Προς μια ''ηθική'' ανάγνωση της φιλοσοφίας του Karl Marx

PDF
Δημοσιευμένα: Mar 25, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.22685
Άννα Λάζου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη
Δεν διατίθεται περίληψη
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
Άννα Λάζου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τμήμα Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια
Αναφορές
ΠΗΓΗ: Karl Marx— Friedrich Engels, Collected Works (CW), Progress Publishers, Λονδίνο/Νέα Υόρκη, 1975, κ.ε.
Μεταξύ φίλων, κατά τον Αριστοτέλη, δεν είναι αναγκαία η επιβολή µιας εξωτερικής αρχής δικαίου προκειµένου να ακολουθήσουν τα δέοντα στη συμπεριφορά του ενός προς τον άλλο. Οι φίλοι πράττουν µε αφετηρία τους κανόνες και τις αναγκαιότητες της μεταξύ τους σχέσης, κάτι που επισημαίνεται και από τον Μarx. Αριστοτέλη, Ηθικ. Νικ. 1155a, 1160a, 1163a - 1163b. Πρβλ. S. Lukes, ‘Marxism, Morality, and Justice’, Marx
and Marxisms, G. H. R. Parkinson (επιμ.), London, CUP, 1982, σσ. 177-205.
Marx — Engels Reader, 2η έκδοση, R. C. Tucker (επιμ.), Nέα Υόρκη, Norton, 1978, σσ. 530-1.
Πρβλ. τις απόψεις που διατυπώνει ο J. Murphy, εμπνεόµενος από τον Μarx, στην κριτική που ασκεί προς σύγχρονες θεωρίες που υπερασπίζονται την ιατρική ή θεραπευτική αντιμετώπιση της εγκληματικότητας έναντι της νομοθετικής ἡ ανταποδοτικής, στο πλαίσιο της κοινωνίας της ιδιοκτησίας. J. G. Murphy, "Marxism and Retribution", Marx, Justice and History, Cohen — Nagel — Scanlon (επιμ.), Princeton, 1980, σσ. 158-184. Ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά του αποσπάσματος, ό.π., σελ. 184. Παραθέτω στο
άρθρο µου “Justice as Therapy — Justice for Therapy” («Θεραπευτική Δικαιοσύνη»), Η κατ΄ Αριστοτέλη Πολιτική Ισότητα και Δικαιοσύνη, Δ. Κούτρα (εκδ.- επιμ.), Εταιρεία Αριστοτελικών Μελετών «Το Λύκειον», Αθήνα, 2000, σσ. 285-297.
Για το ζήτηµα της έννοιας της αξίας σε σχέση µε τη διανεµητική δικαιοσύνη και τις προεκτάσεις της επί του συνόλου των πολιτικών αντιλήψεων του Αριστοτέλη στο άρθρο µου "Value, Nature, Human Being in Aristotle's Politics", Η πολιτική φιλοσοφία του Αριστοτέλη και οι επιδράσεις της, Δ. Κούτρα, (εκδ. - επιμ.), Εταιρεία Αριστοτελικών Μελετών «Το Λύκειον», Αθήνα 1999, σσ 210-219. Για τις έννοιες της αξίας και της
αξίας ανταλλαγής στον Αριστοτέλη: C Castoriades, «From Marx to Aristotle, from Aristotle to us», Social Research, τόμος. 45, 1978, σσ. 667-738, A. Christodοulidi-Mazaraki, «Αξία χρήσης, αξία ανταλλαγής στον Αριστοτέλη: Μια κριτική προσέγγιση» «Use-Value, Exchange-Value in Aristotle: A Critical Approach»), Η Αριστοτελική Ηθική και οι Επιδράσεις της, Δ. Ν. Κούτρα (εκδ. - επιμ.), Αθήνα, 1996, σσ.323-346. S. Meikle, Aristotle's Economic Thought, Oxford, Clarendon Press, 1995, Martha Nussbaum, «Nature, Function and Capability: Aristotle on Political Distribution», Aristoteles’ «Politik», Gunther Patzig (επιμ.), Vandenhoeck und Ruprecht, Gottingen, 1990, σσ. 152-186, Carlo Natali, "Aristotle et la chrcmatistique", Aristoteles’ «Politik», ό.π., σσ. 296-324. Hθικ. Νικ., E2, 1130b 31-32; E5, 1133a 3-5, 16-19; 1133a 19ff; 1133b 17-18.
Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα (ΟΦΧ), σσ. 275-282. Πρβλε. G. E. M. de Ste Croix, The Class Struggle in Ancient Greek World, London, 1981 (Ο Ταξικός αγώνας στον αρχαίο ελληνικό κόσµο: από την Αρχαϊκή εποχή ως την Αραβική κατάκτηση, µτφρ. Γιάννη Κρητικού, εκδ. Ράππα, Αθήνα, 1972)
Κεφάλαιο, Ι., σελ. 65. Βλ. ακόµη Ηθικ. Νικ., Ε5 1133b.
Πρβλ. Κεφάλαιο, ΙΙ, σσ. 177, 896 και MEW XXV, σσ. 186-7, 905-6. Ο Μarx υποστηρίζει ακόµη ότι η ανταλλαγή των προϊόντων µε βάση την αξία τους χαρακτηρίζει πρώιµα στάδια οικονοµικής ανάπτυξης και στη συνέχεια γίνεται µε βάση την τιµή τους, η οποία παρεκκλίνει της αξίας τους. Η ίδια η έννοια της αξίας µπορεί να συλληφθεί µόνο σε ένα ανώτερο επίπεδο οικονοµικής ανάπτυξης όπου οι κατηγορίες είναι αφηρημένες και έχουν εξελιχθεί, το επίπεδο της µεθόδου. Στα πρώιμα στάδια κοινωνικής και οικονοµικής ανάπτυξης οι σχέσεις είναι απλές και δεν υπόκεινται σε σύνθετες δοµές.
Πολ. Ε8, Η1., Ηθικ. Νικ, Α8, Κ8, Ι9. Περί ευδαιµονίας στα Ηθικ. Νικ. Α 7-10, 13 και Ι 7,8 σε συνάρτηση µε την ενέργεια και την πράξη. Πολ. Ζ 8,9. Για τη σχέση εργασίας και ενέργειας και την αντίθεσή τους, Ηθικ Νικ. Α7,Ε5, Η7,Θ7, Ι 4-9. Πολ. Η 2-3. Ηθικ. Νικ., Α7, 1097b 25 — 26, Ζ2, 1139a- 1140b, A7, 1097b και A2, 1094b.
Κεφάλαιο, τ. Ι, σσ. 61-75. Πρβλ. Grundrisse, M. Nicolaus (μτφρ.), Allen Lane, Λονδίνο, 1973, σσ. 704 - 5 και Grundrisse der Kritik der Politischen Okonomie, Europaische Verlagsanstalt, Frankfurt, 1953, σσ. 592-3. «Η ελεύθερη παιδευτική αυτοπραγμάτωσή του διενεργείται και ολοκληρώνεται µέσα στην εργασία και διά της εργασίας», Μ. Δημητρακόπουλου, Πολιτική Ηθική και Οικονομία, Αθήνα, 1999, σελ. 27.
«Ιδιαίτερα χρήσιµη στην κατεύθυνση αυτή είναι η τυπολογία των απόψεων που εισηγήθηκε ο Stefano Petrucciani, στο άρθρο του «Marx and Morality (Le debat anglosaxon sur Marx, l'ethique et la justice)», Actuel Marx, τόμος 10, 1991 αφιέρωμα µε τίτλο «Ethique et Politique», σελ. 147-167. Παραθέτει ο Γιώργος Μανιάτης στο άρθρο του «Ο Μarx και η Ηθική. Μια επανεκτίµηση» στον τόμο "Μαρξισμός. Μια επανεκτίµηση", εκδόσεις Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα, 1995, σσ. 115-131, σημ 1.
Steven Lukes , ό.π., σηµ. 2. Παραθέτει ο Γ. Μανιάτης, ό.π., σημ. 5, σελ. 129.
Roy Edgley, ό.π., σημ. 2 και Anthony Arblaster, ό.π., σημ. 2. Παραθέτει ο Γ. Μανιάτης, ό.π., σημ. 6 και 7, σελ. 129.
Actuel Marx, ό.π., σελ. 160. Με αναφορά σε συγγραφείς όπως ο Reimann, όπως παραθέτει o Γ. Μανιάτης, ό.π., σημ. 8, σελ. 129.
«Ο Μarx και η Ηθική. Μια επανεκτίµηση», ό.π., σσ. 122-123.
Susan M. Easton, Humanist Marxism and Wittgensteinian Social Philosophy, Manchester University Press, 1983, κεφ. IΙΙ, σσ. 37 - 60, αναθεωρημένη µορφή του άρθρου ‘Facts, values and Marxism’, Studies in Soviet Thought, 1977.
M. Weber, The Methodology of the Social Sciences, Shils and Finch (μτφρ.), Glencoe: Free Press, 1949. J. Habermas, «Dogmatism, reason and decision: on theory and praxis in our scientific civilization», Theory and Practice, ό.π., σσ. 243 - 82. K. Popper, The Open Society; The Poverty of Historicism, Routledge and Kegan Paul, Λονδίvo, 1957 και Conjectures and Refutations, Routledge and Kegan Paul, London, 1963, σελ. 37. Για την ορθότητα του μαρξισμού και μεθόδων ελέγχου αυτής πρβλ. G. Lukacs, ‘What is orthodox Marxism‘, History and Class Consciousness, Merlin Press, Λονδίvo, 1971, σσ. 1-26 και T. B. Bottomore, ‘Class structure and social consciousness’, Sociology and Social Criticism,
Allen and Unwin, Λονδίvo, 1975. H. Marcuse, ‘Karl Popper and the problem of historical laws’, Studies in Critical Philosophy, New Left Books, Λονδίvo, 1972. C. Taylor, ‘Marxism and empiricism’, British Analytical Philosophy, εκδ. Williams και A. Montefiore, Routledge and Kegan Paul, Λονδίvo, 1966.
ΙΙ στα CW, τ.5, σελ. 53.
Susan M. Easton, Humanist Marxism and Wittgensteinian Social Philosophy, όπ., σελ. 44.
D.Z. Phillips, ‘Does it pay to be good?’, Aristotelian Society Proceedings, LXV (1964-5). D. Z. Phillips και H. O. Mounce, ‘On morality's having a point’, Philosophy (Oct. 1965). D. Z. Phillips και H. O. Mounce, Moral Practices, Routledge and Kegan Paul, Λονδίvo, 1969.
R. M. Hare, The Language of Morals, Oxford University Press, 1962. P. Foot, ό.π.: Οι ηθικές κρίσεις και πρακτικές προκύπτουν απὀ κάποιες αρχικές ηθικές παραδοχές που οι άνθρωποι αποφασίζουν να υιοθετούν κατά κάποιο αυθαίρετο τρόπο και µάλιστα ανεξάρτητα απὀ περιγραφικές γνώσεις για γεγονότα.
Susan M. Easton, ό.π., σσ. 45-49.
Επισηµαίνει η Susan M. Easton, παραπέμποντας σε αδηµοσίευτη ομιλία του P. Winch, ‘Notes for jaint session’ (Swansea, 1967).
ΙΙ στα CW, τ. 5, σελ. 31.
K. Marx, ‘Marginal notes on the article by a Prussian’, στο CW, τ.3, σελ. 204.
L. Wittgenstein, Remarks on the Foundations of Mathematics, Basil Blackwell, Oxford, 1967, σελ. 57e.
Susan M. Easton, ό.π., σελ. 57.
Βλ. και σχετικά συμπεράσματα στο Άνθρωπος, Φύση και Πράξη στα νεανικά έργα του Karl Μarx, της ιδίας, Διατριβή επί διδακτορία, Αθήνα, 2006.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)