Κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης στην απασχόληση μεταναστών εργαζομένων στην Ελλάδα

PDF (ελληνικά)
Published: Dec 27, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/sp.29024
Παρασκευή-Βίβιαν Γαλατά
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ελένη Πούλου
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Ιρδάνης Ψημμένος
Πάντειο Πανεπιστήμιο
Abstract

Οι κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην απασχόληση μεταναστών εργαζομένων στην Ελλάδα έχουν ερευνηθεί, κυρίως, με τη χρήση ποσοτικών δεδομένων για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης. Ωστόσο, όσο η κρίση παγιώνεται, ανακύπτει η ανάγκη να εξεταστούν οι βαθύτερες συνέπειες της στις συνθήκες και τις ευκαιρίες ζωής των ανθρώπων. Η παρούσα εργασία αποβλέπει να διερευνήσει τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης στην απασχόληση των μεταναστών, δίνοντας έμφαση στη σημασία των αλλαγών για την κοινωνική στρωμάτωση και κινητικότητα. Αντλώντας σημαντική πληροφόρηση από τις κλασσικές κοινωνιολογικές έρευνες, η εργασία παρουσιάζει τις Ελληνικές μελέτες που εξετάζουν ποιοτικά και σε βάθος τις επιπτώσεις της κρίσης στις συνθήκες ζωής των μεταναστών. Τα ευρήματα από την ανάλυση των μελετών δείχνουν ότι η διερεύνηση των ουσιαστικών παραγόντων και επιπτώσεων της κρίσης απαιτεί συ- γκεκριμένες μεθοδολογικές προσεγγίσεις και, προπαντός, την αιτιώδη αλληλεπίδραση ανάμεσα στο κοινωνικό πλαίσιο και τις υποκειμενικές ερμηνείες για τις αλλαγές στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των ανθρώπων.

Article Details
  • Section
  • Articles
Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work.

Downloads
Download data is not yet available.
References
Ξενόγλωσση
Bada, K., and Hantzaroula, P. (2017) ‘Family Strategies, Work, and Welfare Policies toward Waged Domestic Labor in Twentieth-Century Greece’, in Psimmenos, I. (ed.) Unveiling Domestic Work in Times of Crisis, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 17-41, Johns Hopkins University Press.
Beynon, H. (1997) ‘The Changing Practices of Work’, in Brown, R. (ed.) The Changing Shape of Work. Great Britain: MacMillan Press Ltd, pp. 20-58.
Beynon, H. and Blackburn, R.M. (1972) Perceptions of Work. Variations within a Factory. Lon- don, New York: Cambridge University Press.
Blauner, R. (1964) Alienation and Freedom: The Factory Worker and His Industry. Second edn. Chicago: The University of Chicago Press.
Blumer, H. and Bain, R. (1939) An Appraisal of Thomas and Znaniecki’s The Polish Peasant in Europe and America. New York: Social Science Research Council.
Bulmer, M. (1984) The Chicago School of Sociology. Institutionalization, Diversity, and the Rise of Sociological Research. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Brown, R. (1997) The Changing Shape of Work. Great Britain: MacMillan Press Ltd.
Brown, R. (1999) “The challenge of the work of the future for the social sciences of work. A view from Britain”, in Castillo, J.J. (ed.) El Trabajo del Futuro (The Work of the Future). Madrid: Editorial Complutense, pp. 59-81.
Du Bois, W.E.B. (1899, 2005) The Philadelphia Negro: A social study. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Elder, G.H. (1974) Children of the Great Depression. Social Change in Life Experience. Chicago: University of Chicago Press.
Galata, P.V. (2019) Relative Deprivation and Occupational Mobility in Times of Crisis: The Case Studies of Migrant Workers in Greece and the United Kingdom, Dissertation thesis, MA Sociology and Social Research, Newcastle University.
Galata, P.V. & Poulou, E. (2017) ‘Iordanis Psimmenos (ed.), Unveiling domestic work in times of crisis, Journal of Modern Greek Studies, Special Section, vol. 35, no 1, Johns Hopkins University Press 2017’, Social Cohesion and Development, 12 (2), pp. 150-152.
Gerth, H.H. and Mills, C.W. (1948) From Max Weber: Essays in Sociology. London: Routledge & Kegan Paul Ltd.
Hirszowicz, M. (1981) Industrial Sociology: An Introduction. Oxford: Martin Robertson & Com- pany Ltd.
Holton, R.J. (1987) ‘The Idea of Crisis in Modern Society’, The British Journal of Sociology, 38(4), pp. 502-520.
Hochschild, A.R. (2012) The managed heart : commercialization of human feeling. Updated edn. Berkeley, California and London: University of California Press.
Hughes, E. (1971) The Sociological Eye: Selected Papers On Institution and Race (Part I) and Self and the Study of Society (Part II), Chicago: Aldine Atherton.
Jahoda, M., Lazarsfeld, P.F. and Zeisel, H. (1971) Marienthal. Chicago, New York: Aldine- Atherton.
Komarovsky, M. (1971) The Unemployed Man and His Family. New York: Dryden Press, Inc. For the Institute of Social Research.
Lazarescu, D., and Kouzas, Y. (2017) ‘The Careers of Migrant Domestic Workers in Greece: Perceptions of Intra-Occupational Mobility and Status Differentiation in Times of Crisis’, in Psimmenos, I. (ed.) Unveiling Domestic Work in Times of Crisis, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 67-88, Johns Hopkins University Press.
Mason, D. (2013) ‘Ethnicity’, in Payne, G. (ed.) Social Divisions. Third edn. UK: Palgrave Macmillan, pp. 106-136.
Marx, K. (1887) Capital. Volume 1. Progress Publishers. Available at: https://www.marxists. org/archive/marx/ (Accessed: 19 July 2019).
Osborne, P. (2010) ‘A sudden topicality. Marx, Nietzsche and the politics of crisis’, Radical Philosophy, 160, pp. 19-26.
Papatheodorou, C. (2014) ‘Economic crisis, poverty and deprivation in Greece: the impact of neoliberal remedies’, in Mavroudeas, S. (ed.) Greek Capitalism in Crisis. Marxist analyses. London and New York: Routledge, pp. 179-195.
Park, R. (1928) ‘Human Migration and the Marginal Man’, American Journal of Sociology, 33(6), pp. 881-893.
Psimmenos, I. (ed.) (2017a) ‘Unveiling Domestic Work in Times of Crisis’, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 1-128, Johns Hopkins University Press.
Psimmenos, I. (2017b) ‘The Social Setting of Female Migrant Domestic Workers’, in Psimme- nos, I. (ed.) Unveiling Domestic Work in Times of Crisis, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 43- 66, Johns Hopkins University Press.
Roitman, J. (2014) Anti-Crisis. Durham and London: Duke University Press.
Skamnakis, Ch., and Malekaki, Ef. (2017) ‘Domestic Work and Welfare Values of Migrant Women in Modern Greece: The Juncture of a Dual Process of Exclusion’, in Psimmenos, I. (ed.) Unveiling Domestic Work in Times of Crisis, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 111-128, Johns Hopkins University Press.
Tilly, C. (2011) ‘The impact of the economic crisis on international immigration: a review’, Work, Employment and Society, 25(4), pp. 675-692.
Turner, J.H. (1988) ‘The Mixed Legacy of the Chicago School of Sociology’, Sociological Perspectives, 31(3), pp. 325-338.
Weber, M. ([1946] 1966) ‘Class, Status and Party’, in R. Bendix, S.M.L. (ed.) Class, Status and Power. Social Stratification in Comparative Perspective. Second edn. New York: The Free Press, pp. 21-28.
Xypolytas, N., Vassilikou, K., and Fouskas, Th. (2017) ‘Migrant Domestic Workers: Family, Community, and Crisis’, in Psimmenos, I. (ed.) Unveiling Domestic Work in Times of Crisis, Journal of Modern Greek Studies, May, 35(1), pp. 89-110, Johns Hopkins University Press.
Zaretsky, E. (1984) W.I. Thomas and F. Znaniecki: The Polish Peasant in Europe and America, Chicago: University of Illinois Press.
Ελληνόγλωσση
Ασπρούλης, Α. (2017) «Σιωπηρές Συμβάσεις Εργασίας την εποχή της Κρίσης. Η περίπτωση των εργαζομένων στη ∆ΕΗ. Το παράδειγμα της Μεγαλόπολης», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Αρχοντάκης, Κ. (2017) «Εργασιακή ικανοποίηση και η νέα ηθική της εργασίας», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Αντωνοπούλου, Κ.-Ε. (2017) «∆εύτερη γενιά μεταναστών με αναπηρία και η πρόσβαση τους στις δημόσιες υπηρεσίες πρόνοιας», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Γαλατά, Π.-Β. (2018) «∆ιαδρομές επαγγελματικής κινητικότητας κατά την περίοδο της κρίσης αλβανών μεταναστών που απέκτησαν την ελληνική ιθαγένεια», Ο κόσμος της εργασίας, Τεύχος 5, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σελ. 11-34.
Γαλατά, Π.-Β. (2017) «Η σημασία της ποιοτικής έρευνας για την ανάλυση των δεξιοτήτων στην ελληνική αγορά εργασίας κατά την περίοδο της κρίσης», Ο κόσμος της εργασίας, Τεύχος 4, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων σελ. 46-69.
Γαλατά, Π.-Β. (2017) «Οι δεξιότητες στην Ελληνική αγορά εργασίας κατά την περίοδο της κρίσης», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017. Γαλατά, Π.-Β., Ασπρούλης, Α., Πούλου, Ε. (2017) «Ανθεκτικότητα και Μετανάστευση: Η Περίπτωση της Οικιακής Εργασίας των μεταναστών/τριών», Η ανθεκτικότητα στην κρίση – αποτελέσματα ερευνών: Φύλο, αγορά εργασίας, μετανάστευση και κοινωνικό κράτος, Εργαστήριο Σπουδών Φύλου και Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Πολιτικής (ΚΕΚΜΟΚΟΠ) του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής Παντείου Πανεπιστημίου, Αθήνα, 12 ∆εκεμβρίου 2017.
Γαλατά, Π.-Β. & Πούλου, Ε. (2017) «Psimmenos, Iordanis (ed.) (2017). Special Section: Unveiling Domestic Work in Times of Crisis. Journal of Modern Greek Studies, Volume 35, Num- ber 1, May 2017, pp. 1-128. Johns Hopkins University Press». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 148 (2017), σελ. 1-7.
Ζωγραφάκης, Σ. και Κασίμης, Χ. (2014) «Ελληνική οικονομία και μετανάστες: Χτες... σήμερα... αύριο» στο Μασουράκης, Μ. και Γκόρτσος Χ.(επιμ.) Ανταγωνιστικότητα για ανάπτυξη: Προτάσεις πολιτικής. Αθήνα: Ελληνική Ένωση Τραπεζών, σελ. 381-396.
Ιωαννίδης, Α., Παπαθεοδώρου, Χ. και Σουφτάς, ∆. (2012) Εργαζόμενοι και όμως φτωχοί: ∆ιαστάσεις της φτώχειας των εργαζομένων στην Ελλάδα. Αθήνα: Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ, Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων.
Κασιμάτη, Κ. (2002) Κοινωνικός Σχεδιασμός και Αξιολόγηση. Μέθοδοι και Πρακτικές. Αθήνα: Gutenberg.
Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής – ΚΕΚΜΟΚΟΠ (2017) Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Κούρας, Γ. (2017) «Ενδο-επαγγελματικές μεταβολές στην κοινωνική στρωμάτωση των μεταναστών στην περίοδο της κρίσης. Το παράδειγμα των οικοδόμων και των οικιακών εργατριών», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Μαλεκάκη, Ε. (2017) «Η πρόσβαση και η χρήση των υπηρεσιών βρεφονηπιακής φροντίδας από τις εργαζόμενες μετανάστριες μητέρες», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Μπέλλας, Χ. (επιμ.) (2012) Οικιακή εργασία & κοινωνική ένταξη των μεταναστριών στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, Αθήνα: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Παπαθεοδώρου, Χ. και ∆αφέρμος, Γ. (2012) «Οικονομική κρίση και φτώχεια στην Ελλάδα και την ΕΕ: Οι επιδράσεις του μακροοικονομικού περιβάλλοντος και της κοινωνικής προστασίας», στο Κοινωνική πολιτική και κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Αθήνα: Τράπεζα της Ελλάδος, σελ. 89-120.
Παπαϊωάννου, Γ. (2019) «Κοινωνικά δίκτυα μεταναστών και ηθική της εργασίας: Οι Νιγηριανοί μετανάστες στην Αθήνα», Ετήσιο Επιστημονικό Συνέδριο «Η ηθική της εργασίας» της Ελληνικής Εταιρείας Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΕΛ.Ε.ΣΥ.Π.), Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, 2-3 Φεβρουαρίου 2019.
Πούλου, Ε. (2016) «Daria Lazarescu, Σταδιοδρομία στην υπηρετικότητα: Η περίπτωση των Ρουμάνων μεταναστριών οικιακών εργατριών στην Ελλάδα, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2015, σελ. 687», Κόσμος της Εργασίας, Τεύχος 3, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σελ. 122-126.
Πούλου, Ε. (2017) «A. Armstrong and H. Beynon, Hello, Are You Working? Memories of the Thirties in the North East of England, Strong Words Publications, Newcastle 1977», Κόσμος της Εργασίας, Τεύχος 4, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, σελ. 108-110.
Πούλου, Ε. (2017) «Τύποι ελέγχου και συναίνεσης και οι επιπτώσεις τους σε τρεις διαφορετικές μορφές εργασίας μεταναστών: η περίπτωση της αγροτικής, βιομηχανικής και οικιακής εργασίας», Εργασία και Κρίση, Θεματικό Εργαστήριο, ΚΕΚΜΟΚΟΠ, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, 19 Μαΐου 2017.
Τσιώλης, Γ. (2011) «∆ευτερογενής ανάλυση ποιοτικών δεδομένων: μια ερευνητική στρατηγική συμβατή με την ποιοτική προσέγγιση;» στο Γ. Τσιώλης, Ν. Σερντεδάκις, Γ. Κάλλας, Ερευνητικές Υποδομές και ∆εδομένα στην Εμπειρική Κοινωνική Έρευνα. Ζητήματα Καταγραφής, Τεκμηρίωσης και Ανάλυσης Κοινωνικών ∆εδομένων. Αθήνα: Κριτική, σελ. 129-159.
Ψημμένος, Ι. (2011) «Κοινωνιολογία και Μετανάστευση», στο Θανοπούλου, Μ., Πετμεζίδου, Μ. και Στρατηγάκη, Μ. (επιμ.) Όψεις Κοινωνικής ∆υναμικής. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg, σελ. 430-449.
Ψημμένος, Ι. (2013) Εργασία και κοινωνικές ανισότητες. Προσωπικές υπηρεσίες και υπηρετικό δυναμικό, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Ψημμένος, Ι. (επιμ.) (2017) Οι κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης στον μεταναστευτικό πληθυσμό: Εργαζόμενοι στην οικιακή εργασία και την οικοδομή, Αθήνα: Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Ψημμένος, Ι. (2018) «Εργασία και Αλληλεγγύη: ∆ιαδρομές ∆ιαμόρφωσης της Κοινωνικής Πολιτικής από τα Κάτω», στο Σακελλαρόπουλος, Θ., Οικονόμου, Χ., Σκαμνάκης, Χ. και Αγγελάκη, Μ. (επιμ.) Κοινωνική Πολιτική. Αθήνα: ∆ιόνικος, σελ. 91-114.