Κριτικός Ρεαλισμός και Ενσώματος Ρεαλισμός: συγκρότηση μίας μετα-θεωρίας τριών επιπέδων για την εκπαίδευση για την αειφορία

Abstract

Στο άρθρο αυτό παρουσιάζεται η κριτική των θεωριών του Κριτικού ρεαλισμού και του Ενσώματου ρεαλισμού σε μεταμοντέρνες αντιλήψεις της πραγματικότητας και παρουσιάζονται οι βασικές τους θέσεις ως αλληλοσυμπληρωματικές προσεγγίσεις περιγραφής της σύγχρονης πραγματικότητας με αναφορές στην κλιματική αλλαγή και στην πανδημία. Η συγκρότηση μίας μετα-θεωρίας βασισμένης στις αρχές του Κριτικού και Ενσώματου ρεαλισμού περιγράφει την πραγματικότητα σε τρία επίπεδα κατά τρόπο που αλλάζει την αντίληψή μας για μία εκπαίδευση για την αειφορία. Το πρώτο είναι το επίπεδο των οντοτήτων του φυσικού κόσμου και των διαδικασιών, σχέσεων με τις οποίες αυτές σχετίζονται. Στο δεύτερο επίπεδο της πραγματικότητας βρίσκεται  ο κατασκευασμένος, ‘κτιστός’ από τον άνθρωπο κόσμος που αποτελείται από υλικές και άυλες οντότητες, όπως κράτη, θεσμοί, κοινωνικές δομές, οικονομικές σχέσεις. Η νομιμοποίηση του δευτέρου επιπέδου τόσο σε υπαρξιακό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των επιλογών ως ταυτότητας ατόμων και συλλογικοτήτων, κοσμοθεωρίας, πολιτικών αποφάσεων γίνεται στο τρίτο επίπεδο της μεταφυσικής και των ιδεολογιών, κοινωνικών και φιλοσοφικών ρευμάτων που δεν αρκούνται μόνο σε μία περιγραφή και ερμηνεία της πραγματικότητας, αλλά μας προτείνουν πώς θα έπρεπε να είναι ο κόσμος.