test Τεχνητή Νοημοσύνη και Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση: Η Συμβολή των Κοινωνικών Λειτουργών στον Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Σχεδιασμό|Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις στην Εκπαίδευση

Τεχνητή Νοημοσύνη και Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση: Η Συμβολή των Κοινωνικών Λειτουργών στον Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Σχεδιασμό

pdf
Δημοσιευμένα: Oct 20, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/....41865
Λέξεις-κλειδιά:
τεχνητή νοημοσύνη κοινωνική εργασία ειδική αγωγή εξατομικευμένος εκπαιδευτικός σχεδιασμός ηθικές προκλήσεις
Στεργιανή Γκιαούρη
Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
https://orcid.org/0000-0002-2280-9172
Σταυρούλα Κολοβού
Περίληψη

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) μετασχηματίζει διαρκώς τις παιδαγωγικές και κοινωνικές πρακτικές, επηρεάζοντας ιδιαίτερα την υποστήριξη παιδιών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ). Η εισαγωγή της ΤΝ στο σχεδιασμό Εξατομικευμένων Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων προκαλεί αισιοδοξία για την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα, αλλά και επιφυλάξεις για ηθικά, τεχνικά και ανθρωπιστικά ζητήματα. Η μελέτη αποσκοπεί στην αποτύπωση των απόψεων των κοινωνικών λειτουργών σχετικά με τη χρήση της ΤΝ στο πλαίσιο σχεδιασμού και υλοποίησης υποστηρικτικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για παιδιά με ΕΕΑ και τις οικογένειές τους. Δίνεται έμφαση στη διερεύνηση των προσδοκιών, των επιφυλάξεων και των θεσμικών/ηθικών αντιλήψεων των κοινωνικών λειτουργών για την αξιοποίηση της ΤΝ στη σχολική κοινωνική εργασία. Η έρευνα υιοθέτησε ποσοτική προσέγγιση με περιγραφικό σχεδιασμό, αξιοποιώντας ως εργαλείο ένα δομημένο ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου. Στην έρευνα συμμετείχαν 100 κοινωνικοί/ές λειτουργοί που δραστηριοποιούνται σε σχολικές μονάδες και δομές ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά μέσω πλατφόρμας Google Forms, μεταξύ Απριλίου και Μαΐου 2025. Οι συμμετέχοντες/ουσες επιλέχθηκαν με δειγματοληψία ευκολίας. Αξιοποιήθηκε περιγραφική στατιστική ανάλυση. Οι συμμετέχοντες/ουσες αναγνώρισαν τα πλεονεκτήματα της ΤΝ, όπως η βελτίωση της διαγνωστικής ακρίβειας, η εξατομίκευση των παρεμβάσεων και η διευκόλυνση της διαχείρισης εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Ταυτόχρονα, εκφράστηκαν ανησυχίες για την προστασία προσωπικών δεδομένων, τις ηθικές προεκτάσεις, την επαγγελματική επάρκεια και τον κίνδυνο απανθρωποποίησης της σχέσης υποστήριξης. Η ΤΝ θεωρείται εργαλείο με σημαντικές δυνατότητες, υπό την προϋπόθεση ύπαρξης παιδαγωγικά ευαίσθητων ηθικών πλαισίων και θεσμικής κατοχύρωσης. Η συνεχής επιμόρφωση, η διαφάνεια στη χρήση και η τεχνολογία ως ενίσχυση – όχι υποκατάσταση – της ανθρώπινης σχέσης προβάλλουν ως κεντρικές προϋποθέσεις για τη βιώσιμη ενσωμάτωσή της στην κοινωνική εργασία με παιδιά με ΕΕΑ και οικογένειες.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles

Ενημέρωση για τα πνευματικά δικαιώματα

Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).

Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ’ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για   σκοπό µη   κερδοσκοπικό,   εκπαιδευτικής  ή ερευνητικής  φύσης,  υπό  την προϋπόθεση  να αναφέρεται  η  πηγή προέλευσης  και να  διατηρείται  το  παρόν  µήνυµα. Ερωτήματα  που αφορούν τη χρήση της εργασίας για κερδοσκοπικό σκοπό πρέπει να απευθύνονται προς τους συγγραφεα-είς. Οι απόψεις  και  τα  συμπεράσματα  που  περιέχονται  σε  αυτό  το  έγγραφο  εκφράζουν το-ους συγγραφέα-είς  και  δεν  πρέπει  να  ερμηνευθεί  ότι  αντιπροσωπεύουν τις επίσηµες θέσεις  του Ινστιτούτου  Μελετών  και  Eρευνών  Γενικής  και Ειδικής Εκπαίδευσης (Ι.Μ.Ε.Γ.Ε.Ε.).

 

Copyright notice

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

 

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Στεργιανή Γκιαούρη, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολικής Ψυχολογίας,

Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Σταυρούλα Κολοβού

Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κοινωνικών Λειτουργών (ΠΕ30)

Αναφορές
Adiguzel, T., Kaya, M. H., & Cansu, F. K. (2023). Revolutionizing education with AI: Exploring the transformative potential of ChatGPT. Contemporary Educational Technology, 15(3), ep429. https://doi.org/10.30935/cedtech/13152
Agents of Change. (2024, November 3). Ethical implications of AI in social work: Preparing for the ASWB exam. Agents of Change Prep. https://agentsofchangeprep.com/blog/ethical-implications-of-ai-in-social-work-preparing-for-the-aswb-exam/
Akçin, F. N. (2022). Identification of the processes of preparing Individualized Education Programs (IEP) by special education teachers, and of problems encountered therein. Educational Research and Reviews, 17(1), 31-45. https://doi.org/10.5897/ERR2021.4217
Alfeir, N. M. (2024, September 11). Dimensions of artificial intelligence on family communication. Frontiers in Artificial Intelligence, 7, Article 1398960. https://doi.org/10.3389/frai.2024.1398960
Al-Shammari, Z., & Hornby, G. (2019). Special Education Teachers’ Knowledge and Experience of IEPs in the Education of Students with Special Educational Needs. International Journal of Disability, Development and Education, 67(2), 167-181. https://doi.org/10.1080/1034912X.2019.1620182
Baidoo-Anu, D., & Owusu Ansah, L. (2023). Education in the Era of Generative Artificial Intelligence (AI): Understanding the Potential Benefits of ChatGPT in Promoting Teaching and Learning. Journal of AI, 7(1), 52-62. https://doi.org/10.61969/jai.1337500
Banks, S., & Zionts, D. (2009). Ethics and values in social work (4th ed.). Palgrave Macmillan.
Boavida, T., Aguiar, C., McWilliam, R. A., & Pimentel, J. S. (2010). Quality of individualized education program goals of preschoolers with disabilities. Infants & Young Children, 23(3), 233-243. https://doi.org/10.1097/IYC.0b013e3181e45925
Boeskens, L., & Meyer, K. (2025). Policies for the digital transformation of school education: Evidence from the Policy Survey on School Education in the Digital Age (OECD Education Working Papers No. 328). OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/464dab4d-en oecd.org+11oecd.org+11
Boetto, H. (2025). Artificial Intelligence in Social Work: An EPIC Model for Practice. Australian Social Work, 1–14. https://doi.org/10.1080/0312407X.2025.2488345
Brynjolfsson, E., & McAfee, A. (2017). Machine, platform, crowd: Harnessing our digital future. W. W. Norton & Company.
Chaudhry, M. A., & Kazim, E. (2021, July). Artificial intelligence in education (AIEd): A high-level academic and industry note. AI and Ethics, 2(2), 1–9. https://doi.org/10.1007/s43681-021-00074-z
Chen, X., Zou, D., Xie, H., Cheng, G., & Wang, F. L. (2022). Artificial intelligence in education: A review. IEEE Transactions on Learning Technologies, 15(1), 1–14. https://doi.org/10.1109/TLT.2021.3113211
Constable, R., Massat, C. R., McDonald, S., & Flynn, J. P. (2016). School social work: Practice, policy, and research (8th ed.). Oxford University Press.
Csók, C., & Pusztai, G. (2022). Parents’ and Teachers’ Expectations of School Social Workers. Social Sciences, 11(10). https://doi.org/10.3390/socsci11100487
Dagunduro, A., Chikwe, C. F., Ajuwon, O. A., & Ediae, A.A. (2024, September). Adaptive learning models for diverse classrooms: Enhancing educational equity. International Journal of Applied Research in Social Sciences, 6(9), 2228–2240. https://doi.org/10.51594/ijarss.v6i9.1588
Dominelli, L. (2002). Feminist social work theory and practice. Palgrave.
Drossinou Korea, M., & Alexopoulos, P. (2024). Factors arising from the utilization of artificial intelligence and large language models in special education and training. European Journal of Special Education Research, 10(2). http://dx.doi.org/10.46827/ejse.v10i2.5209
Du Boulay, B. (2023). Artificial intelligence in education and ethics. In M. Jemni, S. Mishra, & A. K. Sharma (Eds.), Handbook of open, distance and digital education (Chapter 6). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-19-2080-6_6
Epstein, J. L. (2018). School, family, and community partnerships: Preparing educators and improving schools (3rd ed.). Routledge.
Eubanks, V. (2018). Automating inequality: How high-tech tools profile, police, and punish the poor. St. Martin’s Press.
European Commission. (2021). Proposal for a regulation laying down harmonised rules on artificial intelligence (Artificial Intelligence Act). https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52021PC0206
Floridi, L., Cowls, J., Beltrametti, M., Chatila, R., Chazerand, P., Dignum, V., ... & Schafer, B. (2018). AI4People – An ethical framework for a good AI society. Minds and Machines, 28(4), 689–707. https://doi.org/10.1007/s11023-018-9482-5
Harkins-Brown, A. R., Carling, L. Z., & Peloff, D. C. (2025). Artificial intelligence in special education. Encyclopedia, 5(1), Article 11. https://doi.org/10.3390/encyclopedia5010011
Holmes, W., Bialik, M., & Fadel, C. (2019). Artificial intelligence in education: Promises and implications for teaching and learning. Center for Curriculum Redesign.
Holmes, W., Porayska-Pomsta, K., Holstein, K., Sutherland, E., Baker, T., & Rodrigo, M. M. T. (2021). Ethics of AI in education: Toward a community-wide framework. International Journal of Artificial Intelligence in Education, 31, 97–122. https://doi.org/10.1007/s40593-020-00239-1
Hornby, G., & Lafaele, R. (2011). Barriers to parental involvement in education. Educational Review, 63(1), 37–52. https://doi.org/10.1080/00131911.2010.488049
Karsenti, T., Collin, S., & Harper-Merrett, T. (2017). Transforming special education through AI: A review. Technology and Disability, 29(3), 131–145.
Kawakami, A., Sivaraman, V., Cheng, H.-F., Stapleton, L., Cheng, Y., Qing, D., Perer, A., Wu, Z. S., Zhu, H., & Holstein, K. (2022). Improving human-AI partnerships in child welfare: Understanding worker practices, challenges, and desires for algorithmic decision support. In Proceedings of the CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI ’22) (pp. 1–18). ACM. https://doi.org/10.1145/3491102.3517439
Kelly, M. S., Frey, A. J., Alvarez, M. E., & McManama O’Brien, K. H. (2010). School social work practice and response to intervention. Children & Schools, 32(4), 201–210. https://doi.org/10.1093/cs/32.4.201
Li, J.-M., Wu, T.-J., Wu, Y.J., & Goh, M. (2023). Systematic literature review of human–machine collaboration in organizations using bibliometric analysis. Management Decision, 61(10), 2920-2944. https://doi.org/10.1108/MD-09-2022-1183
Lopez Peláez, A., Pérez-García, R. M., & Aguilar-Tablada, M. V. (2021). Social work in the age of artificial intelligence: Challenges and opportunities. British Journal of Social Work, 51(5), 1790–1808. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcaa227
Luckin, R., Holmes, W., Griffiths, M., & Forcier, L. B. (2016). Intelligence unleashed: An argument for AI in education. Pearson Education.
Lymbery, M. E. F. (2003). Negotiating the contradictions between competence and creativity in social work education. Journal of Social Work, 3(1), 99-117. https://doi.org/10.1177/1468017303003001007
OECD. (2021). AI and the future of skills: A strategic approach to assessing AI’s impact on people and jobs. https://www.oecd.org/skills/ai-future-of-skills/
Onyema, E. M., Deborah, E. C., Ugboaja, S., & Justice, I. F. (2024, November). ChatGPT application in educational setting: Benefits and drawbacks. Tropical Journal of Applied Natural Sciences, 2(3), 1–14.
Reamer, F. (2023). Artificial Intelligence in Social Work: Emerging Ethical Issues. International Journal of Social Work Values and Ethics, 20(2), 52-71. https://doi.org/10.55521/10-020-205
Redden, J., Dencik, L., & Warne, H. (2020). Datafied child welfare services: Unpacking politics, economics and power. Policy Studies, 41(5), 507–526. https://doi.org/10.1080/01442872.2020.1724928
Sahlberg, P. (2021). In teachers we trust: The Finnish way to world-class schools. W. W. Norton & Company.
Smith, K., & Williams, S. (2021). Special Education Evaluation Process: Creating Measurable Goals and Collaborative Plans. In The Art of Becoming Indispensable: What School Social Workers Need to Know in Their First Three Years of Practice (pp. 144–150). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780197585160.003.0015
Steiner, O. (2020). Social work in the digital era: Theoretical, ethical and practical considerations. The British Journal of Social Work, 51(6), 2275–2292. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcaa160
Swargiary, K. (2024). Emerging technologies in education. EdTech Research Association's Lab. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.32845.45285
Thompson, R. (2012). Professional school counseling: Best practices for working in the schools (3rd ed.). Routledge.
Τσέτουρα, Α. Π. (2022). Το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνικής εργασίας: Κοινωνικοί κίνδυνοι - Κοινωνικά έννομα αγαθά. Εκδόσεις Σάκκουλα.
UNESCO. (2020). Inclusive education: Ensuring education for all in a digital world. https://unesdoc.unesco.org/
UNESCO. (2023). AI and inclusive education: Guidelines for policymakers and teachers. https://unesdoc.unesco.org/
United Nations Development Programme. (2024). Project document: Digital transformation of social protection (Project No. [insert if available]). UNDP Moldova. https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/2025-03/prodoc-digital-transformation-of-social-protection-2024-2026-signed.pdf
Wang, S., Wang, F., Zhu, Z., Wang, J., Tran, T., & Du, Z. (2024). Artificial intelligence in education: A systematic literature review. Expert Systems with Applications, 252(Part A), 124167. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2024.124167
Weng, X., Xia, Q., Gu, M., Rajaram, K., & Chiu, T. K. F. (2024, October). Assessment and learning outcomes for generative AI in higher education: A scoping review on current research status and trends. Australasian Journal of Educational Technology. https://doi.org/10.14742/ajet.9540
World Health Organization. (2021, June 7). Closing the leadership gap: Gender equity and leadership in the global health and care workforce (Policy action paper). https://www.who.int/publications/i/item/9789240025905
Zawacki-Richter, O., Marín, V. I., Bond, M., & Gouverneur, F. (2019). Systematic review of research on artificial intelligence applications in higher education. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 16(1), 39. https://doi.org/10.1186/s41239-019-0171-0
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)