Η ηθική αυτονομία και το δικαίωμα της αντίστασης στις σύγχρονες δημοκρατίες

PDF (ελληνικά)
Published: Mar 25, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.22654
Λεωνίδας Θ. Χαζίρογλου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Abstract
Δεν διατίθεται περίληψη
Article Details
  • Section
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
Author Biography
Λεωνίδας Θ. Χαζίρογλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Τμήμα Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια
References
Βλ. G. Sartiri, Theorie de la democratie, A. Collin, Paris, 1973.
Νόμοι, 757c6 - 757c7.
Ἐ.ά.
Πολιτεία, 557b4 - 557c2. «Ουκούν πρώτον µεν δη ελεύθεροι, και ελευθερίας η πόλις µεστή και παρρησίας γίγνεται και εξουσία εν αυτή ποιείν ὁτι τις βούλεται; Λέγεται γε δη έφη. Όπου δε γε εξουσία, δήλον ὁτι εδίαν έκαστος αν κατασκευήν του αυτού βίου κατασκευάζοιτο εν αυτή, ἦτις έκαστον αρέσκοι. Δήλον. Παντοδαποί δη αν οἶμαι εν ταύτῃ τη πολιτεία µάλιστα εγίγνοιντο άνθρωποι» ("Πρώτα απ' όλα θα είναι ελεύθεροι και η πολιτεἰα θα είναι ξέχειλη απὀ ελευθερία και αδέσµευτη έκφραση γνώμης και θα είναι στην εξουσία του καθενός να κάνει ὁ,τι θέλει. Ἐτσι λένε, είπε. Και όπου υπάρχει αυτή η εξουσία, είναι φανερό ότι καθένας εκεί θα φτιάχνει τη ζωή του όπως του αρέσει. Είναι φανερό. Φαντάζομαι λοιπόν ότι σ' αυτή την πολιτεία, περισσότερο απὀ οπουδήποτε αλλού, θα συνυπάρχει κάθε καρυδιάς καρύδι", Πλάτωνος, Πολιτεία, μτφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2002, σελ. 611).
Πολιτεία, 565b2 - 565b3. «Αναγκάζονται δη οἰμαι αμύνεσθαι, λέγοντές τε ἐν τώ δήµω και πράττοντες ὁπη δύνανται οὗτοι ὧν αφαιρούνται» ("Αναγκάζονται έτσι, νομίζω, όλοι αυτοί που τους αφαιρούν τον πλούτο τους να αμυνθούν: απευθύνονται στον λαό και κάνουν ὁ,τι μπορούν", μτφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, έ.ά., σελ. 633).
Αυτόθι, 565d1 - 565d4. «Τούτο μέν άρα, ήν δ εγώ, δήλου, ότι, ὀτανπερ φύηται τύραννος, εκ προστατικής ρίζης και ουκ ἄλλοθεν εκβλαστάνει. Και μάλα δήλον. Τις αρχή οὖν μεταβολής εκ προστάτου επί τύραννον;» ("Τούτο, επομένως, είπα εγώ, είναι φανερό, ότι δηλαδή κάθε φορά που
ξεφυτρώνει ένας τύραννος, ο τύραννος αυτός έχει τις ρίζες του στον αρχηγικό του ρόλο και πουθενά αλλού. Και πολύ φανερό μάλιστα. Πώς αρχίζει λοιπόν αυτή η µεταβολή απὀ προστάτης του λαού σε τύραννο;", μτφρ. Ν. Μ. Σκουτερόπουλος, έ.ά., σελ. 635).
Κορνήλιος Καστοριάδης, Οι ομιλίες στην Ελλάδα, εκδ. Ύψιλον, Αθήνα, 2000, σελ. 79.
Ενδιαφέρουσα, επί του προκειµένου, ανάλυση δίδεται στο έργο του Γιόχανς Ανιόλι, Ο μετασχηματισμός της Δημοκρατίας, εκδ. Επίκουρος, Αθήνα, 2004, στη σημείωση 87 της σελ. 78, όπου αναλύεται η έννοια του Κοινοβουλευτισμού.
Έ.ά., σελ. 128: 'δημοκρατία είναι το κράτος του δήµου {..) δημοκρατία είναι η εξουσία του δήμου’.
Έ.ά., σελ. 134.
Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς, Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος, εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1982.
Φ. Νίτσε, Πέρα απὀ το καλό και το κακό, εκδ. Νησίδες, Αθήνα, 2000, σελ. 259.
Βλ. Nancy Love, Marx, Nietzsche and Modernity, New York, 1986, σελ. 144. Μετάφραση µέρους του βιβλίου υπάρχει στο: Ο Νίτσε και η Πολιτική, εκδ. Νησίδες, Αθήνα, 2004, σσ. 25-57. Περισσότερα στο συλλογικό έργο: Pourquoi nous ne sommes pas nietzscheens, Paris, 1991.
Z. Σαρίκας, επιµ., Ο Νίτσε και η Πολιτική, εκδ. Νησίδες, Αθήνα, 2004, σσ. 53-54.
Πλάτωνος, Πολιτεία 368e5.
M. I. Finlay, Αρχαία και σύγχρονη δημοκρατία, Ευρύαλος, Αθήνα, 1989.
Πάνος Καζάκος, Εξηγώντας την Κοινωνία, εκδ. Πατάκης, Αθήνα, 2006, σελ. 289: «Ὁ Μαρξισμός»
Χαράλαμπος Χαραλαμπής, Δημοκρατία και Παγκοσμιοποίηση, εκδ. Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, Αθήνα, 2002, σελ. 137: "καπιταλισμός και δημοκρατία".
Βλ. Timothy Garton, Free World America, Europe and the Surprising Future of the West, Randon House, 2004, σελ. 27 κ. ε.
Χέρμπερτ Μαρκούζε, Το τέλος της ουτοπίας, εκδ. Ύψιλον, Αθήνα, 1985 αελ. 78: «πολεμάμε µια κοινωνία που λειτουργεί εξαιρετικά και που κατάφερε να εξαλείψει τη φτώχεια και την αθλιότητα σε ἑνα ποσοστό αδιανόητο για τα προηγούμενα στάδια του καπιταλισμού (..) εἰναι σίγουρο πως έχουµε σήμερα στις ΗΠΑ ελευθερίες, έχουµε ένα επίπεδο ζωής και απίστευτες ανέσεις για ένα µεγάλο τµήµα του πληθυσμού (..) έχουμε και κάτι άλλο: ὀχι μόνο το Βιετνάμ... αλλά µια κοινωνία που µέσα στους κόλπους της µεταχειρίζεται τις φυλετικές και εθνικές μειονότητες ως πολίτες τρίτης κατηγορίας, ενώ παράλληλα προβαίνει σε µια ανήκουστῃ διασπάθιση του πλούτου της».
Άντονι Γκίντενς, Ο κόσµος των ραγδαίων αλλαγών: πως επιδρά η παγκοσμιοποίηση στη ζωή μας, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 39.
Manfred G. Schmidt, Θεωρίες της δημοκρατίας, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα, 2004, σελ. 378: «πλειοψηφική δημοκρατία και δημοκρατική συναίνεση» και σελ. 398: «άμεση δημοκρατία».
Ηλίας Κατσιούλης, Νέα Σοσιαλδηµοκρατία, εκδ. Σιδέρης, Αθήνα, 2005.
Bλ. Μιχαήλ Παρούσης, Διαβουλευτική Δημοκρατία και Επικοινωνιακή Ηθική, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα, 2005, σελ. 17: «συμμετοχή και αποκλεισμός στη σύγχρονη δημοκρατία» και σελ. 23: «κομματικές πρακτικές το πρόβλημα».
Κοσμάς Ψυχοπαΐδης, Κανόνες και αντινοµίες στην Πολιτική, εκδ. Πόλις, Αθήνα, 2003, το κεφ. «Δημοκρατία και Σοσιαλισμός στον κλασικό Μαρξισμό».