Περί εὐαγοῦς και βασιλικοῦ σεκρέτου στη Θεσσαλονίκη


Δημοσιευμένα: Mar 23, 2022
Λέξεις-κλειδιά:
βασιλικόν σέκρετον ευαγές σέκρετον καθολικοί κριτές Θεσσαλονίκη
Ανδρέας Ε. ΓΚΟΥΤΖΙΟΥΚΩΣΤΑΣ
Περίληψη

The present study examines the evidence for the basilikon sekreton (tribunal)
in Thessaloniki. It is concluded that, contrary to what has been assumed,
there was no basilikon sekreton in the city during the first half of the 14th
century, but only the euages sekreton of Yolanda-Irene Montferrat (1304),
the second wife of Andronikos II Palaiologos. The basilikon sekreton in
Thessaloniki appeared only after the establishment of the katholikoi kritai
of Thessaloniki, as in the case of the katholikoi kritai of Rhomaioi whose
tribunal was also named basilikon sekreton. The first references to the
basilikon sekreton in Thessaloniki are found in documents dating to 1374 and 1375.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Α. ΓΚΟΥΤΖΙΟΥΚΩΣΤΑΣ, Παρατηρήσεις για την απονομή δικαιοσύνης κατά τους παλαιολόγειους χρόνους: «Τὸ βασιλικὸν σέκρετον», στο: Αντικήνσωρ. Τιμητικός Τόμος Σπύρου Ν. Τρωιάνου για τα ογδοηκοστά γενέθλιά του, επιστ. επιμ. Β. ΛΕΟΝΤΑΡΙΤΟΥ - Ε. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ - Κ. ΜΠΟΥΡΔΑΡΑ, Αθήνα 2013, 458-478
Μ. ΤΑΝΤΑΛΟΣ, Σχετικά με την απονομή της δικαιοσύνης την εποχή των Παλαιολόγων: Τὸ (εὐαγὲς) σέκρετον, στο: Ἀρετὴν τὴν καλλίστην. Σύμμεικτα προς τιμήν Καλλιόπης (Κέλλυς) Μπουρδάρα, επιμ. Ι. ΤΖΑΜΤΖΗΣ - Π. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ - Χ. ΣΤΑΥΡΑΚΟΣ, Αθήνα 2021, 853-864
Α. ΓΚΟΥΤΖΙΟΥΚΩΣΤΑΣ, Το μολυβδόβουλλο του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου «Τοῖς ἀθετοῦσι τὴν δίκην τοῦ σεκρέτου…», ΒυζΣύμμ 22 (2012) 11-30.
A. K. WASSILIOU-SEIBT, Τοῖς ἀθετοῦσι τὴν δίκην τοῦ σεκρέτου … Die Restaurierung des Kaisergerichts in Konstantinopel durch Michael VIII. Palaiologos, στο: CH. DENDRINOS – I. GIARENIS (eds.), Bibliophilos. Books and Learning in the Byzantine World. Festschrift in Honour of Costas N. Constantinides [Byzantinisches Archiv 39], Berlin – Boston 2021, 403-409
Δ. ΤΣΟΥΡΚΑ-ΠΑΠΑΣΤΑΘΗ, Παρατηρήσεις για τη λειτουργία του θεσμού των “καθολικών κριτών” βάσει των εγγράφων Ι. Μονών του Αγίου Όρους (14ος-15ος αι.), στο: Γ΄ Επιστημονικό Συμπόσιο “Βυζαντινή Μακεδονία”: Θεολογία - Ιστορία - Φιλολογία - Δίκαιο - Αρχαιολογία - Τέχνη. 14-15 Μαΐου 2016, Θεσσαλονίκη [Μακεδονική Βιβλιοθήκη αρ. 111], Θεσσαλονίκη 2019, 411-424
Α. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Τοπικά συμβούλια στις βυζαντινές πόλεις. Παράδοση και εξέλιξη (13ος-15ος αι.), Ακαδημία Αθηνών. Κέντρον Ερεύνης Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού, Αθήνα 2015
Α. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Θεσσαλονίκης: Διοικητική και κοινωνική οργάνωση στις Σέρρες (1261-1383), στο: Πόλεις και Εξουσία στο Βυζάντιο κατά την εποχή των Παλαιολόγων (1261-1453), επιστ. επιμ. Α. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Κέντρον Ερεύνης Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού, Αθήνα 2018, 121-160
Le Codex B du Monastère Sainte‐Jean‐Prodrome Serrès XIIIe‐XVe siècles, έκδ. L. BENOU, Paris 1998
L. BÉNOU, Pour une nouvelle histoire du droit byzantin. Théorie et pratique juridiques au XIVe siècle, Paris 2011
Α. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Οι Δέσποινες των Παλαιολόγων και η αυλή της Θεσσαλονίκης, Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά 13 (2019), 45-67
Actes de Lavra, τ. Ι (Des origines à 1204), έκδ. P. LEMERLE - A. GUILLOU - N. SVORONOS, avec la collaboration de D. PAPACHRYSSANTHOU [Archives de l’Athos, V], Paris 1970
Ε. ΒΡΑΝΟΥΣΗ, Βυζαντινὰ .ἔγγραφα τῆς μονῆς Πάτμου, τ. Α΄: Αὐτοκρατορικά [Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών], Ἀθῆναι 1980
Κ. ΠΙΤΣΑΚΗΣ, Κωνσταντίνου Ἀρμενοπούλου Πρόχειρον Νόμων ἢ Ἑξάβιβλος, Αθήνα 1971
G. E. HEIMBACH, Constantini Harmenopuli Manuale legum sive Hexabiblos, Leipzig 1851 [ανατύπωση Aalen 1969]
L. MAKSIMOVIĆ, The Byzantine Provincial Administration under the Palaiologoi, Amsterdam 1988.-
R. ESTANGÜI GÓMEZ, Byzance face aux Ottomans. Exercice du pouvoir et contrôle du territoire sous les derniers Paléologues (milieu xive-milieu xve siècle) [Byzantina Sorbonensia 28], Paris 2014.
Α. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Η εσωτερική πολιτική του Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου (1282-1328). Διοίκηση-Οικονομία [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται 36], Θεσσαλονίκη 2004
Actes de Docheiariou, έκδ. N. OIKONOMIDÉS [Archives de l’Athos, III], Paris 1984
Pseudo-Kodinos and the Constantinopolitan Court: Offices and Ceremonies [Birmingham Byzantine and Ottoman Studies 15], ed. R. MACRIDES - J. A. MUNITIZ - D. ANGELOV, Farnham 2013
Actes de Xéropotamou, έκδ. J. BOMPAIRE [Archives de lʹAthos III], Paris 1964
P. LEMERLE, Note sur la carrière judiciaire de Constantin Harménopoulos, Τόμος Κωνσταντίνου Ἀρμενoπούλου (= Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Σχολῆς Νομικῶν καὶ Οἰκονομικῶν Ἐπιστημῶν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου, τ. ς΄), Θεσσαλονίκη 1952 (=P. LEMERLE, Le monde de Byzance: Histoire et Institutions,VR, London 1978, XIΙΙ)
J. VERPEAUX, Un temoin de choix des οeuvres de Constantin Harmenopoulos: le Vaticanus Ottobonianus gr. 440, REB 21 (1963), 221-231
Actes de Chilandar, έκδ. L. PETIT – B. KORABLEV [Actes d l’Athos V], Vizantijskij Vremennik (1911), παράρτημα αρ. 1, (ανατύπωση Amsterdam 1975)
Actes de Vatopédi, τ. ΙΙ (De 1330 à 1376), έκδ. J. LEFORT – VASSILIKI KRAVARI – Chr. GIROS – K. SMYRLIS [Archives de l’Athos XXI], Paris 2006
Actes de Lavra, τ. III (De 1300 à 1500), έκδ. P. LEMERLE - A. GUILLOU - N. SVORONOS - Denise PAPACHRYSSANTHOU [Archives de l’Athos Χ], Paris 1979
Actes de Kutlumus, έκδ. P. Lemerle [Archives de l’Athos II], Paris 1988
Ι. ŠEVČENKO, Léon Bardales et les juges généraux ou la corruption des incorruptibles, Byz 19 (1949), 247‐259 (=Ι. ŠEVČENKO, Society and Intellectual Life in Late Byzantium, VR, London 1981, αρ. VII)
K. SMYRLIS, The First Ottoman Occupation of Macedonia (c. 1383-c. 1403). Some Remarks on Land Ownership, Property Transactions and Justice, στο: Diplomatics in the Eastern Mediterranean 1000-1500: Aspects of Intercultural Communication, ed. A. BEIHAMMER - M. PARANI - C. SCHABEL, Leiden 2008, 327-348.
Actes d’Iviron, τ. IV (De 1328 au début du XVIe siècle), έκδ. J. LEFORT - N. OIKONOMIDÈS - D. PAPACHRYSANTHOU - V. KRAVARI, avec la collaboration D’HÉLÈNE MÉTRÉVÉLI [Archives de l’Athos ΧΙΧ], Paris 1995,
Actes de Vatopedi, τ. ΙΙΙ (De 1377 a 1500), έκδ. J. LEFORT (†) - VASSILIKI KRAVARI - Chr. GIROS - K. SMYRLIS - Ρ. ESTANGÜI GÓMEZ [Archives de l’Athos 23], Paris 2019
P. LEMERLE, Recherches sur les institutions judiciaires à l’époque des Paléologues, I. Le tribunal impérial, Annuaire de l’Institute de Philologie et d’Histoire orientales et slaves ΙΧ. Mélanges H. Grégoire I., Bruxelles 1949, σ. 369-384 (=P. LEMERLE, Le monde de Byzance, XI)
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)