Καρλ Πόπερ: Ανάλυση, κριτική και αποδόμηση της μαρξικής θεωρίας – μια περιεκτική ανάλυση της ποπεριανής επίθεσης προς τον «προφήτη» Μαρξ

PDF
Δημοσιευμένα: Nov 5, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.28597
Λέξεις-κλειδιά:
Καρλ Πόπερ Καρλ Μαρξ Μαρξισμός Σοσιαλισμός Καπιταλισμός
Θεοδώρα Ελισάβετ Μαρκαντωνάτου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη
Η παρούσα εργασία εστιάζει στην οπτική του αυστριακού φιλοσόφου Καρλ Πόπερ και συγκεκριμένα στις μαρξικές  θεωρίες  περί του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος και της σοσιαλιστικής σύστασης μιας κοινωνίας, όπως αυτές παρουσιάζονται στον δεύτερο τόμο του έργου "Η Ανοιχτή Κοινωνία και Οι εχθροί της". Οι ποπεριανές καταβολές, σε συνδυασμό με ένα ψηφιδωτό μαρξικών αλλά και μαρξιστικών απόψεων, συνθέτουν μια εικόνα κατανόησης του μαρξικού σύμπαντος, με ενδεικτικές τις προβλέψεις – συλλογισμούς, τις αδυναμίες, αλλά και την διορατικότητα του Μαρξ. Η απλότητα, η πρακτικότητα και η ευστοχία, όσον αφορά την ποπεριανή σύλληψη και αποτύπωση των μαρξικών ιδεών, ξεκαθαρίζουν αφενός για ποιούς λόγους απέτυχε η πραγματοποίηση της «προφητείας» εν τη γενέσει της και αφετέρου δίνουν ένα αδρό περίγραμμα της εποχής του Πόπερ, με τον οικονομικό παρεμβατισμό να αντικαθιστά όχι μόνο το «ασθενές», «ανεπαρκές» καπιταλιστικό σύστημα, αλλά και το «αναγκαίο» σοσιαλιστικό. Εν γένει, η προσφορά του Πόπερ στην κατανόηση του μαρξικού έργου κρίνεται απαράμιλλη, εφόσον ο ίδιος φρόντισε όχι μόνο να προβεί σε ανάλυση και αξιολόγησή του, αλλά και σε συμπλήρωση και διαλεύκανση ελλιπών ή σύνθετων σημείων.
Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Althuser, Luis. Για τον Μαρξ. Μετάφραση Τάσος Μπέτζελος, Πρόλογος Étienne Balibar, Επίμετρο Παναγιώτης Σωτήρης. Αθήνα: Εκτός Γραμμής, 2015.
Audi, Robert, Βιρβιδάκης, Στέλιος και Γιώργος Ξηροπαΐδης, επιμ. To Φιλοσοφικό Λεξικό του Cambridge. Αθήνα: Κέδρος2, 1999.
Benewick, Robert, and Philip Green, επιμ. Λεξικό Στοχαστών του 20ου Αιώνα: Πολιτικός Οδηγός για τον 21ο. Αθήνα: Σαββάλας, 2011.
Berlin, Isaiah. Καρλ Μαρξ: Η Ζωή και η Εποχή του. Eισαγωγή Άλαν Ράϊαν, Μετάφραση Γιώργος Μερτίκας. Αθήνα: Scripta, 1998.
Corvi, Roberta. An Introduction to the thought of Karl Popper. Λονδίνο: Routledge, 1997.
Popper, Karl. The Logic of Scientific Discovery. London – New York: Routledge, 1992.
Λένιν, Βλαντιμίρ Ίλιτς. Κράτος και Επανάσταση. Μετάφραση Αντόνιο Σολάρο, Εισαγωγή Βαλεντίνο Τζερρατάνα. Αθήνα: Θεμέλιο, 1976.
Λούκατς, Γκεόργκη. Ιστορία και Ταξική Συνείδηση. Μετάφραση Γιάννης Παπαδάκης. Αθήνα: Οδυσσέας, 1975.
Λούξεμπουργκ, Ρόζα. Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση. Μετάφραση Κώστας Βρετός. Αθήνα: Κοροντζή, 1984.
Μαρκαντωνάτου, Θεοδώρα – Ελισάβετ. “Καρλ Πόπερ:Ανάλυση, κριτική και αποδόμηση της μαρξικής θεωρίας.” Διπλωματική εργασία, ΠΜΣ Φιλοσοφίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2020.
Μαρκούζε, Χέρμπερτ. Λογική και Επανάσταση: Η Άνοδος της Κοινωνικής Θεωρίας – Τόμος Β’. Μετάφραση Φώντας Κονδύλης. Αθήνα: Αρσενίδης, 1980.
Μαρκούζε, Χέρμπερτ, και Καρλ Πόππερ. Επανάσταση ή Μεταρρύθμιση; : Μια Συζήτηση – Αντιπαράθεση. Μετάφραση Τ. Στεργίου. Αθήνα: Ηριδανός, 2005.
Μαρκούζε, Χέρμπερτ, Πόππερ, Καρλ, κ.α. Επανάσταση ή Μεταρρύθμιση; : Μια Συζήτηση – Αντιπαράθεση. Μετάφραση Τίμος Παπακώστας . Αθήνα: Γλάρος, 1984.
Μαρξ, Καρλ, και Φρίντριχ Ένγκελς. Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μετάφραση Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης. Αθήνα: ΤΟ ΒΗΜΑ, 2018.
Μπουχάριν, Νικολάι. Θεωρία του Ιστορικού Υλισμού. Μετάφραση Πύρρος Πετρίδης, Δημήτρης Αλεξόπουλος. Επιμέλεια Διονύσιος Αραβαντινός. Αθήνα: Αναγνωστίδη, χ. χ.
Πολίτης, Γεώργιος. Ελευθερία και Εξουσία: Καταστατικές Αρχές Κοινωνικής Φιλοσοφίας. Αθήνα: Αυτοέκδοση2, 2010.
Πολίτης, Γεώργιος. Η Εξουσιαστική Αριστερά και η Κρυφή Γοητεία της Ανοησίας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2019.
Πόπερ, Καρλ. Η Ανοικτή Κοινωνία και οι Εχθροί της – Τόμος ΙΙ. Μετάφραση Ειρήνη Παπαδάκη. Αθήνα – Γιάννενα: Δωδώνη, 1982.
Πόππερ, Καρλ. Αέναη Αναζήτηση: Αυτοβιογραφία. Εισαγωγή – Μετάφραση Κική Αλατζόγλου – Θέμελη. Επιμέλεια Κική Αλατζόγλου – Θέμελη, Εύη Δελλή. Αθήνα: Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών, 2018.
Πόππερ, Καρλ. Η Ένδεια του Ιστορικισμού. Μετάφραση Αθανάσιος Σαμαρτζής. Αθήνα: Ευρασία, 2005.
Πουλαντζάς, Νίκος. Κείμενα: Μαρξισμός, δίκαιο και κράτος. Επιμέλεια Τζέιμς Μάρτιν. Μετάφραση Τάσος Μπέτζελος. Αθήνα: Νήσος – Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, 2009.