Apercu sur les relations entre Millets a Smyrne, a la fin de l'empire ottoman, d'apres les sources diplomatiques

Abstract

Αντικείμενο τοΰ άρθρου άποτελοΰν κάποιες σκέψεις γύρω άπό τις σχέσεις
των εθνικών καί θρησκευτικών κοινοτήτων τής οθωμανικής Σμύρνης άπο
το 1890 έως το Σεπτέμβριο τοΰ 1922. Ή προσέγγιση βασίζεται στη χρήση
πηγών, κατ’ εξοχήν διπλωματικών, τών τότε Μεγάλων Δυνάμεων: τής
Γαλλίας, τής Μεγάλης Βρετανίας, τής Γερμανίας, τής Αύστροουγγαρίας
καί, επίσης, τών άρχειακών τεκμηρίων του Βασιλείου τής Ελλάδος.
Οί δεσμοί πού συγκροτούν τις κοινότητες εξετάζονται μέ βάση τρεις
διαφορετικές οπτικές: α) ώς προς τις σχέσεις τους μέ την οθωμανική καί,
έν συνεχεία, τήν έλληνική διοίκηση, β) ώς προς τις σχέσεις τών
κοινοτήτων μεταξύ τους, δηλαδή σέ ποιο βαθμό οί ίδιες έχουν συνείδηση
τής ταυτότητάς τους καί άντιλαμβάνονται τη θέση τους μέσα σέ έναν
περίγυρο άποτελούμενο άπό άνταγωνιστικές κοινότητες καί τέλος, τις
σχέσεις τής Δύσης μέ τό, σέ διαρκή κινητικότητα, μωσαϊκό τών
σμυρναϊκών ομάδων. Στήν περίπτωση αύτή, ό ρόλος τής Δύσης δέν
προσδιορίζεται μόνο άπό τα οικονομικά της συμφέροντα καί τούς όψιμα
εκπατρισμένους πού συρρέουν έκεϊ, άλλά, έπιπλέον, άπό τις
προϋπάρχουσες οίονεί αύτόχθονες λεβαντίνικες κοινότητες.
Ή προβληματική μας καθορίζεται άπό τήν υιοθέτηση τής πρώτης
οπτικής - τις σχέσεις τών κοινοτήτων μέ τήν οθωμανική καί, έν συνεχεία,
μέ τήν έλληνική διοίκηση. Τό άρθρο έπιχειρεΐ να προσεγγίσει τις
πρόσφατες εργασίες πού άναλύουν τήν έπικοινωνιακή δυναμική, ή οποία
έκφράζεται στό πλαίσιο του οθωμανικού κόσμου καί νά μελετήσει τήν
ιστορία τών διακοινοτικών σχέσεων στή Σμύρνη τή στιγμή κατά τήν
οποία ό οθωμανικός τρόπος ζωής βρίσκεται σέ άποσύνθεση: άποσύνθεση
στό βαθμό πού οί έσωτερικές ομάδες άμφισβητοΰν τήν νομιμότητα τής
διοίκησης συνολικά, στό βαθμό πού ή κεντρική εξουσία προκαλεϊ φθορά
τοΰ κοινωνικού ιστού στή δυτική παράλια ζώνη καί ενόσω ή Δύση, πού
συνιστά ένα συναρπαστικό πολιτισμικό πρότυπο, άναμιγνύεται στήν περιοχή μέ καθόλου διακριτικό τρόπο.