Η ανίχνευση του ψεύδους στον εγκέφαλο - Ηθικές, κοινωνικές, νομικές και θρησκευτικές προκλήσεις

PDF (English)
Δημοσιευμένα: Μαρ 23, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/bioeth.26539
Λέξεις-κλειδιά:
Ανάγνωση εγκεφάλου Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (ΛΑΜΣ) ανίχνευση ψεύδους εξαπάτηση νεύρο-ηθική
Chrysa G Poulou
Φιλόλογος - Θρησκειολόγος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), Αθήνα, Ελλάδα. MSc Ιστορία - Διδακτική, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα.
Περίληψη

Η ανίχνευση - αναγνώριση του ψεύδους αποτελεί διακαή πόθο του ανθρώπου από αρχαιοτάτων χρόνων. Με τους αιώνες, διαφορετικές μέθοδοι έχουν επινοηθεί για την ανίχνευση της εξαπάτησης. Μερικές είναι χαμηλής τεχνολογίας, όπως η εξειδικευμένη αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου, ενώ άλλες υψηλότερης τεχνολογίας, με μέσα και μηχανήματα, όπως ο επονομαζόμενος πολυγράφος ή «ανιχνευτής ψεύδους», μια συσκευή που σχεδιάστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα για να εντοπίζει φυσιολογικές αλλαγές του ανθρώπινου οργανισμού, κυρίως μέσω καταγραφής της αύξησης της εφίδρωσης, του καρδιακού παλμού και της αρτηριακής πίεσης, με σκοπό την αναγνώριση του ψεύδους και εφαρμογή σε τομείς όπως, η δικαιοσύνη, ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες.

Πρόσφατες προσπάθειες για την ανίχνευση του ψεύδους επικεντρώθηκαν σε μετρήσεις της εγκεφαλικής δραστηριότητας. Η προσέγγιση αυτή, σε αντίθεση με τις προηγούμενες μεθόδους που ανίχνευαν τη συναισθηματική διέγερση, ανιχνεύει φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με γνωστικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια της εξαπάτησης και επομένως, σύμφωνα με τους υπέρμαχους της τεχνικής, θα μπορούσε, κατ’ αρχήν, να ανιχνεύσει τη διαδικασία της ίδιας της εξαπάτησης. Την πιο γνωστή μέθοδο για τον εντοπισμό μιας «νευροφυσιολογικής διαφοράς μεταξύ εξαπάτησης και αλήθειας» στον εγκέφαλο αποτελεί η Λειτουργική Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού (ΛΑΜΣ) (functional Magnetic Resonance Imaging f-MRI), μια μαγνητική αποτύπωση, ουσιαστικά, του εγκεφάλου που δείχνει ότι, η εξαπάτηση βρίσκεται στον προμετωπιαίο φλοιό, ακριβώς πίσω από το μέτωπο. 

Ωστόσο, αυτές οι προσεγγίσεις «χαρτογράφησης» του εγκεφάλου, πόσο ακριβείς και αξιόπιστες είναι για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σχετικά με την ανίχνευση του ψεύδους; Ποιες οι ηθικές, νομικές, θρησκευτικές και επιστημονικές προεκτάσεις του ζητήματος από την «εισβολή» των επονομαζόμενων νεύρο-επιστημών για την αναγνώριση του ψεύδους σε προσωπικά δεδομένα, ατομικές ελευθερίες, στο δικαίωμα της σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης και στην «ελευθέρα βούληση» του ανθρώπου;

Κρίσιμα ερωτήματα, που εξετάζονται στην παρούσα εργασία, σε μια προσπάθεια προσέγγισης της ανίχνευσης του ψεύδους στον εγκέφαλο και των προκλήσεων - προβληματισμών επί του ζητήματος που δύναται να καθορίσει μελλοντικά τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ανθρώπινη κοινωνία
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Ανασκοπήσεις
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού 4.0.

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  • Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης, ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution  CC BY 4.0, που επιτρέπει άμεση πρόσβαση στις εργασίες και κάθε χρήστη να διαβάζει, να κάνει λήψη, να αντιγράφει, να διανέμει, να εκτυπώνει, να αναζητά, ή να συνδέει με το πλήρες περιεχόμενο των άρθρων, να τα αναζητά για ευρετηρίαση, να τα χρησιμοποιεί ως δεδομένα σε λογισμικό, ή να τα χρησιμοποιεί για οποιοδήποτε άλλο νόμιμο σκοπό. Προϋπόθεση ε΄ιναι η αναφορά στον αρχικό δημιουργό/ούς  και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
  • Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

Το περιοδικό Βιοηθικά επιτρέπει και ενθαρρύνει τους συγγραφείς να καταθέτουν τα δημοσιευμένα άρθρα  σε θεσμικά (π.χ. το αποθετήριο του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης) ή θεματικά αποθετήρια (π.χ. αποθετήριο SSOAR για τις Κοινωνικές Επιστήμες), μετά τη δημοσίευσή τους στο περιοδικό «Βιοηθικά» και με όρους Ανοικτής Πρόσβασης, όπως κατά περίπτωση προσδιορίζονται από τους χρηματοδότες της έρευνάς τους ή/και τα ιδρύματα με τα οποία συνεργάζονται.

Κατά την κατάθεση της εργασίας τους, οι συγγραφείς πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη δημοσίευση του άρθρου στο περιοδικό «Βιοηθικά» και τις πηγές χρηματοδότησης της έρευνάς τους.

Κατάλογοι των ιδρυματικών και θεματικών αποθετηρίων ανά χώρα υπάρχουν στη βάση http://opendoar.org/countrylist.php . Οι συγγραφείς έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν χωρίς κόστος την εργασία τους στο αποθετήριο www.zenodo.org, το οποίο υποστηρίζεται από το OpenAIRE (www.openaire.eu ), στο πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της Ανοικτής ακαδημαϊκής έρευνας.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Correction for Eklund et al. Cluster failure: Why fMRI inferences for spatial extent have inflated false-positive rates. Proceedings of the National Academy of Sciences 2016, 113 (33).
Devlin H. What is Functional Magnetic Resonance Imaging (fMRI)? Psych Central 2018. https://psychcentral.com/lib/what-is-functional-magnetic-resonance-imaging-fmri/.
Eklund A, Nichols TH, Knutsson H. Cluster failure: Why fMRI inferences for spatial extent have inflated false-positive rates. Proceedings of the National Academy of Sciences 2016, 113 (28): 7900-7905.
Ekman P. Why Don’t We Catch Liars? Social Research 1996, 63(3): 801-817.
Ekman, P. Telling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics, and Marriage. New York - London: W.W.Norton & Company Inc, 1992.
European Magnetic Resonance Forum. Magnetic Resonance, a critical peer - reviewed introduction: functional MRI 2017. https://www.magnetic-resonance.org/ch/11-03.html.
Farah MJ, Hutchinson B, Phelps E, Wagner A. Functional MRI-based lie detection: Scientific and societal challenges. Nature reviews, Neuroscience 2014, 15: 123-131.
Farah MJ. Neuroethics: The Ethical, Legal, and Societal Impact of Neuroscience. Annual Review of Psychology 2012, 63(1): 571-591.
Farah MJ, Heberlein AS. Personhood and neuroscience: naturalizing or nihilating? Am. J. Bioeth. Neurosci. 2007, 7(1): 37-48.
Ganis G, Rosenfeld JP, Meixner, J, Kievit RA., Schendan HE. Lying in the scanner: covert countermeasures disrupt deception detection by functional magnetic resonance imaging. Neuroimage, 2011, 55(1): 312‐319.
Ganis G, Kosslyn SM, Stose S, Thompson WL, Yurgelun - Todd DA. Neural correlates of different types of deception: an fMRI investigation. Cerebral Cortex, 2003, 13(8): 830-836.
Granhag P, Strömwall L. Research on deception detection: Past and present. In: The Detection of Deception in Forensic Contexts, Chapter: 1, Publisher: Cambridge University Press, Editors: Pär Anders Granhag, Leif Strömwall, 2004: 3-12.
Greely HT, Illes J. Neuroscience-based lie detection: the urgent need for regulation. Am. J. Law Med. 2007, 33(2-3): 377‐431.
Hamann S, Canli T. Individual differences in emotion processing. Curr. Opin. Neurobiol. 2004, 14(2):233-238.
Heckman KE, Happel MD. Mechanical Detection of Deception: A Short Review in Educing information: Interrogation: Science and art—foundations for the future, ed. by Swenson, R.. Washington, DC: National Defense Intelligence College Press, 2006: 63-94.
Huettel SA, Song AW, McCarthy G. Functional Magnetic Resonance Imaging (2nd ed.), Massachusetts: Sinauer, 2009.
Kant I. Critique of Pure Reason. The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant. Translated and Edited by Guyer Paul & Wood Allen. Cambridge University Press, 1998.
Kubis J. Medicine and Lie-Detection, The Linacre Quarterly: Vol. 11: No. 2, Article 2, 1943.
Kwong KK, Belliveau JW, Chesler DA, Goldberg IE, Weisskoff RM, Poncelet BP, et al. Dynamic magnetic resonance imaging of human brain activity during primary sensory stimulation 1992, 89: 5675-5679.
Langleben DD, Moriarty JC (2013). Using brain imaging for lie detection: where science, law and research policy collide. Psychology, public policy, and law: an official law review of the University of Arizona College of Law and the University of Miami School of Law 2013, 19(2), 222-234.
Langleben DD, Schroeder L, Maldjian JA, et al. Brain activity during simulated deception: an event-related functional magnetic resonance study. Neuroimage 2002, 15: 727-732.
Logothetis NK, Pauls J, Auguth M., Trinath, T., Oeltermann, A. A neurophysiological investigation of the basis of the BOLD signal in fMRI, Nature 2001, 412 (6843): 150-157.
Lieberman MD, Berkman ET, Wager TD. Correlations in Social Neuroscience Aren't Voodoo: Commentary on Vul et al. Perspectives on Psychological Science, 2009, 4 (3): 299-307.
Messer N. Judging the secret thoughts of all: Functional neuroimaging, ‘brain reading,’ and the theological ethics of privacy. Studies in Christian Ethics 2021, 34(1):17-35.
Mueller K, Lepsien J, Möller HE, Lohmann G. Commentary: Cluster failure: Why fMRI inferences for spatial extent have inflated false-positive rates. Frontiers in Human Neuroscience 2017, 11:345.
Narayan A. The fMRI brain scan: A better lie detector? Time, 2009. https://content.time.com/time/health/article/0,8599,1911546-1,00.html.
National Research Council (NRC). Strengthening forensic science in the United States: A path forward. Washington, D.C: National Academy of the United States, 2009.
Nee DE. fMRI replicability depends upon sufficient individual-level data. Commun. Biol. 2019, 2 (1): 130.
Sahito F, Slany W. Functional Magnetic Resonance Imaging and the Challenge of Balancing Human Security with State Security, Human Security Perspectives Journal 2012, (1): 38-66.
Stoller SE, Wolpe PR. Emerging Neurotechnologies for Lie Detection and the Fifth Amendment. Published in American Journal of Law and Medicine 2007, 33 (2/3) 359-375.
Tovino SA. Imaging body structure and mapping brain function: a historical approach. Am. J. Law Med. 2007, 33(2-3) 193-228.
Turner BO, Santander T, Paul EJ, et al. Reply to: fMRI replicability depends upon sufficient individual-level data. Commun. Biol. 2019, 2, 129.
Turner BO, Paul EJ, Miller MB, et al. Small sample sizes reduce the replicability of task-based fMRI studies. Commun Biol 2018, 1, 62.
Vul E, Harris C, Winkielman P, Pashler H. Puzzlingly High Correlations in fMRI Studies of Emotion, Personality, and Social Cognition. Perspect Psychol Sci. 2009, 4(3):274‐290.
Weinberg S. The First Three Minutes: A Modern View of the Origin of the Universe - Updated. New York: Basic Books, 1993.
Ασημακοπούλου Ι. Ανιχνευτής Ψεύδους (Lie Detector). Νομικές Μελέτες on line. (1269), 2005.
Γκότση Γ. Neuroscience and criminal law: promises and limitations for the assessment of criminal responsibility. Bioethica 2016, 2(2) 19-35.
Κωστόπουλος, Γ. Βιοηθική, 2015.
Μπαμπινιώτης, Γ. Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας, 2002.
Παπαδόπουλος Γ, Κούβελας Η. Το σύμπαν των εγκεφάλων, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2011.
Παπαδόπουλος Χ. Η Αγιότητα ως Έκφραση της Ηθικής Αυτονομίας. Πεμπτουσία, Θεσσαλονίκη, 2017.
Παπανδρέου - Γιαννακάκη Χ. Ανίχνευση Ψεύδους. Μη Λεκτική Συμπεριφορά. Διπλωματική Εργασία ΜΠΣ Γνωσιακή Επιστήμη, ΜΙΘΕ, ΕΚΠΑ, 2012.