Το γαλλικό εγχείρημα αναθεώρησης του μαρξισμού και ο δημοκρατικός στοχασμός: η ιδιαίτερη θέση της σκέψης του Κώστα Παπαϊωάννου

PDF
Δημοσιευμένα: Feb 28, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.33686
Λέξεις-κλειδιά:
Κριτική κοινωνική θεωρία Γαλλική μεταπολεμική σκέψη Ανανεωτικός Μαρξισμός Δημοκρατία
Γιάννης Φλυτζάνης
Περίληψη

Το παρόν άρθρο εστιάζει στην ιδιαιτερότητα του εγχειρήματος επανανάγνωσης του K. Marx και των επιγόνων του από τον Κώστα Παπαϊωάννου, εντός του γαλλικού στοχασμού. Αρχικά, επιχειρεί να εντάξει τη σκέψη του Παπαϊωάννου στο ευρύτερο πνευματικό περιβάλλον της περιόδου από τη δεκαετία του ’60 και έπειτα (αναζητώντας συγκλίσεις και αποκλίσεις), όπου ο στοχασμός του Κ. Μαρξ αναθεωρείται (ή και υπερβαίνεται) με έμφαση στη δημοκρατία και τον αντι-ολοκληρωτισμό: ομάδα Socialisme ou Barbarie (Καστοριάδης και Lefort), ο ετερόδοξος μαρξισμός του H. Lefebvre, η φαινομενολογική ανάγνωση του Merleau-Ponty, η ελευθεριακή προσέγγιση του Κ. Marx από τον Maximilien Rubel. Εν συνεχεία, δίνονται επιμέρους, εξειδικευμένα στοιχεία της προσέγγισης του Κ. Παπαϊωάννου σε αναφορά με το δημοκρατικό πρόταγμα: οι χειραφετητικές και ολοκληρωτικές δυναμικές εντός του έργου του Marx, το δίπολο ριζοσπαστική δημοκρατία και επανάσταση, το προμηθεϊκό στοιχείο, Η Κριτική του Εγελιανού Πολιτικού Δικαίου, η θέση της οικονομίας-εργασίας και των ιστορικών νομοτελειών, η διαμόρφωση μιας μαρξιστικής ορθοδοξίας ως μιας Ψυχρής Ιδεολογίας (1967). Τέλος, επιχειρείται μια συνολική αποτίμηση της προσφοράς του στη μελέτη του Μαρξ και στην ανάπτυξη μιας κριτικής θεωρίας.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Bordes, François. Kostas Papaioannou (1925-1981). Les idées contre le néant. Paris: La Bibliothèque, 2015.
Frager, Dominique. Socialisme ou Barbarie. L'aventure d'un groupe (1946-1969). Paris: Syllepse, 2009.
Lefebvre, Henri. Le Matérialisme Dialectique. Paris: Presses Universitaires de France, 1990.
Papaioannou, Kostas. “Hegel et Marx: l’ interminable débat.” Στο Karl Marx. Critique du droit politique hegelien. Μτφρ. Κώστας Παπαϊωάννου. Paris: Allia.
Raynaud, Philippe. “Preface.” Στο Kostas Papaioannou. Marx et les Marxistes. Paris: Gallimard, 2001.
Rosanvallon, Pierre. Η δική μας διανοητική και πολιτική ιστορία. 1968-2018. Μτφρ. Κατερίνα Λαμπρινού. Επιστημονική επιμ. Γιάννης Μπαλαμπανίδης. Αθήνα: Πόλις.
Rubel, Maximilien. Marx critique du marxisme. Paris: Payot, 1974.
Worms, Frédéric. La Philosophie en France au XXe siècle. Moments. Paris: Gallimard, 2009.
Δεληβογιατζής, Σωκράτης. “Οι περιπέτειες της διαλεκτικής και η φιλοσοφία της ιστορίας.” Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση Ι (1984): 264-277.
Καστοριάδης, Κορνήλιος. “Τα κινήματα της δεκαετίας του '60." Στο E. Morin — C. Lefort —K. Καστοριάδης. Μάης του '68: η ρωγμή. Παράρτημα: είκοσι χρόνια μετά. Μτφρ. Γιώργος Καράμπελας. Επιμ. Δήμητρα Μεσσήνη. Αθήνα: Ύψιλον, 2018.
Φλυτζάνης, Ιωάννης. “Κριτική κοινωνική θεωρία για τη δημοκρατία και πολιτική δικαιωμάτων: επανεξετάζοντας το έργο του Henri Lefebvre.” Διδακτορική Διατριβή, Νομική Σχολή, ΕΚΠΑ, 2021.