Ο Γεωχημικός Άτλαντας των υπόγειων υδάτων της Ευρώπης με έμφαση στην Ελλάδα
Περίληψη
Στην Ευρώπη είναι κατεγραμμένες πάνω από 1.900 μάρκες εμφιαλωμένων «μεταλλικών νερών», η προέλευση των οποίων είναι από υπόγειους υδροφορείς. Η αγορά των εμφιαλωμένων νερών αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς ως η κύρια παροχή πόσιμου νερού για το γενικό πληθυσμό σε μεγάλα τμήματα της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Συνεπώς, θεωρήθηκε ότι η ανάλυσή τους μπορεί να αποτελέσει
μιά φθηνή δυνατότητα, πρώτης προσέγγισης, της χημικής σύστασης των υπόγειων υδάτων των Ευρωπαϊκών χωρών. Αναγκαία πληροφορήση που συμπληρώνει τα αποτελέσματα του Γεωχημικού Άτλαντα της Ευρώπης, ο οποίος περιλαμβάνει ίζημα ρέματος, πλημμυρικό ίζημα, έδαφος (επιφανείας & βάθους) και ποτάμιο vερό [http://www.gtk.fi/publ/foregsatlas/]. Για τη μελέτη αυτή αγοράσθηκαν 1.785 εμφιαλωμένα νερά από όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, τα οποία αντιπροσωπεύουν 1.247 πηγάδια / πηγές / γεωτρήσεις από 884 θέσεις. Τα δείγματα των εμφιαλωμένων νερών αναλύθηκαν στο εργαστήριο του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Γεωεπιστημών και Φυσικών Πόρων της Γερμανίας για 72 χημικά στοιχεία και παραμέτρους, ήτοι (i) με ICP-MS για Ag, Al, As, B, Ba, Be, Bi, Cd, Ca, Ce, Co, Cr, Cs, Cu, Er, Eu, Fe, Ga, Gd, Ge, Hf, Hg, Ho, I, K, La, Li, Lu, Mg, Mn, Mo, Na, Nb, Nd, Ni, Pb, Pr, Rb, Sb, Sc, Se, Sm, Sn, Sr, Ta, Tb, Te, Th, Ti, Tl, Tm, U, V, W, Y, Yb, Zn, Zr, (ii) με ICP-AES για Ba, Ca, K, Mg, Mn, Na, Sr, P, Si, (iii) με IC για Br-, Cl-, F-, NO2-, NO3-, SO4 2-, (iv) με AFS για Hg, (v) φωτομετρικά για NH4 +, (v) ποτενσιομετρικά το pH, (vi) με αγωγιμόμετρο η ηλεκτρική αγωγιμότητα (EC), και (vii) με τιτλοδότηση η ολική αλκαλικότητα (HCO3-). Ακολουθήθηκε ένα πολύ αυστηρό
πρόγραμμα ποιοτικού ελέγχου για να διασφαλισθεί η υψηλών προδιαγραφών αξιοπιστία των αποτελεσμάτων.
Πολλές διεργασίες επηρεάζουν το υδρογεωχημικό αποτύπωμα του υπόγειου νερού. Σημαντικοί παράγοντες είναι η χημική σύσταση του βρόχινου νερού, το κλίμα, τα φυτά και οι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα στους εδαφικούς ορίζοντες, οι αλληλεπιδράσεις ορυκτών-νερού, ο χρόνος παραμονής του νερού, η ορυκτολογία και η χημική σύσταση του υδροφορέα (και η ύπαρξη ρύπανσης). Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν φαίνεται, ότι η γεωλογία είναι ο βασικός παράγοντας που ελέγχει τη συγκέντρωση και τη γεωγραφική κατανομή των περισσότερων χημικών στοιχείων στα δείγματα του εμφιαλωμένου νερού, για παράδειγμα οι υψηλές τιμές (α) του Cr σχετίζονται σαφώς με οφιόλιθους, (β) του V υποδηλώνουν την παρουσία πρόσφατης ηφαιστειακής δραστηριότητας και βασαλτικά πετρώματα και (γ) του U
σχετίζονται με γρανιτικές διεισδύσεις και ψαμμίτες στην κεντρική Αγγλία και την κεντρική Ευρώπη. Ωστόσο, η γνώση της γεωλογίας και μόνο είναι ανεπαρκής για την πρόβλεψη της υδρογεωχημείας του εμφιαλωμένου νερού. Μια βασική παρατήρηση, είναι ότι η φυσική μεταβολή της χημικής σύσταση των εμφιαλωμένων νερών είναι τεράστια, συνήθως κατά τρεις έως τέσσερεις και για ορισμένα στοιχεία έως και επτά τάξεις μεγέθους. Αυτή η διακύμανση μπορεί να
αντανακλά, μεταξύ άλλων παραγόντων, το χρόνο παραμονής του υπόγειου νερού στον υδροφορέα και την ανάμειξή του με βαθειά υφάλμυρα νερά. Οι συγκεντρώσεις ορισμένων στοιχείων στο εμφιαλωμένο νερό δεν είναι αντιπροσωπευτικές των τυπικών, γλυκών υπόγειων νερών μικρού βάθους, αλλά παρουσιάζουν ασυνήθιστα
υψηλές τιμές, οι οποίες είναι χαρακτηριστικές των «μεταλλικών νερών» βαθέων υδροφορέων. Παράδειγμα αποτελούν τα στοιχεία Β, Be, Br, Cs, F, Ge, Li, Rb, Te και Zr. Ένα πολύ μικρό ποσοστό των αναλυμένων δειγμάτων των εμφιαλωμένων νερών (σε γενικές γραμμές <1%) παρουσιάζουν συγκεντρώσεις κάποιων χημικών στοιχείων που υπερβαίνουν τις μέγιστες επιτρεπόμενες τιμές για τα «μεταλλικά νερά», όπως καθορίζονται από τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έχει, επίσης, διαπιστωθεί ότι τα υλικά κατασκευής των φιαλών μπορεί να ασκούν κάποια επίδραση στη χημική σύσταση του εμφιαλωμένου νερού. Για παράδειγμα, η έκπλυση του Sb από το υλικό της πλαστικής φιάλης είναι τόσο μεγάλη, ώστε τα αποτελέσματα των εμφιαλωμένων νερών δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένδειξη της φυσικής συγκέντρωσής του στα υπόγεια ύδατα. Τέλος, ένα συμπέρασμα που προκύπτει από την εν λόγω μελέτη είναι ότι τα εμφιαλωμένα νερά μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την απόκτηση μιάς πρώτης εικόνας της γεωχημείας των υπόγειων υδάτων της Ευρώπης. Ο Γεωχημικός Άτλαντας είναι διαθέσιμος από τον ιστότοπο: http://www.schweizerbart.de/publications/detail/artno/001201002
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Demetriades, A., Reimann, C., & Birke, M. (2012). Ο Γεωχημικός Άτλαντας των υπόγειων υδάτων της Ευρώπης με έμφαση στην Ελλάδα. Δελτίο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρείας, 46, 39–80. https://doi.org/10.12681/bgsg.10925
- Ενότητα
- Άρθρα
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.
Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.
