Τεκτονικά ελεγχόμενα υδρογραφικά δίκτυα: η γεωλογική ιστορία των ποταμών Βουραϊκού και Λαδοπόταμου (Β. Πελοπόννησος)

PDF
Δημοσιευμένα: Sep 10, 2005
DOI: https://doi.org/10.12681/bgsg.18438
Κ. ΤΡΙΚΟΛΑΣ
Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών, ΕΜΠ
Α. ΑΛΕΞΟΥΛΗ-ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ
Τομέας Γεωλογικών Επιστημών, Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών, ΕΜΠ
Περίληψη

Από τη γεωλογική έρευνα προέκυψε ότι η νεοτεκτονική εξέλιξη της ευρύτερης περιοχής Αιγιαλείας και Καλαβρύτων έγινε σε δύο φάσεις. Η πρώτη εξελίχθηκε από το Ανώτερο Μειόκαινο έως το Κατώτερο - Μέσο Πλειστόκαινο και η δεύτερη από το Κατώτερο - Μέσο Πλειστόκαινο έως και σήμερα. Η απόθεση των ποταμοχειμάρριων ιζημάτων και η κατεύθυνση ροής του Βουραϊκού ποταμού ελέγχεται από τη νεοτεκτονική εξέλιξη της περιοχής. Κατά την πρώτη φάση της νεοτεκτονικής παραμόρφωσης, ο Βουραϊκός απέθεσε μεγάλου πάχους και έκτασης ποταμοχειμάρρια ιζήματα, ηλικίας Κάτω Πλειοκαίνου-Κάτω Πλειστοκαίνου, στην τάφρο των Καλαβρύτων, στις περιοχές Μ. Σπηλαίου και Ανω Διακοφτού και εξέβαλε στην ευρύτερη περιοχή Άνω Διακοφτού-Ακράτας, σε θαλάσσιο ή λιμναίο περιβάλλον. Κατά τη δεύτερη φάση της νεοτεκτονικής παραμόρφωσης (Κάτω-Μέσο Πλειστόκαινο έως και σήμερα), ένα τμήμα του υδρογραφικού δικτύου του ποταμού, που βρισκόταν νότια της τάφρου των Καλαβρύτων, αποκόπηκε και συνελήφθη από τον Αροάνιο ποταμό που βρίσκεται νότια. Κατά την διάρκεια του Κατωτέρου Πλειστοκαίνου, μεταβλήθηκε σταδιακά η κατεύθυνση ροής του Βουραϊκού ποταμού και από την αρχική (κατά το πλειόκαινο) ΒΑ κατεύθυνση που ακολουθούσε στην πρώτη φάση της νεοτεκτονικής παραμόρφωσης, στράφηκε προς τα δυτικά, στο τμήμα Μ. Σπηλαίου - χωριού Λόφου, ενώ το κατώτερο τμήμα της λεκάνης που βρισκόταν κοντά στις εκβολές, αποκόπηκε και αποτέλεσε αυτοτελή λεκάνη. Η κεντρική κοίτη του Βουραϊκού διαμορφώνεται μέσα σε παλαιότερα ιζήματα του, καθώς και στο αλπικό υπόβαθρο της περιοχής αυτής.Κατά την ίδια περίοδο και μέχρι το Μέσο Πλειστόκαινο ο Βουραϊκός αποθέτει στη περιοχή Αιγιαλείας, αρχικά σε λιμνοθαλάσσιο και μετά σε θαλάσσιο περιβάλλον, μεγάλης έκτασης και πάχους δελταϊκό ριπίδιο τύπου Gilbert, ενώ στην ευρύτερη περιοχή Καλαβρύτων συνεχίζει την απόθεση ποταμοχειμάρριων ιζημάτων. Κατά τη διάρκεια του Μέσου Πλειστοκαίνου ο ποταμός αποθέτει τα κροκαλοπαγή της περιοχής Μ.Σπηλαίου. Αργότερα, στο Ανώτερο Πλειστόκαινο ο Βουραϊκός διαμόρφωσε το σημερινό δελταϊκό ριπίδιο της παραλιακής περιοχής Αιγιαλείας. Ο Λαδοπόταμος ρέει ανατολικά του Βουραϊκού ποταμού, στα ιζήματα που είχε αποθέσει ο Βουραϊκός κατά την πρώτη φάση νεοτεκτονικής εξέλιξης. Δημιουργήθηκε μετά το Κατώτερο Πλειστόκαινο, κατά την δεύτερη φάση της νεοτεκτονικής εξέλιξης της περιοχής, στο εγκαταλελειμμένο από το Βουραϊκό βόρειο τμήμα της λεκάνης του, η οποία στη συνέχεια αναπτύχθηκε με οπισθοδρομούσα διάβρωση προς νότο κατά τη διεύθυνση ρηγμάτων. Ο άνω ρους του ποταμού διαμορφώθηκε κατά μήκος ρήγματος μετά το Μέσο Πλειστόκαινο.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Γεωμορφολογία
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0.

Οι συγγραφείς θα πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα παρακάτω: Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 Non Commercial και σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς. Οι συγγραφείς μπορούν να: Μοιραστούν — αντιγράψουν και αναδιανέμουν το υλικό με κάθε μέσο και τρόπο, Προσαρμόσουν — αναμείξουν, τροποποιήσουν και δημιουργήσουν πάνω στο υλικό.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Ιωακείμ, Χ., 1991. Στρωματογραφική-Παλυνολογική μελέτη της γεώτρησης. Ι.Π.6 περιοχής Καλαβρύτων. Αδημ. Έκθεση, Ι.Γ.Μ.Ε.
Κούκουζας, Κ., Μπρούσαλης, Ι., Σταμάτης, Α., και Βάγιας, Δ., 1978. Γεωλογική- κοιτασματολογική διεύρυνση του αν. τμήματος της λιγνιτοφόρου λεκάνης Καλαβρύτων. Αδημ. Έκθεση. Ι.Γ.Μ.Ε. Αθήνα.
Μαριολάκος, Η., 1976. Σκέψεις και απόψεις επί ορισμένων προβλημάτων της γεωλογικής και τεκτονικής δομής της Πελοποννήσου. Διατριβή επί Υφηγεσία. Παν/μιο Αθηνών.
Παπαθεοδώρου, Γ., 1990. Διεργασίες σύγχρονης ιζηματογένεσης στο Κορινθιακό κόλπο. Διδακτ. Διατριβή. Παν/μιο Πατρών.
Πουλημένος, Γ., 1991. Τεκτονική ανάλυση και ιζηματολογία του δυτικού τμήματος της Κορινθιακής τάφρου. Διδακτ. Διατριβή Παν/μ ιο Πατρών. 298 σελ.
Τρίκολας, Κ., Κοσκερίδου, Ε., Τσουρού, θ., Ντρίνια, Χ. και Αλεξούλη-Λειβαδίτη, Α., 2004. Οι θαλάσσιες πλειστοκαινικές εμφανίσεις της περιοχής Αιγιαλείας (Β. Πελοπόννησος). Δελτ. ΕλλΙεωλ.Ετ. Τόμος XXXVI/2, 826-835.
Τρίκολας, Κ. και Αλεξούλη-Λειβαδίτη, Α., 2004a. Γεωλογική δομή της ευρύτερης περιοχής Αιγιαλείας και Καλαβρύτων (Β.Πελοπόννησος). Δελτ. Ελλην. Γεωλ. Ετ., Τόμος XXXVI/4,1568-1577.
Τρίκολας, Κ. και Αλεξούλη-Λειβαδίτη, Α., 2004b. Νεοτεκτονική δομή και εξέλιξη της περιοχής του φύλλου ΑΙΓΙΟ (Β. Πελοπόννησος). Δελτ. Ελλην.Γεωλ.Ετ., Τόμος XXXVI/4,1578-1587.
Dart, C, Collier, R, Gawthorpe, R., Keller, J. and Nichols, G., 1994. Sequence Stratigraphy of (?) Pliocene-Quaternary Syrift, Gilbert type fan deltas northern Peloponnesus, Greece. Marine and Petroleum Geology II, N.5, 545-560.
Doutsos, T., Kontopoulos, N. and Poulimenos, G., 1988. The Corinth-Patras rift as the initial stage of continental fragmentation behind an active island arc (Greece). Basin Research. 1.177-190.
Doutsos, T., and Piper, D., 1990. Listric faulting, sedimentation, and morphological evolution of the Quaternary eastern Corinth rift, Greece: First stage of continental rifting. Geol.Soc. of America Bui., v.102, 812-829.
Dufaure, J., 1975. Le refìef de Péloponnèse. These Univ. Paris IV. 1422 pp.
Ferentinos, G., Papatheodorou, G., Collins, M., 1988. Sediment transport processes on an active submarine fault escarpment: Gulf of Corinth, Greece. Mar. Geol. 83,43-61.
Flotté, Ν., 2003. Caracterisation structurale et cinématique d' un rift sur détachement : Le rift de Corinth-Patras, Grece. These. Univ. De Paris-sud. 197p.
Keraudren, B. and Sorel, D., 1987. The terraces of Corinth (Greece) - A detailed record of eustatic sea - level variations during the last 500.000 years. Marine Geology. 77.99-107.
Kontopoulos, N., Zelilidis, Α., 1997. Depositional environments of the coarse-grained lower Pleistocene deposits in the Rio Antirio basin, Greece. In. Marinos, G.C., Koukis, G.C., Tsiambaos, S.G.C. (Eds). Engineering Geology and the Environment. Proc.lnt.Symp.Eng. Geol. Environ. A.A. Balkema, Rotterdam. Pp.199-204.
Koukouvelas, I., Stamatopoulos, L, Katsonopoulou, D., Pavlides, S., 2001. A palaeoseismological and geoarchaeological investigation of the Eliki fault, Gulf of Corinth, Greece. Jour. Struc.Geol., 23, 531-
Mc mi L.C. and Collier, R.E.L, 2004. Uplift and slip rates of the eastern Eliki fault segment, Gulf of Corinth, Greece, inferred from Holocene and Pleistocene terraces. J.Geol.Soc.London, 161,81-92.
Mountzos, T., 1990. Palynologische Untersuchungen zur Paläoklimatologie und Stratigraphie der postorogenen Sedimente des NW Peloponnes. Ph. D. thesis. Universität Münster 179 p.p.
Poulimenos, G., Albers, G. and Doutsos, T., 1989. Neotectonic Evolution of the central Section of the Corinth Graben. Ζ. dt. geol. Hannover. Ges. 40,173-182.
Poulimenos, G., Zelilidis, Α., Kontopoulos, N. and Doutsos, T., 1993. Geometry of trapezoidal fan Deltas and their relationship to extensional faulting along the southwestern active Margins of the Corinth rift. Greece. Basin Research, 5,179-192.
Sebrier, M., 1977. Tectonique recente ο" untransversale a' ΐ arc Egean. Le golfe de Corinthe et des regions périphériques. These, Univ.Paris XI. Orsay, 137pp.
Seger, M. and Alexander, 1994. Distribution of plio-Pleistocene and Modem coarse-graiden deltas South of the Gulf of the Corinth, Greece. Spec. Pupls.lnt.Ass.Sediment. 20, 37-48.
Tsoflias, P., 1989. Depots Lacustres du Nord Péloponnèse (Nord de I' Achate et I' Ouest de la Corinthie). Bull, de la Société belge de Geologie. 98-1.47-55.
Zelilidis, Α., 2000. Drainage evolutionin a rifted basin, Corinth graben, Greece. Geomorphology, 35, 69-85
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)