάδου, Σ. (1994). Κοινωνιο-γνωστική προσέγγιση και διδακτικές διαδικασίες της µάθησης των
φυσικών και λογικο-µαθηµατικών εννοιών στο σχολείο. Επιµ. Γ. Παπαµιχαήλ, Αθήνα: Gutenberg.
Βασιλοπούλου, Μ. (2001). Ο χάρτης εννοιών ως εργαλείο μάθησης: Εφαρμογές στη διδακτική της
Βιολογίας και στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Αθήνα.
Γιούλη Ε. (2010). Χαρτογράφηση εννοιών και εννοιολογικός χάρτης, Σεμινάριο Εννοιολογικής
Χαρτογράφησης, Αθήνα
ΔΕΠΠΣ, (2003). Αθήνα, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, http://www.pi-schools.gr/programs/depps/
Ματσαγγούρας, Η. (2001). Στρατηγικές διδασκαλίας: Η κριτική σκέψη στη διδακτική πράξη, θεωρία και
πράξη της διδασκαλίας. Αθήνα: Gutenberg.
Ματσαγγούρας, Η, (2000). Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης
Παπαδημητρίου, Ι. & Τζαβάρα, Α. (2004). Η χρήση ενός προγράμματος εννοιολογικής χαρτογράφησης στο
σχεδιασμό δραστηριοτήτων στην προσχολική και την πρώτη σχολική ηλικία. Στο Μ. Γρηγοριάδου, Α. Ράπτης, Σ.
Βοσνιάδου & Χ. Κυνηγός (επιμ). Πρακτικά 4ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ, Αθήνα.
Ράπτης, Α., & Ράπτη, Α. (2006). Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας, ολική προσέγγιση,
τ.: Α΄, Αθήνα: Εκδόσεις Αρ. Ράπτης.
Σοφός, Α. & Λιάπη, Β. (2009). Η Εννοιολογική Χαρτογράφηση σε Ηλεκτρονικά Περιβάλλοντα: Μια
Εναλλακτική Στρατηγική Μάθησης, Πανεπιστημιακά Ρεύματα στο Αιγαίο, 4, 59-76
Φορτούνη, Τ., Κομματάς, Ν., Αλεξανδράτος, Γ., Ράπτη, Α. (2006): Οι χάρτες εννοιών στο σχολείο, Ατραπός,
σελ.31
Ausubel, D. (1968). Educational psychology: A cognitive view. New York: Holt, Rinehart, and Winston
Anderson-Inman, L. & Zeitz, L. (1993), August/September), Computer-based concept-mapping: Active studying
for active learners. The Computing Teacher, 21(1). 6-8, 10-11. (EJ 469 254)
Arnaudin, M. A., Mintzes, J. J., Dunn, C. S., & Shafer, T. H. (1984). Concept mapping in college science
teaching. Journal of College Science Teaching, 117—121.
Fernantes,H. & Asencio, M. (1998). Concept mapping as a research tool: Knowledge assessment in social
science domain. International Journal of Contemporary Engineering Education and Life-Long Learning, Vol.8,
Nos 1/2 (109-123)
Jonassen, D., Carr, C., & Yueh, H.P. (1998). Computers as Mindtools for Engaging Learners in Critical
Thinking. TechTrends, 43(2), 24-32.
Jonassen, D. (2006). On the Role of Concepts in Learning and Instructional Design Educational Technology
Research and Development. 54(2) (177-196).
Novak, J.D., Gowin, D.B., and Johansen, G.T. (1983), The use of concept mapping and knowledge vee
mapping with junior high school science students. Science Education, 67, 625-645
Novak, J. & Gowin, D. (1984). Learning how to learn. NY: Cambridge University Press.
Novak, J. D. (2002). Meaningful learning: The essential factor for conceptual change in limited or
appropriate propositional hierarchies leading to empowerment of learners. Science Education, 86(4), 548-571
Novak, J.D. (1991). Clarify with concept maps: A tool for students and teachers alike. The Science Teacher,
(7), 45-49
Novak, J.D. & A.J. Cañas, (2006). The Theory Underlying Concept Maps and How to Construct and Use
Them. Technical Report IHMC CmapTools 2006-01 Rev 01-2008. Florida Institute for Human and Machine
Cognition.
McClure J., Sonak, B., Suen, H. (1999). Concept Map Assessment of Classroom Learning: Reliability,
Validity, and Logistical Practicality. Journal of Research in Science Teaching, 36 (4), (475–492).
Riley, Ν.R. & Åhlberg, M. (2004). Investigating the use of ICT-based concept mapping techniques on
creativity in literacy tasks. Journal of Computer Assisted learning. 20, 244-256.
Ross, B., & Munby, H. (1991). Concept mapping and misconceptions: a study of high school students'
understandings of acids and bases. International Journal of Science Education, 13, 11-23.
Shulman, L. S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15,
-14.
Spoehr, K. T. (1994). Enhancing the acquisition of conceptual structures through hypermedia. In McGilly, K.
(ed.), Classroom Lessons: Integrating Cognitive Theory and Classroom Practice (pp.75-101). Cambridge, MA:
Bradford Books.
Ormrod, J (1995). Human Learning. New Jersey: Prentice Hall, Inc Jonassen, D.H. (1990, July), What are
cognitive tools?. In P.A.M
Wandersee (1990). Concept Mapping and Cartography of Cognition. Journal of Research in Science
Teaching, 27, (10), (932-6).