Η Ηθική στην Τέχνη
Abstract
Δεν διατίθεται περίληψη
Article Details
- How to Cite
-
Παπανικολάου Έ. (2020). Η Ηθική στην Τέχνη. Εργαστήριο Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία "Ηθική", (7), 4–18. https://doi.org/10.12681/ethiki.22717
- Issue
- No. 7 (2009)
- Section
- Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
Βλ. π.χ. Αριστοτέλης: Περί Ποιητικής (1450b24 - 1455b1-3), Hutcheson: An Enquiry into the origin of our ideas of Beauty and Virtue, σελ. 17, Kant: The Critique of Judgment, μτφρ. W. Pluhar, Hackett, 1987, π.χ. §39, Ak 292-3, Hegel: Aesthetics: Lectures on Fine Art, μτφρ. Τ. Knox., Oxford, 1975, Beardsley: "The discrimination of aesthetic enjoyment", British Journal of Aesthetics, 2 (1963) και "On the Generality of Critical Reasons", Journal of Philosophy, 59 (1962).
Υπό την έννοια του αγαθού ήθους και όχι της μαλθακότητος, όπως διευκρινίζει και ο Πλάτων (400e).
F. Schiller: On the Aesthetic Education of Man, in a Series of Letters, μτφρ. E. M. Wilkinson and L. A. Willoughby (Oxford: Oxford University Press, 1967).
Π.χ. η διάκριση της ψυχής κατά Πλάτωνα στο λογιστικό και στα κατώτερα
πάθη, δηλαδή το επιθυµητικό και το θυµοειδές, ή, κατ' Αριστοτέλην, στον πρακτικό Λόγο (φρόνησις), στον θεωρητικό Λόγο και στις άλογες ορέξεις και τα συναισθήµατα (πάθη). (Ηθικά Νικομάχεια Ι. 13). Επίσης, από τον χώρο της ποιήσεως, για παράδειγµα, η διάκριση, συνύπαρξη και διαμάχη διονυσιακού και απολλώνειου στοιχείου είναι ο θεµατικός πυρήνας των Βακχών του Ευριπίδη.
On the Aesthetic Education of Man, in a Series of Letters, βλέπε ιδίως τα γράμματα 6 και 8.
Ibid., γράμματα 14-15.
Ibid., γράμμα 15.
Bruno Walter, Περί Μουσικής, εκδ. Printa, Αθήνα, 2004, σελ.22.
Αξίζει να θυμηθούμε, εδώ, ότι ο Χίτλερ υπήρξε μεγάλος λάτρης της μουσικής, όπως, εξάλλου και ο Στάλιν.
Πολιτεία: 605b-606b.
Ibid., 604d: Σκοπός της ηθικής διαπαιδαγώγησης είναι, µεταξύ άλλων, η καλλιέργεια της συνήθειας της ταχείας ανάρρωσης από ψυχικά πλήγματα µε τη βοήθεια του Λόγου.
Για περισσότερα σχετικά µε µία τέτοιου είδους ερμηνεία της καθάρσεως, βλέπε: M. C. Nussbaum: The Fragility of Goodness: Luck and Ethics in Greek Tragedy and Philosophy, Cambridge University Press (1986) και A. Nehamas: “Pity and Fear in the Rhetoric and the Poetics,” A. Rorty: Essays on Aristotle's Poetics, Princeton University Press (1992).
Περί Ποιητικής, 1448b8, 1448b13, Μεταφυσικά, I.1
Ηθικά Νικομάχεια, 1095b, 1103a-b.
Περί Ποιητικής, 1451b, 1453a.
Ας σημειώσουμε ότι η μουσική και οι εικαστικές τέχνες, μπορούν εξίσου να προσφέρουν ηθική συγκίνηση ή προβληματισμό, εκφράζοντας µιαν ηθική θέση ή προβάλλοντας ένα ηθικό όραµα. Η περίπτωση καλλιτεχνικής απόδοσης ενός ηθικοθρησκευτικού περιεχοµένου είναι µία προφανής υποκατηγορία ηθικά προσανατολισµένης τέχνης, αλλά όχι και η μόνη. Μπορεί κανείς να παραθέσει ως παραδείγματα πίνακες µε θέµα τη φρίκη του πολέμου (Γκόγια, Πικάσο) ή την τελευταία συμφωνία του Μπετόβεν, όπου η ωδή στη χαρά, σε στίχους του Σίλλερ, προβάλλει τη χαρά ως υψίστη συνθήκη ψυχικής προσεγγίσεως των ανθρώπων.
L. Tolstoy: What is Art? Macmillan/ Library of Liberal Arts, 1989, βλέπε, π.χ. σσ. 48, 51, 140-2, 190.
G. Dickie: "The Myth of the Aesthetic Attitude", The American Philosophical Quarterly Ι, 1964, επανέκδ. στο Contemporary Philosophy of Art, ed. J. W. Bender, H. G Blocker, Prentice-Hall, New Jersey 1994, σσ. 381-2.
Σύµφωνα µε αυτήν, ένα προϊόν µπορεί να θεωρηθεί ως έργο τέχνης µόνον επειδή προϋπάρχει ένα καλλιτεχνικό σύστηµα (ο «τεχνόκοσµος», the Artworld), το οποίο το αποδέχεται ως τέτοιο. Βλέπε, π.χ. G. Dickie: Art and the Aesthetic, Cornell University Press, 1974 και The Art Circle, Chicago Spectrum Press, 1997.
J. Stolnitz: Aesthetics and Philosophy of Art Criticism. The Riverside Press, Massachusetts, 1960, σσ. 340-61. Ο Stolnitz παραπέμπει στο έργο του R. B. Perry: The Moral Economy. New York: Scribners, 1909, σσ. 174-6.
Για τις παρούσες ανάγκες, υποθέτουμε, χωρίς περαιτέρω τεκμηρίωση, ότι υφίσταται η δυνατότητα διακρίσεως αφενός, σταθερών, κεντρικών ηθικών αξιών που θᾳ έπρεπε να χαίρουν διαπολιτισµικής και διαχρονικής ισχύος και, αφετέρου, συγκεκριµένων, δευτερευούσης σηµασίας ερμηνειών και εφαρμογών των οποίων αυτές πιθανώς να τυγχάνουν (π.χ. ζητήματα σχετικά µε το σέβας των νεκρών, τις εκδηλώσεις πένθους, την αυστηρότητα των ποινών κ.τ.λ.).
