Ο φθοροποιός καταναλωτισμός και η ελληνική κρίση

pdf
Δημοσιευμένα: Jan 31, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/grsr.36710
Λέξεις-κλειδιά:
καταναλωτισμός κατανάλωση ελληνική κρίση μεταπολίτευση φιλελευθερισμός
Δημήτρης Λάλλας
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)
https://orcid.org/0000-0002-1644-4584
Ιάσωνας Ζαρίκος
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Μαρία (Μάνια) Σωτηροπούλου
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Περίληψη

Στο άρθρο αυτό αναδεικνύουμε τον τρόπο νοηματοδότησης του καταναλωτισμού και της προβληματοποίησης της σχέσης του με την ελληνική κρίση, αναλύοντας τη σχετική αρθρογραφία στο έντυπο της Καθημερινής της Κυριακής κατά την περίοδο 2010-2016. Αξιοποιώντας τη μεθοδολογία της Θεματικής Ανάλυσης, παρουσιάζουμε τα βασικά θεματικά μοτίβα μέσα από τα οποία αναδεικνύονται συγκεκριμένες πολιτικές νοηματοδότησης του καταναλωτισμού και της πολυδιάστατης (όχι μόνο δημοσιονομικής) ελληνικής κρίσης ως φαινομένων στενά συνυφασμένων. Η ανάδειξη του καταναλωτισμού ως φθοροποιού και παθογενούς ήθους σε κεντρικό θεματικό μοτίβο υποδεικνύει πολιτικές νοηματοδότησης του καταναλωτισμού ως αιτίου, συμπτώματος και ως παράγοντα επίτασης της πολυδιάστατης κρίσης του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού. Πρόκειται για πολιτικές νοήματος μαζικής απεύθυνσης  και φαίνεται ότι εγγράφονται στην ευρύτερη φιλελεύθερη προοπτική  επιχειρώντας να ερμηνεύσουν την ελληνική κρίση μέσα από το αναλυτικό πρίσμα της κατανάλωσης και, κυρίως, του καταναλωτισμού.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών διατίθενται με άδεια  Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών διατηρεί το δικαίωμα να δημοσιεύει, να αναπαραγάγει, να παρουσιάζει στο κοινό, να διανέμει και χρησιμοποιεί άρθρα που δημοσιεύονται στην Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών σε οποιοδήποτε μέσο και μορφή είτε μεμονωμένα είτε ως μέρη συλλογικών έργων, για όλο τον χρόνο διάρκειας προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και για όλες τις χώρες του κόσμου. Αυτό περιλαμβάνει ενδεικτικά και όχι αποκλειστικά το δικαίωμα δημοσίευσης των άρθρων σε τεύχη της Επιθεώρησης Κοινωνικών Ερευνών, αναπαραγωγής και διανομής μεμονωμένων αντιγράφων των άρθρων, αναπαραγωγής ολόκληρων των άρθρων σε άλλη έκδοση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, καθώς και αναπαραγωγής και διανομής των άρθρων ή περίληψης αυτών με χρήση πληροφορικού συστήματος αποθετηρίου.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Δημήτρης Λάλλας, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ)

Δρ Κοινωνιολογίας, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής

Ιάσωνας Ζαρίκος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Δρ Ιστορίας, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, ΕΚΠΑ

Μαρία (Μάνια) Σωτηροπούλου, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Υποψήφια Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Αναφορές
Άρεντ, Χ. (1986). Η ανθρώπινη κατάσταση (μτφρ.: Σ. Ροζάνης και Γ. Λυκιαρδόπουλος). Γνώση.
Βαμβακάς, Β. και Παναγιωτόπουλος, Π. (2014). Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80: Κοινωνικός εκσυγχρονισμός, πολιτικός αρχαϊσμός, πολιτισμικός πλουραλισμός. Στο Β. Βαμβακάς και Π. Παναγιωτόπουλος (Επιμ.), Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80: Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό (σελ. xxxi-lxxi). Επίκεντρο.
Βαμβακάς, Β. και Παναγιωτόπουλος, Π. (2017). Η έλευση της μεσαίας τάξης: Υλικά και συμβολικά αποτυπώματα. Στο Β. Βαμβακάς και Π. Παναγιωτόπουλος (Επιμ.), GR80s. Η Ελλάδα του Ογδόντα στην Τεχνόπολη (σελ. 48-51). Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων.
Βαμβακάς, Β. (2021). Κοινωνικά πρότυπα και υλικός πολιτισμός στην έντυπη ελληνική διαφήμιση (1945-2015). Στο Β. Βαμβακάς και Κ. Κεντερελίδου (Επιμ.), 70 χρόνια ελληνική έντυπη διαφήμιση (σελ. 9-32). Επίκεντρο.
Βαρουφάκης, Γ. (2012). Παγκόσμιος μινώταυρος: Οι πραγματικές αιτίες της κρίσης (μτφρ.: Γ. Βαρουφάκης και Α. Φιλιππάτος). Λιβάνης.
Βαρουφάκης, Γ. (2013). Τώρα είμαστε όλοι Έλληνες! Η κρίση στην Ελλάδα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πλαίσιο. Στο Α. Τριανταφυλλίδου, Ρ. Γρώπα και Χ. Κούκη (Επιμ.), Ελληνική κρίση και ευρωπαϊκή νεωτερικότητα, (σελ. 79-98). Κριτική.
Bauman, Z. (2008). Ζωή για κατανάλωση (μτφρ.: Γ. Καράμπελας). Πολύτροπον.
Benjamin, W. (2002a). Σαρλ Μπωντλαίρ: Ένας λυρικός στην ακμή του καπιταλισμού (μτφρ.: Γ. Γκουζούλης). Αλεξάνδρεια.
Βούλγαρης, Γ. (2008). Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης (1974-1990). Θεμέλιο.
Βούλγαρης, Γ. (2013). Η μεταπολιτευτική Ελλάδα (1974-2009). Πόλις.
Βούλγαρης, Γ. (2019). Ελλάδα: Μια χώρα παραδόξως νεωτερική. Πόλις.
Bryman, A. (2017). Μέθοδοι κοινωνικής έρευνας(μτφρ: Π. Σακελλαρίου). Gutenberg.
Δεμερτζής, Ν. (2002). Πολιτική επικοινωνία: Διακινδύνευση, δημοσιότητα, διαδίκτυο. Παπαζήσης.
Διαμαντούρος, Ν. (2000). Πολιτισμικός δυϊσμός και πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Αλεξάνδρεια.
Διαμαντούρος, Ν. (2013). Επίμετρο: Επανεξετάζοντας τον πολιτισμικό δυϊσμό. Στο Α. Τριανταφυλλίδου, Ρ. Γρώπα και Χ. Κούκη (Επιμ.), Ελληνική κρίση και ευρωπαϊκή νεωτερικότητα (σελ. 307-340). Κριτική.
Freeden, M. (2021). Φιλελευθερισμός. Μετάφραση: Μ. Παπαηλιάδη. Ηράκλειο: Π.Ε.Κ.
Ζαρίκος, Ι. (2020). Η εφημερίδα Καθημερινή στην Μεταπολίτευση, 1974-1993. Ιστορική και συγκριτική μελέτη του ελληνικού φιλελευθερισμού. Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Ζαρίκος, Ι. (2022). Μια ιστορία των μικρών πραγμάτων: η ελληνική κατοικία ανάμεσα στην κρίση και την ουτοπία. Στο Δ. Λάλλας (Επιμ.), Κατανάλωση, καταναλωτές, καταναλωτισμός: Πολιτικές αναπαράστασης και πρακτικές διακυβέρνησης σε καιρό κρίσης (σελ. 181-205). ΕΚΚΕ-Παπαζήσης. ed3d39b122763a035302b5cd266a82ac.pdf (ekke.gr)
Galbraith, J-K. (1970). Η κοινωνία της αφθονίας (μτφρ.: Κ. Χατζηαργύρης). Παπαζήσης.
Ιορδάνογλου, Χ.Ι. (2020). Η ελληνική οικονομία μετά το 1950: Τόμος Α, Περίοδος 1950-1973: Ανάπτυξη, νομισματική σταθερότητα και κρατικός παρεμβατισμός. Κέντρο Πολιτισμού Έρευνας και Τεκμηρίωσης-Τράπεζα της Ελλάδος.
Jameson, F. (1999). Το μεταμοντέρνο ή η πολιτισμική αλλαγή του ύστερου καπιταλισμού (μτφρ.: Γ. Βάρσος). Νεφέλη.
Καραποστόλης, Β. (1983). Η καταναλωτική συμπεριφορά στην ελληνική κοινωνία 1960-1975. ΕΚΚΕ.
Κονδύλης, Π. (2007). Η παρακμή του αστικού πολιτισμού. Θεμέλιο.
Κωτσονόπουλος, Λ. (2015). Οι δημοσιονομικές βάσεις της πολιτικής νομιμοποίησης και η κρίση του κράτους της μεταπολίτευσης (1974-1994). Στο Μ. Αυγερίδης, Ε. Γαζή και Κ. Κορνέτης (Επιμ.), Μεταπολίτευση: Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων (σελ. 57-73). Θεμέλιο.
Λάλλας, Δ. (2019). Κατανάλωση, καταναλωτικές πρακτικές και καταναλωτισμός: Εννοιολογήσεις και η αναγκαιότητα της σημασιολογικής οριοθέτησης. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 152, σελ. 117-158. http://dx.doi.org/10.12681/grsr.21372
Λάλλας, Δ. (2022). Κατανάλωση και καταναλωτισμός σε συνθήκες κρίσης: Ρεπερτόρια καταναλωτικής δράσης και λόγου. ΕΚΚΕ-Παπαζήσης. 5bd74721f1be98c6d81c544f6a9633da.pdf (ekke.gr)
Λάλλας, Δ. (2022). Η «τάξη του λόγου» για την κατανάλωση στην Ελλάδα της κρίσης: Οι πολιτικές αναπαράστασης της κατανάλωσης και του καταναλωτή ως πρακτικές διακυβέρνησης. Στο Δ. Λάλλας (Επιμ.), Κατανάλωση, καταναλωτές, καταναλωτισμός: Πολιτικές αναπαράστασης και πρακτικές διακυβέρνησης σε καιρό κρίσης (σελ. 19-68). ΕΚΚΕ-Παπαζήσης. ed3d39b122763a035302b5cd266a82ac.pdf (ekke.gr)
Λάλλας, Δ., Ζαρίκος, Ι. και Σωτηροπούλου, Μ. (υπό δημοσίευση). Κατανάλωση και ο ‘‘πληττόμενος καταναλωτής’’ σε συνθήκες κρίσης: Μια διερευνητική ταξινόμηση του λόγου και των κυβερνολογικών των ελληνικών πολιτικών κομμάτων (2010-2017). Κοινωνιολογική Επιθεώρηση, 9.
Λας, Κ. (2008). Η κουλτούρα του ναρκισσισμού (μτφρ.: Β. Τομανάς). Νησίδες.
Λέανδρος, Ν. (2013). Τα μέσα στο επίκεντρο της κρίσης. Τα οικονομικά αποτελέσματα οκτώ μεγάλων επιχειρήσεων. Στο Γ. Πλειός (Επιμ.), Η κρίση και τα ΜΜΕ (σελ. 31-57). Παπαζήσης.
Λέκκας, Π. (2012). Αφαίρεση και εμπειρία: μια φορμαλιστική θεώρηση του ιδεολογικού φαινομένου. Τόπος.
Λιάκος, Α. (2019). Ο ελληνικός 20ός αιώνας. Πόλις.
Μαλούτας, Θ. (2013). Η υποβάθμιση του κέντρου της Αθήνας και οι επιλογές περιοχής κατοικίας από τα υψηλά και μεσαία στρώματα. Στο Θ. Μαλούτας, Γ. Κανδύλης, Μ. Πέτρου και Ν. Σουλιώτης (Επιμ.), Το κέντρο της Αθήνας ως πολιτικό διακύβευμα (σελ. 29-51). ΕΚΚΕ-Χαρακόπειο Πανεπιστήμιο.
Μουζέλης, Ν. (1978). Νεοελληνική κοινωνία: Όψεις υπανάπτυξης. Εξάντας.
Μουζέλης, Ν. (2014). Εξελίξεις που οδήγησαν στην κρίση. Στο Σ. Ζαμπαρλούκου και Μ. Κούση (Επιμ.), Κοινωνικές όψεις της κρίσης στην Ελλάδα (σελ. 35-43). Πεδίο.
Μπαμπινιώτης, Γ. (2006). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας. Κέντρο Λεξικολογίας.
Μπάουμαν, Ζ. (2002). Η εργασία, ο καταναλωτισμός και οι νεόπτωχοι (μτφρ: Κ.Δ. Γεωρμάς). Μεταίχμιο.
Μπαρτ, Ρ. (2007). Μυθολογίες (μτφρ: Κ. Χατζηδήμου και Ι. Ράλλη. Κέδρος.
Μπελ, Ντ. (1999). Ο πολιτισμός της μεταβιομηχανικής δύσης (μτφρ.: Γ. Λυκιαρδόπουλος). Νεφέλη.
Μπωντριγιάρ, Ζ. (2005). Η καταναλωτική κοινωνία (μτφρ.: Β. Τομανάς). Νησίδες.
Ντεμπόρ, Γκ. (1986). Η κοινωνία του θεάματος (μτφρ.: Π. Τσαχαγέας). Ελεύθερος Τύπος.
Παναγιωτόπουλος, Π. (2021). Περιπέτειες της μεσαίας τάξης: Κοινωνιολογικές καταγραφές στην Ελλάδα της ύστερης μεταπολίτευσης. Επίκεντρο.
Παναγιωτοπούλου, Ρ. (1996). «Ορθολογικές» ατομοκεντρικές πρακτικές στα πλαίσια ενός «ανορθολογικού» πολιτικού συστήματος. Στο Χ. Λυριτζής, Η. Νικολακόπουλος και Δ. Σωτηρόπουλος (Επιμ.), Κοινωνία και πολιτική: Όψεις της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας 1974-1994 (σελ. 139-160). Θεμέλιο.
Phillips, L. and Marianne, W.-J. (2009). Ανάλυση λόγου: Θεωρία και μέθοδος (μτφρ.: Α. Κιουπκιολής). Παπαζήσης.
Rosa, H. (2021). Επιτάχυνση και αλλοτρίωση: Για μια κριτική θεωρία της χρονικότητας στην ύστερη νεωτερικότητα (μτφρ.: Μ. Κουλούθρος). Πλήθος.
Sassatelli, R. (2016). Καταναλωτική κουλτούρα: Ιστορία, θεωρία και πολιτική (μτφρ.: Δ. Λάλλας). Νησίδες.
Sassatelli, R. (2022). Το κανονιστικό γύρω μας: Σημειώσεις για μια γενεαλογία της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας. Στο Δ. Λάλλας (Επιμ.), Κατανάλωση, καταναλωτές, καταναλωτισμός: Πολιτικές αναπαράστασης και πρακτικές διακυβέρνησης σε καιρό κρίση (μτφρ.: Δ. Λάλλας) (σελ. 69-85). ΕΚΚΕ-Παπαζήσης. ed3d39b122763a035302b5cd266a82ac.pdf (ekke.gr)
Smith, A. (2018). Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των Εθνών (Βιβλία Ι & ΙΙ) (μτφρ.: Χ. Βαλλιάνος). Πεδίο.
Σουλιώτης, Ν. (2014) Προάστια. Στο Β. Βαμβακάς και Π. Παναγιωτόπουλος (Επιμ.), Η Ελλάδα στη δεκαετία του ’80: Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό (σελ. 483-485). Επίκεντρο.
Τριανταφυλλίδου, Α., Γρώπα, Ρ. και Κούκη, Χ. (2013). Εισαγωγή: Είναι η Ελλάδα ένα νεωτερικό ευρωπαϊκό κράτος;. Στο Α. Τριανταφυλλίδου, Ρ. Γρώπα και Χ. Κούκη (Επιμ.), Ελληνική κρίση και ευρωπαϊκή νεωτερικότητα (σελ. 15-49). Κριτική.
Τριτζίλια, Κ. (2004). Οικονομική κοινωνιολογία (μτφρ.: Χ. Τσαμπρούνης). Παπαζήσης.
Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική κοινωνική έρευνα. Κριτική.
Τσουκαλάς, Κ. (1981/1999). Κοινωνική ανάπτυξη και κράτος. Θεμέλιο.
Τσουκαλάς, Κ. (1993). «Τζαμπατζήδες στη χώρα των θαυμάτων: Περί Ελλήνων στην Ελλάδα. Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 1, σελ. 9-52. https://doi.org/10.12681/hpsa.15324
Χαιρετάκης, Μ. (2013) Η κρίση των ΜΜΕ και τα ΜΜΕ της κρίσης. Στο Γ. Πλειός (Επιμ.), Η κρίση και τα ΜΜΕ (σελ. 59-84). Παπαζήσης.
Vaneigem, R. (2002). Η επανάσταση της καθημερινής ζωή (μτφρ.: Σ. Βελέντζας). Άκμων.
Veblen, Th. (1982). Η θεωρία της αργόσχολης τάξης (μτφρ.: Γ. Νταλιάνης). Κάλβος.
Bampilis, T. (2013). Greek Whisky: The localization of a global commodity. Berghahn.
Bauman, Z. and Rojek, C. (2004). The consumerist syndrome in contemporary society. Journal of Consumer Culture, 4(3), pp. 291–312. https://doi.org/10.1177/1469540504046516
Benjamin, W. (2002b). The arcades project. Translation: H. Eiland-K. McLaughlin. Harvard University Press.
Campbell, C. (1995). The sociology of consumption. In D. Miller (Ed.), Acknowledging consumption: A review of new studies (pp. 96-126). Routledge.
Castoriadis, C. (1991). Philosophy, politics, autonomy. Oxford University Press.
Durkheim, E. (1897/2005). Suicide. Translation: J. A. Spaulding and G. Simpson. Routledge/Taylor & Francis Group.
Gabriel, Y. and Lang, T. (1995/2006). The unmanageable consumer. Sage.
Glickman, B.-L. (2013). Consumer activism, consumer regimes, and the consumer movement Rethinking the history of consumer politics in the United States. In F. Trentmann (Ed.), The Oxford handbook of the history of consumption (pp. 399-417). Oxford University Press.
Haug W.-F. (2005). New elements of a theory of commodity aesthetics. Wolfgang Fritz Haug (inkrit.de)
Kalyvas, S. (2015). Modern Greece: What everyone needs to know. Oxford University Press.
Kouremenos, A. and Avlonitis, G.-J. (1995) The changing consumer in Greece. International Journal of Research in Marketing, 12 (5), pp. 435-448. https://doi.org/10.1016/0167-8116(95)00028-3
Lefebvre, H. (2008a). Critique of everyday life: Volume 1. Verso.
Lefebvre, H. (2008b). Critique of everyday life: Foundations for a sociology of the everyday –Volume 2. Verso.
Lefebvre, H. (2008c). Critique of everyday life: From modernity to modernism –Volume 3. Verso.
Lury, C. (2011). Consumer culture. Polity Press.
Miller, D. (1995). Consumption as the vanguard of history: A polemic by way of an introduction. In D. Miller (Ed.), Acknowledging consumption (pp. 1-52). Routledge.
Packard, V. (1957/2007). The hidden persuaders. Ig Publishing.
Panagiotopoulos, P. and Vamvakas, V. (2014). Acrobats on a rope: Greek society between contemporary European demands and archaic cultural reflexes. In B. Temel (Ed.), The Great Catalyst: European union project and lessons from Greece and Turkey (pp. 113-134). Lexington Books.
Placas, A. (2020). Disrupted and disrupting consumption: Transformations in buying and borrowing in Greece. In E. Doxiadis and A. Placas (Eds.), Living under austerity: Greek society in crisis, (pp. 321-346). Berghahn Books.
Sassatelli, R. (2006). Virtue, responsibility and consumer choice Framing critical consumerism. In J. Brewer and F. Trentmann (Eds.), Consuming cultures, global perspectives: Historical trajectories, transnational exchanges (pp. 219-250). Berg.
Slater, D. (1997). Consumer culture and modernity. Polity Press.
Sombart, W. (1913/1967). Luxury and capitalism. University of Michigan Press.
Stearns, N.-P. (2001). Consumerism in world history: The global transformation of desire. Routledge.
Corbin, J. and Strauss, A. (2015). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for Developing Grounded Theory. Sage.
Tziovas, D. (2017). Narratives of the Greek Crisis and the Politics of the Past. In D. Tziovas (Ed.), Greece in crisis: The cultural politics of austerity. I.B. Tauris.
Tziovas, D. (2021). Greece from Junta to Crisis. Modernization, transition and diversity. I.B. Tauris.
Warde, A. (2015). The Sociology of consumption: Its Recent Development. The Annual Review of Sociology, 41 (1), pp. 117-134. https://doi.org/10.1146/annurev-soc-071913-043208
Williamson, J. (1978). Decoding advertisements. Marion Boyars.
Γιανναράς, Χρ. (2010, Ιανουάριος 23). Πυξίδα, δηλαδή συλλογική ταυτότητα. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2010, Νοέμβριος 28), Το «όραμα» να γίνει η Ελλάδα Σιγκαπούρη. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2012, Ιανουάριος 28). Πότε ανασταίνονται νεκροί. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2013, Νοέμβριος 3). Πώς γεννιέται αντίδοτο στην κακουργία. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2014, Ιούλιος 13). Ιστορικού υλισμού μονοκρατορία. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2014, Δεκέμβριος 28). Ο χρόνος και η ελευθερία. Η Καθημερινή.
Γιανναράς, Χρ. (2015, Μάιος 3). Η λογική της μαγιάς. Η Καθημερινή.
Διανέοσις (2016). Τι πιστεύουν οι Έλληνες. Διανέοσις.
Δοξιάδης, Α. (2013, Αύγουστος 11). Το ελληνικό δικαίωμα. Η Καθημερινή.
Ελαφρός, Γ. (2013, Φεβρουάριος 17). Αποκαθήλωση του…εθνικού ποτού της φούσκας. Η Καθημερινή.
Θεοδωρόπουλος, Τ. (2014, Μάιος 4). Οι λεγεώνες των μεσαίων τάξεων. Η Καθημερινή.
Θεοδωρόπουλος, Τ. (2015, Ιούνιος 21). Εκατό χρόνια μοναξιάς;. Η Καθημερινή.
Θεοδωρόπουλος, Τ. (2015, Δεκέμβριος 13). Ενοχική γενιά. Η Καθημερινή.
Θεοδωρόπουλος, Τ. (2016, Φεβρουάριος 14). Πορτοκάλια Αρμάνι. Η Καθημερινή.
Ιορδανίδης, Κ. (2011, Ιούνιος 12). Ολική καταστροφή. Η Καθημερινή.
Καβάκος, Λ. (2010, Ιούνιος 6). Ο Έλληνας είναι ελίτ στα ασήμαντα. Η Καθημερινή.
Καλύβας, Στ. (2010, Οκτώβριος 31). Η ιδεολογία της χρεωκοπίας. Η Καθημερινή.
Καραϊσκάκη, Τ. (2013, Οκτώβριος 20). Νέος κοινωνικός διαχωρισμός. Η Καθημερινή.
Κασιμάτης, Στ. (2010, Φεβρουάριος 28). Μια νύχτα στα μπουζούκια με την Ελλαδάρα. Η Καθημερινή.
Κασιμάτης, Στ. (2012, Φεβρουάριος 26). Η δύναμη των ψευδαισθήσεων και τα ουρί του παραδείσου. Η Καθημερινή.
Κασιμάτης, Στ. (2015, Μάρτιος 1). Το ζήτημα είναι οι Έλληνες. Η Καθημερινή.
Κατσουνάκη, Μ. (2011, Οκτώβριος 30). Η τοξική φούσκα της ανισότητας. Η Καθημερινή.
Μανδραβέλης, Π. (2010, Απρίλιος 25). Ποιος φοβάται τον μηχανισμό στήριξης;. Η Καθημερινή.
Μαργωμένου, Μ. (2011, Οκτώβριος 16). Ξορκίζουν την κρίση στην πίστα. Η Καθημερινή.
Μαργωμένου, Μ. (2013, Ιούλιος 21). Η πάλαι ποτέ «ευλογία» έγινε κανονική «κατάρα». Η Καθημερινή.
Μπουτάρης, Γ. (2014, Φεβρουάριος 23). Ποια κοινωνία;. Η Καθημερινή.
Ξυδάκης, Ν. (2010, Αύγουστος, 22). Το νησί σκάνδαλο. Η Καθημερινή.
Ξυδάκης, Ν. (2012, Φεβρουάριος 5). Το λαϊφστάιλ πεθαίνει στο Μεταγωγών. Η Καθημερινή.
Παγουλάτος, Γ. (2010, Αύγουστος 8). Στις παραλίες του Αυγούστου. Η Καθημερινή.
Παπαχελάς, Α. (2010, Μάιος 2). Όλα είναι στο χέρι μας. Η Καθημερινή.
Παπαχελάς, Α. (2011, Φεβρουάριος 13). Οι δύο Ελλάδες. Η Καθημερινή.
Παπαχελάς, Α. (2011, Ιούνιος 12). Δημιουργική διαμαρτυρία. Η Καθημερινή.
Παπαχελάς Α. (2012, Μάιος 27). Το αυτοκαταστροφικό γονίδιο. Η Καθημερινή.
Πουρνάρα, Μ. (2011, Μάρτιος 27). Πούρα και ακριβά ρούχα ανήκουν στο παρελθόν. Η Καθημερινή.
Σακελλαρίδη, Χ. (2011, Ιούνιος 17). Θα βγούμε από την κρίση με κόστος για όλους. Η Καθημερινή.
Τσούκας, Χ. (2010, Απρίλιος 18). Σκηνές από μια παρέλαση. Η Καθημερινή.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)