Ορίζοντας την υγεία και την ασθένεια: Η αυτογνωσία ως κριτήριο υγείας

PDF
Δημοσιευμένα: Φεβ 22, 2015
DOI: https://doi.org/10.12681/bioeth.19784
Λέξεις-κλειδιά:
philosophical approaches of health and disease Danner Clouser Charles Culver Bernard Gert Lennart Nordenfelt József Kovács
Γρηγόρης Αθανασιάδης (Grigoris Athanasiadis)
Περίληψη

Ένα κεντρικό ζήτημα στην φιλοσοφία της ιατρικής επιστήμης είναι να επιλυθεί το πρόβλημα ορισμού των εννοιών της υγείας και της ασθένειας. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η υγεία και η ασθένεια είναι αξιακά ουδέτερες και περιγραφικές έννοιες, οι οποίες ανακαλύπτονται και θεμελιώνονται στις βιολογικές και ιατρικές επιστήμες. Άλλοι, υποστηρίζουν ότι η υγεία και η ασθένεια είναι αξιακά φορτισμένες έννοιες, δηλ. οι υγιείς καταστάσεις είναι αυτές που επιθυμούμε ή αξιολογούμε θετικά, ενώ οι καταστάσεις νόσου είναι αυτές που απαξιώνουμε και θέλουμε να αποφύγουμε.

Λαμβάνοντας υπόψη την μακροχρόνια διαφωνία μεταξύ των θεωρητικών της υγείας, των ιατρών και των φιλοσόφων σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά της υγείας και της ασθένειας, ο στόχος του πρώτου μέρους της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιαστούν συνοπτικά τέσσερις φιλοσοφικές προσεγγίσεις της υγείας και της ασθένειας, ώστε να εισαγάγουν τον αναγνώστη στην συζήτηση. Το άρθρο ξεκινά με τη Βιοστατιστική θεωρία του Christopher Boorse. Στην συνέχεια ακολουθεί η θεωρία “Malady“ των Danner Clouser, Charles Culver & Bernard Gert, η ολιστική θεωρία του Lennart Nordenfelt και τέλος η θεωρία προσαρμογής του József Kovács.

Στο δεύτερο μέρος της εργασίας παρατίθενται μερικές ενστάσεις για κάθε θεωρία. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος, παρουσιάζεται μια τελείως διαφορετική προσέγγιση υγείας, σύμφωνα με την οποία, η ικανότητα αυτογνωσίας είναι κριτήριο υγείας. Το συμπέρασμα της εργασίας είναι ότι η υγεία, σε αντίθεση με την ασθένεια, δεν είναι μια κατάσταση του οργανισμού, αλλά μια ατέρμονη διαδικασία του ατόμου. Η ουσία της μπορεί να συλληφθεί καλύτερα με φιλοσοφικούς παρά με ιατρικούς όρους και ισχύει μόνο για ανθρώπινα όντα.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Πρωτότυπες Εργασίες

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  • Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης, ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution  CC BY 4.0, που επιτρέπει άμεση πρόσβαση στις εργασίες και κάθε χρήστη να διαβάζει, να κάνει λήψη, να αντιγράφει, να διανέμει, να εκτυπώνει, να αναζητά, ή να συνδέει με το πλήρες περιεχόμενο των άρθρων, να τα αναζητά για ευρετηρίαση, να τα χρησιμοποιεί ως δεδομένα σε λογισμικό, ή να τα χρησιμοποιεί για οποιοδήποτε άλλο νόμιμο σκοπό. Προϋπόθεση ε΄ιναι η αναφορά στον αρχικό δημιουργό/ούς  και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
  • Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό Βιοηθικά επιτρέπει και ενθαρρύνει τους συγγραφείς να καταθέτουν τα δημοσιευμένα άρθρα  σε θεσμικά (π.χ. το αποθετήριο του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης) ή θεματικά αποθετήρια (π.χ. αποθετήριο SSOAR για τις Κοινωνικές Επιστήμες), μετά τη δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Βιοηθικά» και με όρους Ανοικτής Πρόσβασης, όπως κατά περίπτωση προσδιορίζονται από τους χρηματοδότες της έρευνάς τους ή/και τα ιδρύματα με τα οποία συνεργάζονται.

Κατά την κατάθεση της εργασίας τους, οι συγγραφείς πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη δημοσίευση του άρθρου στο περιοδικό «Βιοηθικά» και τις πηγές χρηματοδότησης της έρευνάς τους.

Κατάλογοι των ιδρυματικών και θεματικών αποθετηρίων ανά χώρα υπάρχουν στη βάση http://opendoar.org/countrylist.php . Οι συγγραφείς έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν χωρίς κόστος την εργασία τους στο αποθετήριο www.zenodo.org, το οποίο υποστηρίζεται από το OpenAIRE (www.openaire.eu ), στο πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της Ανοικτής ακαδημαϊκής έρευνας.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Boorse C. On The Distinction between Disease and Illness. Philosophy & Public Affairs. 1975, 5(1): 49-68.
Boorse C. What a theory of mental health should be. Journal for the Theory of Social Behavior. 1976a, 6(1): 61-84.
Boorse C. Health as a Theoretical Concept. Philosophy of Science. 1977, 44(4): 542-573.
Boorse C. A Rebuttal on Health. στο Humber, J. & Almeder R. (eds.) What Is Disease? Humana Press, 1997, σ.1-135.
Boorse C. A Second Rebuttal on Health. Journal of Medicine and Philosophy. 2014, 39(6): 683-724.
Clouser D. Culver C. & Gert B. Malady: A New Treatment of Disease, στο Caplan A. McCartney J. Sisti D. Health, Disease and Illness: Concepts in Medicine, Georgetown University Press. 2004, σ.90-104.
Clouser D. Culver C. & Gert B. Malady, στο Humber, J. & Almeder R. (eds.) What Is Disease? Humana Press, 1997, σ.173-219.
Cooper R. Disease. Stud. Hist. Phil. Biol. & Biomed. Sci. 2002, 33, 263-282.
Culver C. Gert B. Philosophy in Medicine. Conceptual and Ethical Issues in Medicine and Psychiatry. Oxford, 1982.
Daniels N. Health Care needs and Distributive Justice. Philosophy and Public Affairs, 1981, 10(2):146-179.
Engelhardt Tr. Jr. Concepts of health and disease, στο Engelhardt, Tristram Jr. & Spicker, Stuart, D (eds.). Evaluation and Explanation in the Biomedical Sciences. Reidel Publishing Company, Dordrecht, Holland, 1974, σ.125-141.
Ereshefsky M. Defining health and disease. Stud Hist Philos Biol Biomed Sci. 2009, 40(3):221-7.
Feinberg, J. Freedom and Fulfillment. Philosophical Essays. Princeton University Press. 1992.
Fulford, K.W. M. Moral theory and Medical practice, Cambridge University Press, New York, 1989: 72-87.
Goosens, W. Values, Health and Medicine. Philos Sci. 1980, 47: 100-115.
Hesslow G. Do we need a concept of disease? Theor Med. 1993, 14(1): 1–14.
Kass L. Toward a More Natural Science. Biology and Human Affairs. The Free Press, New York, 1985.
Kass, L. Life, Liberty and the Defense of Dignity. The Challenge for Bioethics. Encounter Books. 2002.
King C. D. The Meaning of Normal. The Yale Journal of Biology and Medicine.1945, 17(3):493-501.
Kingma E. What is it to be healthy? Analysis. 2007, 67(294): 128-133.
Kovacs J. The Concept of Health and Disease. Med Health Care Philos. 1998, 1(1):31-39.
Lenk C. Therapie und Enhancement. Ziele und Grenzen der modernen Medizin. Lit, 2002.
Margolis J. The Concept of Disease. The Journal of Medicine and Philosophy, 1976, 1, 3.
Martin M. Malady and menopause. Journal of Medicine and Philosophy. 1985, 10, 329-337.
McKenny G. Human Enhancement Uses of Biotechnology, Ethics, Therapy vs. Enhancement, στο Encyclopedia of Ethical, Legal and Policy Issues in Biotechnology. (Ed.) Murray Th., Mehlman M. New York: Wiley, 2000: 507-515.
Mordacci R. Sobel R. Health: A Comprehensive Concept, στο Caplan A. McCartney J. Sisti D. Health, Disease and Illness: Concepts in Medicine, Georgetown University Press, 2004, σ.104-110.
Nordenfelt L. On the relevance and importance of a notion of disease. Theor Med. 1993, 14(1):15-26.
Nordenfelt L. On the Nature of Health. An Action – Theoretic Approach. D. Reidel, 1987.
Nordenfelt L. Action, ability and health: Essays in the philosophy of action and welfare. Springer, 2000.
Nordenfelt L. On the goals of medicine, Health enhancement and social welfare. Health Care Analysis 2001, 9(1):15-23.
Nordenfelt L. The Logic of Health Concepts, στο Khushf G. (ed.) Handbook of Bioethics, Kluwer, Netherlands, 2004, σ.205-222.
Nordenfelt L. The concepts of health and illness revisited. Med Health Care Philos. 2007, 10(1):5-10.
Ουλής Π. Η φύση της ψυχικής νόσου. Μια φιλοσοφική-επιστημονική διερεύνηση. Εξάντας, 2003.
Parens, E. Is Better Always Good? The Enhancement Project, στο Parens Erik (ed.). Enhancing Human Traits. Ethical and Social Implications. Georgetown University Press, 1998, σ. 1-28.
Reznek L. The Nature of Disease. Routledge, 1987.
Ruse M. Defining disease. The Question of Sexual Orientation, στο Humber, James M. & Almeder, Robert F. (eds.) What Is Disease? Humana Press, 1997, σ.137-143.
Sade M. R. A Theory of Health and Disease: The Objectivist-Subjectivist Dichotomy. The Journal of Medicine and Philosophy. 1995, 20, 513-525.
Schramme T. A qualified defense of a naturalist theory of health, Med Health Care Philos. 2007, 10(1):11-17.
Stempsey W. A pathological view of disease. Theoretical Medicine, 2000, 21:321-330.