Ο κινητός και ακίνητος θεός-κόσμος στον Ξενοφάνη

PDF (ελληνικά)
Published: Nov 5, 2021
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.28593
Ανδρέας Θεοδοσίου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Abstract
Η εργασία αυτή αποσκοπεί να ερευνήσει το πρόβλημα της κίνησης και της ακινησίας του θεού-κόσμου στον Ξενοφάνη. Αρχικά, καταγράφονται τα χαρακτηριστικά της θείας φύσης, όπως αυτά προκύπτουν τόσο από την κατάκριση των παραδοσιακών πίστεων περί του θείου όσο και από την εποικοδομητική θεολογική σκέψη του Κολοφώνιου. Ακολούθως, διαμορφώνεται μια συλλογιστική που οδηγεί στην ταύτιση του θεού και του κόσμου αλλά, παράλληλα, και στον εντοπισμό μιας αντίφασης περί ενός ταυτόχρονα κινητού και ακίνητου θεού-κόσμου. Η απάντηση που δίδεται - και καθιστά την αντίφαση αυτή μόνο φαινομενική - αποτελεί συγκερασμό των στοιχείων που υποδεικνύουν την αδυναμία κατανόησης του θείου από τον άνθρωπο και της διαφοροποίησης του ξενοφάνειου τρόπου σκέψης, τόσο από την επικρατούσα ιωνική κοσμολογική θεώρηση περί κινήσεως όσο και από την παρμενίδεια κοσμολογική θεώρηση περί ακινησίας. Η θεώρηση του θεού-κόσμου στον Ξενοφάνη ως ουσιωδώς ακίνητου - επουσιωδώς κινητού «διασώζει» τη συνέπεια της σκέψης του Κολοφώνιου και ανοίγει τον δρόμο προς μια καινούργια αντιμετώπιση του Είναι ως απολύτως ακίνητου, την ελεατική, η οποία ολοκληρώνεται μετέπειτα από τον Παρμενίδη.
Article Details
  • Section
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
Burnet, John. Early Greek Philosophy, 2nd ed. London: Adam and Charles Black, 1908.
Cherniss, Harold. “The Characteristics and Effects of the Presocratic Philosophy.” Journal of the History of Ideas 12, (1951): 319-345.
Diels, Hermann & Walther Kranz. Die Fragmente der Vorsokratiker: griechisch und deutsch, Sechste verbesserte Auflage. Zürich: Weidmann, 1952.
Finkelberg, Aryeh. “The Milesian Monistic Doctrine and the Development of Presocratic Thought.” Hermes 117, (1989): 257-270.
Finkelberg, Aryeh. “Studies in Xenophanes.” Harvard Studies in Classical Philology 93, (1990): 103-167.
Finkelberg, Aryeh. “Xenophanes' Physics, Parmenides' Doxa and Empedocles' Theory of Cosmogonical Mixture.” Hermes 125, (1997): 1-16.
Fränkel, Hermann. “Xenophanes’ Empiricism and his Critique of Knowledge.” In The Presocratics: A Collection of Critical Essays, edited by Alexander Mourelatos, 118-132. Princeton: Princeton University Press, 1994.
Gomperz, Heinrich. “Problems and Methods of Early Greek Science.” Journal of the History of Ideas 4, (1943): 161-176.
Graham, Daniel W. Explaining the Cosmos: The Ionian Tradition of Scientific Philosophy. Princeton / Oxford: Princeton University Press, 2006.
Granger, Herbert. “Early Natural Theology: The Purification of the Divine Nature.” In Doctrine and Doxography: Studies on Heraclitus and Pythagoras, edited by D. Sider & D. Obbink, 163-200. Berlin: Walter de Gruyter (Sozomena 14), 2013.
Heidel, W. A. “Hecataeus and Xenophanes.” The American Journal of Philology 64, (1943): 257- 277.
Keyser, Paul. “Xenophanes’ Sun on Trojan Ida.” Mnemosyne 45, (1992): 299-311.
Kirk, G. S. & J. E. Raven. The Presocratic Philosophers: A Critical History with A Selection of Texts. Cambridge: Cambridge University Press, 1957.
Lesher, J. H. Xenophanes of Colophon: Fragments. Toronto: University of Toronto Press, 1992.
McKirahan, Richard. Philosophy before Socrates, 2nd Edition. Indianapolis: Hackett Publishing Company Inc, 2010.
Robinson, T. M. Logos and Cosmos: Studies in Greek Philosophy. Sankt Augustine: Academia Verlag, 2010.
Schindler, D. C. “The Community of the One and the Many: Heraclitus on Reason.” Inquiry 46, (2003): 413-448.
Shirley, Darkus. “The Phren of the Noos in Xenophanes’ God.” Symbolae Osloenses: Norwegian Journal of Greek and Latin Studies 53, (1978): 25-39.
Waterfield, Robin. The First Philosophers: The Presocratics and the Sophists. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Χρηστίδης, Θεόδωρος. Παρμενίδης: Ένας Φιλόσοφος του Είναι και του Γίγνεσθαι. Αθήνα: Εξάντας, 2011.