Η απανθρακοποίηση ως μία κοινωνικο-οικολογική διευθέτηση
Δημοσιευμένα:
Ιαν 29, 2022
Λέξεις-κλειδιά:
απανθρακοποίηση κλιματική κρίση κοινωνικο-οικολογική παγίωση/διευθέτηση δίκαιη μετάβαση επισφάλεια Δυτική Μακεδονία
Περίληψη
Στο άρθρο προσεγγίζονται κριτικά οι διαδικασίες ενεργειακής μετάβασης υπό το αναλυτικό πρίσμα των «κοινωνικο-οικολογικών παγιώσεων/διευθετήσεων», ενώ συζητιούνται οι εγγενείς αντιφάσεις τους και η αναγκαιότητα εμπλοκής του κόσμου της εργασίας στα υπό διαμόρφωση ενεργειακά τοπία. Με επιρροές από τη Γεωγραφική Πολιτική Οικονομία και αξιοποιώντας παραδείγματα τριών κεντρικών περιφερειών της ΕΕ, μελετάται το σκεπτικό πίσω από τις πολιτικές απανθρακοποίησης και οι επιπτώσεις στην εργασία. Ακολούθως, προσεγγίζεται κριτικά η επιχειρούμενη μετάβαση στη Δυτική Μακεδονία, ενώ επισημαίνεται ο κίνδυνος απώλειας χιλιάδων θέσεων εργασίας και αύξησης της εργασιακής επισφάλειας. Βασικό εύρημα είναι το ότι επιχειρείται μία νέα «κοινωνικο-οικολογική διευθέτηση», που στερείται βασικών προϋποθέσεων μιας «δίκαιης μετάβασης».
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Krommyda, V., Gialis, S., & Stratigea, A. (2022). Η απανθρακοποίηση ως μία κοινωνικο-οικολογική διευθέτηση. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 158, 29–65. https://doi.org/10.12681/grsr.29384
- Τεύχος
- 2022: 158
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
ΑΠΕ-ΜΠΕ (2020, 7 Οκτωβρίου). ΕΛΠΕ: Ολοκληρώθηκε η εξαγορά φωτοβολταϊκού πάρκου στην Κοζάνη. https://www.amna.gr/business/article/494373/ELPE-Oloklirothike-i-exagora-fotoboltaikou-parkou-stin-Kozani (ανάκτηση 16.02.2021).
Αστρουλάκης, Ν. (2019). ΔΕΗ: Από την ιστορική αναγκαιότητα της ανάπτυξης στη φιλελεύθερη αντεπανάσταση και την ιδιωτικοποίηση. https://energypress.gr/news/dei-apo-tin-istoriki-anagkaiotita-tis-anaptyxis-sti-fileleytheri-antepanastasi-kai-tin (ανάκτηση 16.02.2021).
Βατικιώτης Λ. (2020). Οι επιπτώσεις της μετάβασης στη μετα-λιγνιτική εποχή. Η περίπτωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Ερευνητικά Κείμενα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 11/2020. Αθήνα: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, σελ. 40.
Βατικιώτης, Λ. και Ζέρβας, Ευθ. (2021). Προτάσεις για τη μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Ένα ολιστικό, κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο. Ερευνητικά κείμενα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ 23/2021. Αθήνα: ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, σελ. 80.
Γιαννακόπουλος, Δ., Δημητρίου, Α., Καρλόπουλος, Ε., Μαυροματίδης, Δ., Σιδηρόπουλος, Α., Σωτηρόπουλος, Δ. και Κακάλη, Α. (2018, Μάρτιος). Επικαιροποίηση μελέτης «Εκτίμηση του κόστους μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας σε καθεστώς χαμηλής λιγνιτικής παραγωγής» - Αποτίμηση της συνεισφοράς των οικονομικών κλάδων στο παραγωγικό μοντέλο της Δυτικής Μακεδονίας με έμφαση στην επίδραση της λιγνιτικής βιομηχανίας. ΤΕΕ – Τμήμα Δυτικής Μακεδονίας (ΤΔΜ).
Δεδουσόπουλος, Α. (2004). Η κρίση στην αγορά εργασίας. Ρύθμιση – Ευελιξίες – Απορρύθμιση. Θεωρίες της ανεργίας. Τόμος Πρώτος. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδανός.
Δούση, Ε., Μάντζαρης, Ν., Θεοδοσίου, Ι. και Χριστοπούλου, Ι. (2020). Απολιγνιτοποίηση και μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή: Τι πιστεύουν οι πολίτες των λιγνιτικών περιοχών. Νοέμβριος 2020. διαΝΕΟσις. https://www.dianeosis.org/research/dikaii-metavasi-sti-metalignitiki-epoxi/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (2021). Ετήσιες χρονοσειρές Έρευνας Εργατικού Δυναμικού - Πληθυσμός, Εκπαίδευση, Κατάσταση απασχόλησης (1981 - 2019) [dataset]. https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SJO03/- (ανάκτηση 11.05.2021).
Energy Press (2021). Νέες αρνητικές γνωμοδοτήσεις για φωτοβολταϊκά έργα από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. https://energypress.gr/news/nees-arnitikes-gnomodotiseis-gia-fotovoltaika-erga-apo-tin-perifereia-dytikis-makedonias (ανάκτηση 16.02.2021).
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2015). Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Βρυξέλλες, 15.7.2015 COM(2015) 337 final 2015/148 (COD).
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2020, 15 Ιανουαρίου). Μέθοδος κατανομής για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/el/qanda_20_66 (ανάκτηση 16.02.2021).
Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2021, 14 Ιουλίου). Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Προσαρμογή στον στόχο του 55%»: υλοποίηση του στόχου της ΕΕ για το κλίμα με ορίζοντα το 2030 στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα. COM(2021) 550 final.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (2017, 22 Νοεμβρίου). Μεταρρύθμιση του συστήματος εμπορίας εκπομπών – Το Συμβούλιο εγκρίνει συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2017/11/22/reform-of-the-eu-emissions-trading-system-council-endorses-deal-with-european-parliament/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Ζέρβας, Μ. (2011). «Πράσινη ανάπτυξη» ή μέσω της «πράσινης επιχειρηματικότητας» μόνο επιχειρηματικότητα»;. Ουτοπία, 93, Ιανουάριος - Φεβρουάριος, σελ. 65-77.
ΙΕΝΕ (2019). O ελληνικός ενεργειακός τομέας. Ετήσια Έκθεση 2019. https://www.iene.gr/articlefiles/file/meletes/iene-meleti-2019.pdf (ανάκτηση 16.02.2021).
Κακολύρης, Γ. (χ.χ.). Επισφάλεια, επιτελεστικότητα και πολιτική του δρόμου. Για το βιβλίο της Judith Butler «Σημειώσεις για μια επιτελεστική θεωρία της συνάθροισης». http://feministiqa.net/episfaleia-epitelestikotita-politikidromou/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Καρακιουλάφη, Χ. και Σπυριδάκης, Μ. (2017). Εισαγωγή. Στο Χ. Καρακιουλάφη και Μ. Σπυριδάκης (Επιμ.), Κοινωνία, ανεργία και κοινωνική αναπαραγωγή. Αθήνα: Gutenberg.
Klein, N. (2014). Αυτό αλλάζει τα πάντα. Καπιταλισμός εναντίον κλίματος (μτφρ.: Α. Φιλιππάτος). Αθήνα: Εκδόσεις Λιβάνη.
Κουρλιούρος, Η. (2011). Διαδρομές στις θεωρίες του χώρου. Οικονομική Γεωγραφία της παραγωγικής αναδιάρθρωσης και της άνισης ανάπτυξης. Αθήνα: Προπομπός.
Κύρωση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα - ΕΣΕΚ (2019). Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 4893/Β/31.12.2019).
Λιάγγου, Χ. (2020, 1 Μαΐου). Τηλεθέρμανση με φυσικό αέριο σε Μεγαλόπολη και Δυτική Μακεδονία. https://www.kathimerini.gr/economy/business/1076113/tilethermansi-me-fysiko-aerio-se-megalopoli-kai-dytiki-makedonia/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Μαρξ, Κ. (2002). Το κεφάλαιο. Πρώτος Τόμος (μτφρ: Π. Μαυρομμάτης). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.
Μαυρογιώργη, Φ. (2021, 21 Απριλίου). Γιατί επισπεύδει η ΔΕΗ τη μετατροπή της «Πτολεμαΐδα 5»; Energyin.gr https://energyin.gr/2021/04/21/πτολεμαΐδα-5/ (ανάκτηση 10.05.2021).
Μικρός, Σ. (2021). Απολιγνιτοποίηση και δίκαιη μετάβαση. Προκλήσεις και αδιέξοδα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς. https://poulantzas.gr/yliko/sotiris-mikros-apolignitopoiisi-kai-dikaii-metavasi-prokliseis-kai-adiexoda-stin-periochi-tis-dytikis-makedonias/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (2020, 4 Δεκεμβρίου). Ψήφισμα Περιφερειακού Συμβουλίου με θέμα «Συζήτηση και λήψη απόφασης επί του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Σ.Δ.Α.Μ.)» https://www.pdm.gov.gr/psifisma-perifereiakoy-symvoylioy-me-thema-syzitisi-kai-lipsi-apofasis-epi-toy-schedioy-dikaiis-anaptyxiakis-metavasis-s-d-a-m/ (ανάκτηση 10.05.2021).
Σπυριδάκης, Μ. (2018). Homo precarius. Εμπειρίες ευαλωτότητας στην κρίση. Αθήνα: Πεδίο.
Συκάς, Γ. και Γκιάλης, Σ. (2019). Χωρική παγίωση και μετάθεση κεφαλαίου στη μεσογειακή πόλη με αφορμή το έργο της Λίλας Λεοντίδου. Στο Α. Αφουξενίδης, Σ. Γκιάλης, Θ. Ιωσηφίδης, και Η. Κουρλιούρος (Επιμ.), Γεωγραφίες στην εποχή της ρευστότητας Κριτικά δοκίμια για τον χώρο, την κοινωνία και τον πολιτισμό προς τιμήν της Λίλας Λεοντίδου (σελ. 170-187). Αθήνα: Προπομπός.
Triangle, L. (2020, 11 Φεβρουαρίου). Οι εργαζόμενοι στη βιομηχανία ζητούν το Πράσινο Ευρωπαϊκό «New Deal» να περιλαμβάνει τη δέσμευση για μια δίκαιη μετάβαση. Transform Europe. https://www.transform-network.net/el/mplogk/article/oi-ergazomenoi-sti-biomichania-zitoyn-to-prasino-eyropaiko-new-deal-na-perilambanei-ti-desmeysi-gia/ (ανάκτηση 16.02.2021).
Τσουμής, Ε. (2019, 2 Σεπτεμβρίου). Μετρούν πληγές στα χωριά του λιγνίτη στη Δυτική Μακεδονία. https://www.ethnos.gr/ellada/58425_metroyn-pliges-sta-horia-toy-ligniti-sti-dytiki-makedonia (ανάκτηση 16.02.2021).
ΥΠΕΝ (2020). Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. http://www.opengov.gr/minenv/?p=11202 (ανάκτηση 16.02.2021).
Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων (2021). Δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση και ρύθμιση ειδικότερων ζητημάτων απολιγνιτοποίησης. Σχέδιο Νόμου. Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων. http://www.opengov.gr/ypoian/?p=12770 (ανάκτηση 16.10.2021).
Φόστερ, Τζ. Μπ. (2005). Οικολογία και καπιταλισμός. Εκδόσεις Μεταίχμιο.
WWF Ελλάς (2020). Δίκαιη μετάβαση και απασχόληση στην Ελλάδα. https://www.wwf.gr/?uNewsID=1086316 (ανάκτηση 16.02.2021).
Alves Dias, P., Kanellopoulos, K., Medarac, H., Kapetaki, Z., Miranda-Barbosa, E., Shortall, R., Czako, V., …., and Tzimas, E. (2018). EU coal regions: opportunities and challenges ahead. EUR 29292 EN. Joint Research Center, Publications Office of the European Union, Luxembourg, JRC112593. doi:10.2760/064809.
Baxandall, P. (2004). Constructing unemployment: the politics of joblessness in East and West. Aldershot, UK: Ashgate.
Beckman, K. and van den Beukel, J. (2019). The great Dutch gas transition. The Oxford Institute for Energy Studies. https://www.oxfordenergy.org/publications/the-great-dutch-gas-transition/ (accessed 16.02.2021).
Bok, R. (2018). ‘By our metaphors you shall know us’: The ‘fix’ of geographical political economy. Progress in Human Geography, 43(6), pp. 1–22. doi: 10.1177/0309132518804352.
Brauers, H., Herpich, P., von Hirschhausen, C., Jürgens, I., Neuhoff, K., Oei, P.-Y. and Richstein, J. (2018). Coal transition in Germany - Learning from past transitions to build phase-out pathways. IDDRI and Climate Strategies.
Broughton, A. Green, M., Rickard, C., Swift, S. Eichhorst, W., Tobsch, V., … and Tros, F. (2016). Precarious employment in Europe: patterns, trends and policy strategies. Directorate General for Internal Policies, Policy Department A: Economic and Scientific Policy. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjHtuyq6KjtAhVhxIsKHS4xAOUQFjABegQIBRAC&url=https%3A%2F%2Fwww.europarl.europa.eu%2FRegData%2Fetudes%2FSTUD%2F2016%2F587285%2FIPOL_STU(2016)587285_EN.pdf&usg=AOvVaw13fGsxvhqJFFxBhBF6h28b (accessed 16.02.2021).
Bryant, G., Dabhi, S. and Bohm, S. (2015). ‘Fixing’ the climate crisis: capital, states, and carbon offsetting in India. Environment and Planning A: Economy and Space, 47 (10), pp. 2047-2063. doi:10.1068/a130213p.
Caldecott, B., Sartor, O. and Spencer, T. (2017). Lessons from previous Coal Transitions. High-level summary for decision-makers. Part of ‘Coal Transitions: Research and Dialogue on the future of Coal’ Project. IDDRI and Climate Strategies. Paris: IDDRI. Available at: https://www.iddri.org/en/publications-and-events/report/lessons-previous-coal-transitions (accessed 16.02.2021).
Campbell, S. and Coenen, L. (2017). Transitioning beyond coal: Lessons from the structural renewal of Europe’s old industrial regions. CCEP Working Paper 1709, November.
Carton, W. (2019). “Fixing” climate change by mortgaging the future: negative emissions, spatiotemporal fixes, and the political economy of delay. Antipode, 51 (3), pp. 750-769. doi: 10.1111/anti.12532.
Chambers, C. L. (2020). A critique of the “socio-ecological fix” and towards revolutionary rupture. Area, 53, pp. 114– 121. Royal Geographical Society. doi: 10.1111/area.12668.
Chen, D., M. Rojas, B.H. Samset, K. Cobb, A. Diongue Niang, P. Edwards, S. Emori, S.H. Faria, E. Hawkins, P. Hope, P. Huybrechts, M. Meinshausen, S.K. Mustafa, G.-K. Plattner, and A.-M. Tréguier (In Press). Framing, Context, and Methods. In V. Masson-Delmotte, P. Zhai, A. Pirani, S.L. Connors, C. Péan, S. Berger, N. Caud, Y. Chen, L. Goldfarb, M.I. Gomis, M. Huang, K. Leitzell, E. Lonnoy, J.B.R. Matthews, T.K. Maycock, T. Waterfield, O. Yelekçi, R. Yu, and B. Zhou (Eds.). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press.
Corporate Europe Observatory (2021). Ditching gas could see EU face hundreds of billions in compensation claims. https://corporateeurope.org/en/2021/03/ditching-gas-could-see-eu-face-hundreds-billions-compensation-claims (accessed 10.05.2021).
Correlje, A., van der Linde, C. and Westerwoudt, T. (2003). Natural gas in the Netherlands. From cooperation to competition? Amsterdam: Oranje-Nassau Groep.
Christiaensen, L. and Ferré, C. (2020). Just Coal Transition in Western Macedonia , Greece - Insights from the Labor Market. Jobs working paper, Issue No. 54. The World Bank Group.
de Jong, T. P.R. (2004). Coal Mining in the Netherlands; The need for a proper assessment. Geologica Belgica, 7 (3-4), pp. 231-243.
Demazière, D. (2014). Does unemployment still have a meaning? Findings from a comparison of three conurbations. Sociologie du Travail, Elsevier Masson, 56 (Supplément 1), pp. 21 - 42.
Dooley, D. and Prause, J. (2004). The social costs of underemployment. Inadequate employment as disguised unemployment. Cambridge University Press.
Dudău, R., Ghinea, G., Krynytskyi, K., Kryzhanivskyi, V., Oei, P-Y., Schön-Chanishvili, M., Sutlovičová, K., Vondrová, Z. and Wehnert, T. (2019). Transformation Experiences of Coal Regions: Recommendations for Ukraine and other European countries. Center for Environmental Initiatives Ecoaction. K: ALT Company, 2019. Available at: https://germanwatch.org/en/17157 (accessed 10.05.2021).
Eaton, E. (2020). Approaches to energy transitions: Carbon pricing, managed decline, and/or green new deal? Geography Compass, 15(2), e12554. doi: 10.1111/gec3.12554.
Eberhardt, P., Olivet, C. and Steinfort, L. (2018). One treaty toy rule them all. The ever-expanding Energy Charter Treaty and the power it gives corporations to halt the energy transition. Available at: https://energy-charter-dirty-secrets.org/ (accessed 10.05.2021).
Ekers, M. and Prudham, S. (2015). Towards the socioecological fix. Environment and Planning A, 47 (12), pp. 2438–2445. https://doi.org/10.1177/0308518X15617573.
Ekers, M. and Prudham, S. (2017). The socioecological fix: Fixed capital, metabolism, and hegemony. Annals of the American Association of Geographers, 108 (1), pp. 17-34. doi: 10.1080/24694452.2017.1309963.
European Commission (2019). The European Green Deal. Communication from the Commission to the European Parliament, the European Council, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Brussels, 11.12.2019, COM (2019) 640 final.
European Commission (2020). Employment and Social Developments in Europe (ESDE) “Leaving no one behind and striving for more: fairness and solidarity in the European social market economy”. https://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=8342&furtherPubs=yes (accessed 16.02.2021).
European Parliament (2020). Amendments 599 – 884. Proposal for a decision, 2020/0006(COD). https://bit.ly/2BRTXKF (accessed 10.05.2021).
Eurostat (2020a). Long-term unemployment NUTS 2 regions [dataset]. http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfst_r_lfu2ltu&lang=en (accessed 16.02.2021).
Eurostat (2020b). Gross domestic product (GDP) at current market prices by NUTS 2 regions[dataset]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfst_r_lfu3rt&lang=en (accessed 16.02.2021).
Eurostat (2020c). Youth unemployment rate by sex [dataset]. https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tesem140/default/table?lang=en (accessed 16.02.2021).
Eurostat (2020d). Unemployment rate by sex, age and NUTS 2 regions [dataset]. https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfst_r_lfu3rt&lang=en (accessed 16.02.2021).
Eurostat (2020e). Employment by full-time/part-time, sex and NUTS 2 regions [dataset]https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfst_r_lfe2eftpt&lang=en (accessed 16.02.2021).
Fleetwood, S. (2001). Conceptualizing unemployment in a period of atypical employment: A critical realist perspective. Review of Social Economy, 59 (1), pp. 65-69. https://doi.org/10.1080/00346760010017500.
Gales, B. and Holsgens, R. (2017). Coal Transition in the Netherlands, IDDRI and Climate Strategies. Paris: IDDRI. https://www.iddri.org/en/publications-and-events/report/coal-transition-netherlands (accessed 16.02.2021).
Galgóczi, B. (2019). Phasing out coal - a just transition approach. European Trade Union institute, Working Paper 2019.04. Brussels: ETUI.
García-García, P., Carpinteroa, O. and Buendía, L. (2020). Just energy transitions to low carbon economies: A review of the concept and its effects on labour and income. Energy Research & Social Science 70 (2020) 101664. https://doi.org/10.1016/j.erss.2020.101664.
Garraty, J. A. (1978). Unemployment in history. Economic thought and public policy. Harper and Row.
Griffin, P. (2021). Expanding labour geographies: Resourcefulness and organizing amongst ‘unemployed workers’. Geoforum 118 (2021), pp. 159-168. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2020.09.022.
Harvey, D. (1982). The limits to capital. Oxford, UK: Blackwell.
Harvey, D. (2003). The fetish of technology: causes and consequences. Macalester International, 13 (7). http://digitalcommons.macalester.edu/macintl/vol13/iss1/7 (accessed 16.02.2021).
Harvey, D. (2010). The enigma of capital and the crises of capitalism. New York: Oxford University Press.
Heer, S., Wirth, P., Knippschild, R. and Matern, A. (2021). Guiding principles in transformation processes of coal phase-out. The German case of Lusatia. The Extractive Industries and Society, 8, pp. 159-167. https://doi.org/10.1016/j.exis.2020.07.005.
Heffron, R. J. and McCauley, D. (2018). What is the “just transition”? Geoforum; Journal of Physical, Human, and Regional Geosciences, 88, pp. 74-77. doi:10.1016/j.geoforum.2017.11.016.
Herod, A. (1997). From a Geography of Labor to a Labor Geography: Labor’s spatial fix and the geography of capitalism. Antipode, 29 (1), pp. 1-31.
Herod, A. (2001). Labor Geographies. New York: Guilford Press.
Herpich, P., Brauers, H. and Oei, P-Y (2018). An historical case study on previous coal transitions in Germany. IDDRI and Climate Strategies. Paris: IDDRI. https://www.diw.de/de/diw_01.c.606862.de/publikationen/sonstige_aufsaetze/2018_0000/an_historical_case_study_on_previous_coal_transitions_in_ger___he_future_of_coal_a_project_funded_by_the_kr_foundation.html (accessed 16.02.2021).
Hodgson, C. and Nauman, B. (2020, 16 January). Climate change will reshape markets, McKinsey warns. https://www.ft.com/content/32a7df5a-37e6-11ea-a6d3-9a26f8c3cba4 (accessed 16.02.2021).
Holden, E. (2020, January 8). How the oil industry has spent billions to control the climate change conversation. https://www.theguardian.com/business/2020/jan/08/oil-companies-climate-crisis-pr-spending (accessed 16.02.2021).
Horowitz, J. (2021, October 7). A global energy crisis is coming. There's no quick fix. https://edition.cnn.com/2021/10/07/business/global-energy-crisis/index.html (accessed 10.10.2021).
Hospers, G.-J. (2004). Restructuring Europe’s rustbelt. Intereconomics, 39 (3), pp. 147–56. https://doi.org/10.1007/BF02933582
Howden-Chapman, A. and Cunnane, A. (2015). Climate and precarity: an essay to begin. The Distance Plan #3 Climate & Precarity, pp. 1-23. https://monoskop.org/images/8/86/The_Distance_Plan_3_Climate_and_Precarity_2015.pdf (accessed 16.02.2021).
ILO (2015). World employment and social outlook 2015: The changing nature of jobs. International Labour Office. Geneva: ILO. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_368626.pdf (accessed 16.02.2021).
ILO (2018). The future of work in a changing natural environment: Climate change, degradation and sustainability. Montt, G., Fraga, F. and Harsdorff, M. (authors). Research Paper. ILO Future of Work Research Paper Series.
International Energy Agency (2021). Monthly electricity statistics, IEA, Paris. https://www.iea.org/reports/monthly-electricity-statistics [Accessed 16.02.2021].
Janardhanan, N. and Tamura, K. (2020). The sociopolitical dynamics of coal transition in India. International Studies, 57 (2), pp. 171-185. doi: 10.1177/0020881720912886.
Jonung, L. and Hagberg, T. (2005). How costly was the crisis of the 1990s? A comparative analysis of the deepest crises in Finland and Sweden over the last 130 years. Economic Papers, 224. European Commission.
Kalleberg, A. (2011). Good jobs, bad jobs. New York: Russell Sage Foundation.
Karasmanaki, E., Ioannou, K., Katsaounis, K. and Tsantopoulos, G. (2020). The attitude of the local community towards investments in lignite before transitioning to the post-lignite era: The case of Western Macedonia, Greece. Resources Policy 68 (2020) 101781. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2020.101781.
Kasmir, S. (2018). Precarity. In F. Stein, S. Lazar, M. Candea, H. Diemberger, J. Robbins, A. Sanchez and R. Stasch (eds.), Cambridge Encyclopedia of Anthropology. http://doi.org/10.29164/18precarity. https://www.anthroencyclopedia.com/printpdf/282 (accessed 16.02.2021).
Kasper, H. (2012). The aftermath of the closure of the Dutch coal mines in South Limburg: regional economic and social reconstruction. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwiCloCm56jtAhWrk4sKHV9qDlkQFjAAegQIAhAC&url=http%3A%2F%2Fnowa-energia.com.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2013%2F03%2Fraport_uniwersytet_w_maastricht_en.pdf&usg=AOvVaw1Qb8xqdoucfAQNV9ud__rG (accessed 16.02.2021).
Kobayashi-Solomon, E. (2019, 19 April). Climate change: the greatest opportunity of all time.
Lambert, R. and Herod, A. (2016). Neoliberalism, precarious work and remaking the geography of global capitalism. In R. Lambert and A. Herod (Eds.), Neoliberal capitalism and precarious work, pp. 1 -27. Cheltenham, UK and Northampton, USA: luul Edward Elgar Publishing.
McCarthy, J. (2015). A socioecological fix to capitalist crisis and climate change? The possibilities and limits of renewable energy. Environment and Planning A: Economy and Space, 47 (12), pp. 2485-2502. doi:10.1177/0308518X15602491.
McDonald, S. and Bailey, R. (2020, September 29). Climate change is an opportunity for business to thrive. https://www.brinknews.com/realizing-the-climate-change-opportunity-covid/ (accessed 16.02.2021).
Morrissey, J. (2019). Towards a human security vision of global climate action. Geoforum 107, pp. 220-222. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2019.08.010.
Morton, T. and Müller, K. (2016). Lusatia and the coal conundrum: The lived experience of the German Energiewende. Energy Policy, 99, pp. 277-287. doi:10.1016/j.enpol.2016.05.024.
Munck, R. (2013). The Precariat: a view from the South. Third World Quarterly, 34(5), pp. 747-762. doi: 10.1080/01436597.2013.800751.
Natarajan, N., Brickell, K. and Parsons, L. (2019). Climate change adaptation and precarity across the rural–urban divide in Cambodia: Towards a ‘climate precarity’ approach. ENE: Nature and Space, 2 (4), pp. 899-921. doi: 10.1177/2514848619858155.
Newell, P. and Mulvaney, D. (2013). The political economy of the 'just transition. The Geographical Journal, 179(2), pp. 132–140. https://doi.org/10.1111/geoj.12008.
Oei, P.-Y., Brauers, H. and Herpich, H. (2019). Lessons from Germany’s hard coal mining phase-out: policies and transition from 1950 to 2018. Climate Policy, 20(8), pp. 963-979. doi: 10.1080/14693062.2019.1688636.
Oei, P.-Y., Hermann, H., Herpich, P., Holtemoller, O., Lünenbürger, B. and Schult, C. (2020). Coal phase-out in Germany. Implications and policies for affected regions. Energy, 196, 117004. https://doi.org/10.1016/j.energy.2020.117004.
Peck, J. (2018). Pluralizing Labour Geography. In L. Gordon Clark, P. Maryann Feldman, S. Gertler Meric and D. Wójcik (eds.), The New Oxford Handbook of Economic Geography (part V). doi: 10.1093/oxfordhb/9780198755609.013.5.
Rentier, G., Lelieveldt, H. and Kramer, G. J. (2019). Varieties of coal-fired power phase-out across Europe. Energy Policy, 132, pp. 620–632.
Ritchie, H. and Roser, M. (2020). Energy. Published online at OurWorldInData.org. [online] Available at: https://ourworldindata.org/energy [Accessed 16.02.2021].
Röhl, Κ.-Η. (2019). Das Ruhrgebiet: der anhaltende industrielle Strukturwandel im Spiegel der Regionalpolitik. Jahrgang, 13, pp. 49-55. https://www.wirtschaftsdienst.eu/inhalt/jahr/2019/heft/13/beitrag/das-ruhrgebiet-der-anhaltende-industrielle-strukturwandel-im-spiegel-der-regionalpolitik.html [Accessed 16.02.2021].
Schoenberger, E. (2004). The spatial fix revisited. Antipode, 36 (3), pp. 427-433. doi: 10.1111/j.1467-8330.2004.00422.x.
Shapiro, S. and Striglitz, J.E. (1984). Equilibrium unemployment as a worker discipline device. American Economic Review, 74 (3), pp. 433-444. http://www.jstor.org/stable/1804018.
Sovacool, B. K., Martiskainen, M., Hook, A. and Baker, L. (2019). Decarbonization and its discontents: a critical energy justice perspective on four low-carbon transitions. Climatic Change, 155, pp. 581-619. https://doi.org/10.1007/s10584-019-02521-7.
Sovacool, B. K. (2021). Who are the victims of low-carbon transitions? Towards a political ecology of climate change mitigation. Energy Research & Social Science 73 (2021) 101916. https://doi.org/10.1016/j.erss.2021.101916.
Stevis, D. and Felli, R. (2020). Planetary just transition? How inclusive and how just?. Earth System Governance, 6, 100065. https://doi.org/10.1016/j.esg.2020.100065.
United Nations Framework Convention on Climate Change (2016). Paris agreement. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:22016A1019(01) (accessed 16.02.2021).
Vancea, M. and Utzet, M. (2016). How unemployment and precarious employment affect the health of young people: A scoping study on social determinants. Scandinavian Journal of Public Health, 45 (1), pp. 73-84. doi: 10.1177/1403494816679555.
Vetta, T. (2020). Bondage unemployment and intra-class tensions in Greek energy restructuring. In S. Narotzky (Ed.), Grassroots Economies: Living with Austerity in Southern Europe, pp. 25-48. London: Pluto Press.
Vives, A., González, F., Moncada, S., Llorens, C. and Benach, J. (2015). Measuring precarious employment in times of crisis: the revised Employment Precariousness Scale (EPRES) in Spain. Gac Sanit, 29 (5), pp. 379-382. http://dx.doi.org/10.1016/j.gaceta.2015.06.008.
Weghmann, V. (2019). Going Public: A Decarbonised, Affordable and Democratic Energy System for Europe. The failure of energy liberalisation. European Federation of Public Service Unions.
Wehnert, T., Hermwille, L., Mersmann, F., Bierwirth, A. and Buschka, M. (2018). ‘Phasing-out coal, reinventing european regions. An analysis of EU Structural Funding in four European Coal Regions’. Wuppertal Institut. Final Report.
World Bank (2020). A Road Map for a Managed Transition of Coal-Dependent Regions in Western Macedonia. Available at: https://pta.pdm.gr/studies/a-road-map-for-a-managed-transition-of-coal-dependent-regions-in-western-macedonia-english-meleti-pagkosmias-trapezas-gia-ti-metalignitiki-periodo-sti-dytiki-makedonia/ (accessed 16.02.2021).
WWF Germany (2019). Just transition for regions and generations. Experiences from structural change in the Ruhr area. Dahlbeck, E., Gärtner, S. and de Grandpré, J. (authors). Berlin.
WWF Germany (2020). Just Transition to climate neutrality. Doing right by the regions. Anczewska, M., de Grandpré, J., Mantzaris, N., Stefanov, G. and Treadwell, K. (authors). Berlin.
