Κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικές ανισότητες μεταξύ των περιφερειών των ευρωπαϊκών κρατών την περίοδο της οικονομικής κρίσης: Μια εμπειρική συγκριτική ανάλυση

PDF
Δημοσιευμένα: Sep 27, 2019
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.21366
Λέξεις-κλειδιά:
περιβαλλοντικές ανισότητες κοινωνικές ανισότητες ατμοσφαιρική ρύπανση κλιματική αλλαγή ευρωπαϊκά κράτη
Lydia Avrami
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (EKKE), Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αθηνών
https://orcid.org/0000-0002-5528-216X
Περίληψη

Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην εμπειρική διερεύνηση των ενδοκρατικών κοινωνικών και περιβαλλοντικών ανισοτήτων στα κράτη-μέλη της ΕΕ την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Προς το σκοπό αυτόν, επιχειρείται η συγκριτική ανάλυση των διαπεριφερειακών αποκλίσεων σε 19 κράτη-μέλη της ΕΕ το 2013, εστιάζοντας στην έκθεση του πληθυσμού στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στο κοινωνικοοικονομικό του επίπεδο. Επιπλέον, πραγματοποιείται διαστρωματική-διαχρονική ανάλυση στις περιφέρειες επτά ευρωπαϊκών κρατών την περίοδο 2009-2013, προκειμένου να διερευνηθεί η συσχέτιση της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση με το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο του περιφερειακού πληθυσμού. Από την ανάλυση προκύπτουν οι σημαντικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανισότητες στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών κρατών. Αν και η κατανομή της περιβαλλοντικής ποιότητας μεταξύ των περιφερειών φαίνεται να είναι κοινωνικά «δίκαιη», σε ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη ήδη κοινωνικά ευάλωτες ομάδες εκτίθενται σε δυσανάλογα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης, γεγονός που τις καθιστά πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις των κλιματικών μεταβολών, ιδίως την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Lydia Avrami, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (EKKE), Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Πανεπιστήμιο Αθηνών
PhD in Political Science. Researcher at the Department of Political Science and Public Administration, University of Athens and at the National Centre for Social Research
Αναφορές
Αβράμη, Λ. (2019). Κοινωνικές διαστάσεις της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα της κρίσης: Επαναπροσδιορίζοντας την αποτελεσματικότητα των περιβαλλοντικών πολιτικών. Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης (υπό κρίση).
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2009). Εντάσσοντας τη διάσταση της αειφόρου ανάπτυξης στις πολιτικές της ΕΕ: Αναθεώρηση του 2009 της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αειφόρο ανάπτυξη. COM(2009)400
HELESCO (2011). Εκτίµηση του αποτυπώµατος διοξειδίου του άνθρακα (CO2) των ελληνικών νοµών από ενεργειακές χρήσεις του οικιακού τοµέα το 2010. http://www.helesco.gr
Μητράκος, Θ. και Υφαντόπουλος, Ι. (2011). Οι κοινωνικές διαστάσεις της κλιματικής αλλαγής. Αθήνα: Τράπεζα της Ελλάδος.
Avrami, L. and Sprinz, D. F. (2018). Measuring and explaining the EU’s effect on national climate performance. Environmental Politics. doi: 10.1080/09644016.2018.1494945
Beck, N. and Katz, J. N. (1995). What to do (and not to do) with time-series cross-section data. American Political Science Review, 89 (3), pp. 634-647.
Becker, G. (1983). A theory of competition among pressure groups for political influence. Quarterly Journal of Economics, 98 (3), pp. 371-400.
Bohle, H., Downing, T.E. and Watts, M. (1994). Climate change and social vulnerability: The sociology and geography of food insecurity. Global Environmental Change, 4 (1), pp. 37-48.
Chancel, L. and Piketty, T. (2015). Carbon and inequality: from Kyoto to Paris. Paris: Paris School of Economics.
Doherty, R.M., Heal, M.R. and O’Connor, F.M. (2017). Climate change impacts on human health over Europe through its effect on air quality. Environmental Health, 16 (Suppl. 1), pp. 118-194.
Downing, T.E., Patwardhan, A., Klein, R., Mukhala, E., Stephen, L., Winograd, M., Ziervogel, G. (2005). Assessing vulnerability for climate adaptation. In Lim, B., Spanger-Siegfried, E., Burton, I., Malone, E., Huq, S. (eds), Adaptation policy frameworks for climate change: Developing strategies, policies and measures. (pp. 61-90). Cambridge: Cambridge University Press.
Environment Agency (2007). Addressing Environmental Inequalities: flood risk, waste management and river water quality in Wales. Science Report SC020061/SR5. Bristol: Environment Agency.
European Commission (2005). Sustainable development indicators to monitor the implementation of the EU sustainable development strategy. Communication from Mr. Almunia to the Members of the Commission. SEC (2005) 161 final.
Eurostat (2018). Sustainable development in the european union -monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Eurostat (2005). Measuring the progress towards a more sustainable Europe: Sustainable development indicators for the european union. Luxembourg: Eurostat / European Commission.
Eurostat (2015). Sustainable development in the European Union: 2015 monitoring report of the EU Sustainable Development Strategy. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Fiore, A.M., Naik, V. and Leibensperger, E.M. (2015). Air quality and climate connections. Journal of the Air and Waste Management Association, 65(6), pp. 645-685.
Garcia-Menendez, F., Monier, E. and Selin, N.E. (2015). U.S. Air quality and health benefits from avoided climate change under greenhouse gas mitigation. Environmental Science and Technology, 49 (13), pp. 7580-7588.
Hamilton, J. (1993). Politics and social costs: estimating the impact of collective action on hazardous waste facilities. RAND Journal of Economics, 24 (1), pp. 101-125.
Harbaugh, W., Levinson, A. and Wilson, D. (2000). Re-examining the empirical evidence for an environmental kuznets curve. Working Paper 7711, Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Hodzic, A., Madronich, S., Bohn, B., Massie, S., Menut, L. and Wiedinmyer, C. (2007). Wildfire particulate matter in Europe during summer 2003: Μeso-scale modeling of smoke emissions, transport and radiative effect. Atmospheric Chemistry and Physics, 7 (15), pp.4043-4064.
Hoechle, D. (2007). Robust standard errors for panel regressions with cross-sectional dependence. Stata Journal, 7 (3), pp. 281-312.
Parry, M.L., Canziani, O.F., Palutikof, J.P., van der Linden, P.J. and Hanson, C.E. (2007). (eds) Contribution of working group II to the fourth assessment report of the intergovernmental panel on climate change. Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA: Cambridge University Press.
Islam, N.S. and Winkel, J. (2016). Climate change and social inequality. Background paper. World Economic & Social Survey.
Jacob, D.J. and Winner, D.A. (2009). Effect of climate change on air quality. Atmospheric Environment, 43(1), pp. 51-63.
Kahn, M. (1998). A household level environmental kuznets curve. Economics Letters, 59 (2), pp. 269-273.
Kasperson, J.X., Kasperson, R.E., Turner, II, B.L., Hsieh, W. and Schiller, A. (2002). Vulnerability to global environmental change. In Diekmann, A., Dietz, Th., Jaeger, C. and Rosa, A. E. (eds), The human dimensions of global environmental change. Cambridge MA: MIT Press
Khanna, N. (2001). The income elasticity of non-point source air pollutants. New York: Binghampton University.
Kohlhuber, M., Mielck, A., Weiland, S.K. and Bolte, G. (2006). Social inequality in perceived environmental exposures in relation to housing conditions in Germany. Environmental Research, 101 (2), pp. 246-255.
Kruize, H. and Bouwman, A. (2004). Environmental (in)equity in the Netherlands: Α case study on the distribution of environmental quality in the Rijnmond region. RIVM Report 550012003/2004. Bilthoven: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
OECD (2017). The socio-economic divide in Europe. Paris: OECD.
OECD (2006). The social dimension of environmental policy. Paris: OECD.
Pearce, D. (2006). Framework for assessing the distribution of environmental quality. In Serret, Y. and Johnstone, N. (eds) The distributional effects of environmental policy. Paris: OECD.
Pye, S., King, K. and Sturman, J. (2006). Air quality and social deprivation in the UK: Αn environmental inequalities analysis. Undertaken on behalf of UK Department of Environment, Food and Rural Affairs.
Pye, St., Skinner, I., Meyer-Ohlendorf, N., Leipprand, A., Lucas, K. and Salmons, R. (2008). Addressing the social dimensions of environmental policy: A study on the linkages between environmental and social sustainability in Europe. European Commission.
Ren, C. and Tong, S. (2008). Health effects of ambient air pollution – recent research development and contemporary methodological challenges. Environmental Health, 7(1), pp. 56-66.
Roberts, S. (2000). Environmental justice: Examining the role of risk assessment. Human and Ecological Risk Assessment, 6(6), pp. 537-540.
Roder, G., Sofia, G., Wu, Z. and Tarolli, P. (2017). Assessment of social vulnerability to floods in the floodplain of northern Italy. Weather, Climate and Society, 9 (4), pp. 717-737.
Rufat, S., Tate, E., Burton, Ch. and Sayeed Maroof A. (2015). Social vulnerability to floods: Review of case studies and implications for measurement. International Journal of Disaster Risk Reduction, 14 (4), pp. 470-486.
Schlosberg, D. (2013). Theorising environmental justice: The expanding sphere of a discourse. Environmental Politics, 22 (1), pp. 37–55.
Schlosberg, D. and Collins L. B. (2014). From environmental to climate justice: Climate change and the discourse of environmental justice. WIREs Climate Change, 5 (3), pp. 359-374.
Serret, Y. and Johnstone, N. (2006). The distributional effects of environmental policy. Paris: OECD.
Skoufias, E. (2012). The poverty and welfare impacts of climate change: Quantifying the effects, identifying the adaptation strategies. Washington, D.C.: World Bank.
Stedman, J.R. (2004). The predicted number of air pollution related deaths in the UK during the august 2003 heatwave. Atmospheric Environment, 38 (8), pp. 1087-1090.
Stott, P.A., Stone, D.A. and Allen, M.R. (2004). Human contribution to the European heatwave of 2003. Nature, 432, pp. 610-614.
UNEP (2004). Impacts of summer 2003 heat wave in Europe. United Nations Environmental Programme DEWA/GRID-Europe
UNISDR (2004). Living at risk: A global review of disaster reduction activities. NY and Geneva: UN.
US EPA (Environmental Protection Agency) (1992). Environmental equity: Reducing risk for all communities. EPA/230-R-92-008.Washington DC: US EPA.
US EPA (Environmental Protection Agency) (1998). Final guidance for incorporating environmental justice concerns in EPA's NEPA compliance analysis. Washington DC: Government Printing Office.
Walker, G.P., Mitchell, G., Fairburn J. and Smith G. (2003). Εnvironmental quality and social deprivation. Phase ΙΙ: National analysis of flood hazard, IPC industries and air quality. R&D Project Record E2-067/1/PR1. Bristol: The Environment Agency.
WHO (2013). Review of evidence on health aspects of air pollution. REVIHAAP project-technical report. Copenhagen: World Health Organisation.
ΕΕΑ (2016). Air quality in Europe. EEA Report No 28/2016. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)