open, digital, online, education, distance education

Δημιουργία Πολυμορφικού Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος με τη μέθοδο της ΕξΑΕ στην ενότητα «Ερευνώ και Ανακαλύπτω» της Στ’ τάξης: «Αναπνευστικό σύστημα»

PDF (ελληνικά)
Published: Jul 8, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/jode.22858
Αντώνης Νιανιούρης
ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Κρήτης
https://orcid.org/0000-0002-4380-8689
Μιχαήλ Καλογιαννάκης
Assistant Professor, University of Crete, Greece
https://orcid.org/0000-0002-9124-2245
Abstract

Η παρούσα έρευνα αφορά τη δημιουργία και αποτίμηση του Πολυμορφικού Εκπαιδευτικού Περιβάλλοντος (ΠΕΠ) «Αναπνευστικό σύστημα», βασιζόμενο στην αντίστοιχη ενότητα του μαθήματος «Ερευνώ και Ανακαλύπτω» της Στ’ τάξης Δημοτικού σχολείου. Υλοποιήθηκε στηριζόμενο στις προδιαγραφές μεθοδολογίας υλικού εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (εξΑΕ) και στις αρχές σχεδιασμού πολυμεσικών περιβαλλόντων. Σκοπός του υλικού είναι να λειτουργήσει ως επικουρικό εργαλείο για τον εκπαιδευτικό για τη διδασκαλία αυτής της ενότητας, αλλά και ως μέσο για τους μαθητές, διευκολύνοντάς τους κατά την επεξεργασία, κατανόηση και εμπέδωση του γνωστικού αντικειμένου στην πράξη.

Αρχικά, αναλύεται το θεωρητικό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκε τόσο η δημιουργία του ΠΕΠ, όσο και η ερευνητική αποτίμησή του. Στη συνέχεια, περιγράφονται τα δομικά μέρη του, καθώς και η μεθοδολογία και οι εφαρμογές για την ανάπτυξή του. Το «Αναπνευστικό σύστημα» διαρθρώνεται από τέσσερα μέρη: (1) την Εισαγωγή, (2) το κεφάλαιο της Αναπνοής, (3) το κεφάλαιο της Αναπνοής και Υγείας και την (4) Εμπέδωση. Το πολυμορφικό υλικό εμπεριέχει ένα πλήθος ψηφιακών δεδομένων πολλαπλών μορφών, όπως: κείμενα, εικόνες, κινούμενες εικόνες, ήχους και διαδραστικά βίντεο δίνοντας προτεραιότητα στην ενεργητική και συνεργατική μάθηση, αξιοποιώντας τα ενδιαφέροντα, τις ιδέες και τις εμπειρίες των μαθητών και προωθώντας τεχνικές διαφοροποιημένης διδασκαλίας όπως: τον καταιγισμό ιδεών, την υποστηρικτική μάθηση, τη φθίνουσα καθοδήγηση, την εργασία σε ομάδες, τα σχέδια δράσης, τη συγγραφή άρθρου, τη δημιουργία αφίσας, κ.α.

Η μελέτη μας ολοκληρώνεται με μία ποιοτική αποτίμηση του υλικού για το αναπνευστικό σύστημα από δέκα εκπαιδευτικούς οι οποίοι αφού το μελέτησαν, κλήθηκαν μέσω ημιδομημένης συνέντευξης να το αξιολογήσουν. Από την ανάλυση περιεχομένου των συνεντεύξεων προέκυψαν ενδιαφέροντα στοιχεία για την παρουσίαση – δομή του, τη μεθοδολογική του επάρκεια και την ευχρηστία του περιεχομένου του. Επιπρόσθετα, επισημάνθηκαν οι προϋποθέσεις αξιοποίησής του στη διδακτική πράξη καθώς και προτάσεις - υποδείξεις για περαιτέρω βελτίωσή του.

Article Details
  • Section
  • Section 1

Copyright Notice

Authors who publish with this journal agree to the following terms:

Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution Non-Commercial License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.

Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g. post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.

Authors are permitted and encouraged to post their work online (preferably in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work.

Downloads
Download data is not yet available.
Author Biographies
Αντώνης Νιανιούρης, ΠΤΔΕ, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ο Αντώνης Νιανιούρης είναι Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, 14 και πλέον χρόνια σε Δημοτικά Σχολεία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Ρεθύμνου. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Ρεθύμνου, του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών Ρεθύμνου και του Μεταπτυχιακού Προγράμματος: «Επιστήμες της Αγωγής - Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση με τη χρήση των ΤΠΕ (e-Learning)». Ασχολείται συστηματικά με τη χρήση των ΤΠΕ, αξιοποιώντας τες στην καθημερινή διδακτική διαδικασία και ταυτόχρονα διαχειρίζεται εκπαιδευτικά site και blogs.

Μιχαήλ Καλογιαννάκης, Assistant Professor, University of Crete, Greece
Επίκουρος Καθηγητής, Διδακτική Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση
References
Allen, Μ. (2019). Παρανοήσεις στις Φυσικές Επιστήμες στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Μετάφραση Βαλαδάκης, Α. και επιμέλεια Καλαϊτζιδάκη, Μ. Αθήνα: Gutenberg.
Αναστασιάδης, Π. (2014). Η έρευνα για την ΕξΑΕ με τη χρήση των ΤΠΕ (e-learning) στο Ελληνικό Τυπικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. Ανασκόπηση και προοπτικές για την Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια και Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 10(1), 5-32. Doi: http://dx.Doi.org/10.12681/jode.9809
Αναστασιάδης, Π., & Σπαντιδάκης, Γ. (2013). Διαδικτυακά Περιβάλλοντα για τους μαθητές της Ελληνόγλωσσης Εκπαίδευσης στη Διασπορά: Βασικές αρχές σχεδιασμού. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), Πρακτικά του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. Αθήνα, Νοέμβριος 2013. Doi: http://dx.Doi.org/10.12681/icodl.603
Αποστολάκης, Ε., Παναγοπούλου, Ε., Σάββας, Σ., Τσαγλιώτης, Ν., Μακρή, Β., Πανταζής, Γ., Πετρέα, Κ., Σωτηρίου, Σ., Τόλιας, Β., & Τσαγκογέωργα, Α. (2006): Ερευνώ και Ανακαλύπτω. Βιβλίο Δασκάλου Στ΄ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
Creswell, J. (2016). Η Έρευνα στην Εκπαίδευση. Σχεδιασμός, Διεξαγωγή και Αξιολόγηση Ποσοτικής και Ποιοτικής Έρευνας, (Χ. Τσοπμπατζούδης, Επιστ. επιμ., Ν. Κουβαράκου, μτφ.). Αθήνα: Ίων
ΕΑΙΤΥ – Τομέας Επιμόρφωσης και Κατάρτισης (ΤΕΚ), (2010). Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ΠΕ04 στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, εκδ. β’, 5. Πάτρα. http://axis.teikav.edu.gr/pake/Yliko_Eidikou_Merous/Yliko_KSE_PE04.pdf
Ζόγκζα, Β. (2007). Η Βιολογική γνώση στην παιδική ηλικία: ιδέες των παιδιών και διδακτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Ζουπίδης, Α. (2014). Πρόγραμμα Σπουδών Φυσικών Επιστημών: Πτυχές και Συγκρίσεις του ισχύοντος με αυτό για το Νέο Σχολείο. Στο Π. Καριώτογλου και Π. Παπαδοπούλου (επιμ.), Φυσικές Επιστήμες και Περιβάλλον στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αναζητήσεις και Προοπτικές, (σσ. 319-332), Αθήνα: Gutenberg.
Holmberg, B. (2002). Εκπαίδευση εξ Αποστάσεως. Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Έλλην.
Καλογιαννάκης, Μ., Ορφανάκης, Β., Παπαδάκης, Στ., Αμπαρτζάκη, Μ., & Βασιλάκης, Κ. (2016). Αξιοποίηση των Web 2.0 τεχνολογιών για τη διοργάνωση μαθητικών Συνεδρίων. Προκλήσεις και προοπτικές στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα. Νέος Παιδαγωγός, 7(2016), 111-126.
Κόκκοτας, Π., Μαλαμίτσα, Κ., & Ριζάκη, Κ. (2012). Η διήγηση ως διδακτικό εργαλείο τν φυσικών επιστημών στις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης. Στο Κ. Πλακίτση (Επιμ.), Κοινωνιογνωστικές και κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις στη διδακτική των φυσικών επιστημών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία, (σσ. 159-1175), Αθήνα: Πατάκης.
Κολοκούρη, Ε., & Πλακίτση, Κ. (2018). Μια διδακτική πρόταση για τις Φυσικές Επιστήμες στις πρώτες βαθμίδες εκπαίδευσης σύμφωνα με τη θεωρία της δραστηριότητας. Στο Μ. Καλογιαννάκης (επιμ.), Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Προκλήσεις και Προοπτικές, (σσ. 259-279), Αθήνα: Gutenberg.
Kron, F., & Σοφός, Α. (2007). Διδακτική των Μέσων. Νέα Μέσα στο πλαίσιο Διδακτικών και Μαθησιακών Διαδικασιών. Αθήνα: Gutenberg.
Λιοναράκης, Α. (2001). Ανοικτή και εξ αποστάσεως πολυμορφική εκπαίδευση. Προβληματισμοί για μια ποιοτική προσέγγιση σχεδιασμού διδακτικού υλικού. Στο Α. Λιοναράκης (Επιμ.), Απόψεις και Προβληματισμοί για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, (σσ. 33-52). Αθήνα: Προπομπός.
Μανούσου, Ε. (2008). Προδιαγραφές παιδαγωγικού πλαισίου για την εφαρμογή πολυμορφικής, συμπληρωματικής εξ αποστάσεως περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, σε μαθητές πρωτοβάθμιας, ολιγοθέσιων και απομακρυσμένων σχολείων της Ελλάδας. Διδακτορική Διατριβή, Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Doi: http://hdl.handle.net/10442/hedi/15961
Μαυροειδής, Η., Γκιόσος, Ι., & Κουτσούμπα, Μ. (2014). Επισκόπηση θεωρητικών εννοιών στην εκπαίδευση από απόσταση. Ανοικτή Εκπαίδευση: το περιοδικό για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και την Εκπαιδευτική Τεχνολογία, 10(1), 88-100.
Νικολαράκη, Ε., & Σκουμιός, Μ. (2016). Η ικανότητα των μαθητών της Ε΄ τάξης του δημοτικού σχολείου να δημιουργούν διαγράμματα με επισημάνσεις για συστήματα των Φυσικών Επιστημών. Στο Δ. Ψύλλος, Α. Μολοχίδης & Μ. Καλλέρη (επιμ.). Πρακτικά 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες και την Τεχνολογία: Έρευνες, Καινοτομίες και Πρακτικές (σσ. 321-328), Θεσσαλονίκη: ΠΤΔΕ ΑΠΘ – ΕΝΕΦΕΤ.
Νικολοπούλου, Κ. (2009). Φύλο και ΤΠΕ στη σχολική εκπαίδευση: θεματολογία και προσεγγίσεις των ερευνών για τις διαφορές φύλου στις τρεις τελευταίες δεκαετίες. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 2(1-2), 79-101
Παντούλα, Χ., Σταύρου, Ο., Γεωργόπουλος, Κ. & Κώτσης, Κ. (2016). Σύγκριση εικονικών και πραγματικών πειραμάτων στη διδασκαλία για την αναδόμηση των εναλλακτικών ιδεών στο εκκρεμές. Στο Δ. Ψύλλος, Α. Μολοχίδης & Μ. Καλλέρη (επιμ.). Πρακτικά 9ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση - Διδασκαλία και Μάθηση στις Φυσικές Επιστήμες και την Τεχνολογία: Έρευνες, Καινοτομίες και Πρακτικές, (σσ. 402-408). Θεσσαλονίκη: ΠΤΔΕ ΑΠΘ – ΕΝΕΦΕΤ.
Πλακίτση, Κ. (2008). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.
Ραβάνης, Κ. (2016). Εισαγωγή στη Διδακτική και στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών. Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών.
Σκουμιός, Μ. (2012). Εφαρμοσμένη Διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Ρόδος. Ανακτήθηκε την 10 Μαΐου, 2019, από: http://www.pre.aegean.gr/lab-fe/downloads/tepaes/SHMEIWSEIS_TEPAES_EDFE_B_FASH.pdf
Σπανακά, Α., & Λιοναράκης, Α. (2017). Οι Επτά Αρχές Δημιουργίας Εκπαιδευτικού Υλικού. Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, 9, 121-123. Doi: http://dx.Doi.org/10.12681/icodl.1363
Σπαντιδάκης, Ι., & Αναστασιάδης, Π. (2007). Ζητήματα Σχεδιασμού Εκπαιδευτικού Υλικού σε Υπερμεσικά Περιβάλλοντα Μάθησης με έμφαση στην ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), Πρακτικά του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Ελληνικό Δίκτυο Ανοικτής & εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης, Αθήνα 23-25 Νοεμβρίου 2007.
Στασινάκης, Π., & Καλογιαννάκης, Μ. (2017). Η χρήση των ΤΠΕ για τη τρισδιάστατη απεικόνιση στη Βιολογία. Στο Κ. Παπανικολάου, Α. Γόγουλου, Δ. Ζυμπίδης, Α. Λαδιάς, Ι. Τζωρτζάκης, Θ. Μπράτιτσης, & Χ. Παναγιωτακόπουλος (Επιμ.), Πρακτικά Εργασιών 5ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία», (σσ. 539-549), Αθήνα: ΕΤΠΕ - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής & Τεχνολογικής Εκπαίδευσης.
Χαριτωνίδης, Η., Κώτσης, Θ. Κ., & Τσιούρη, Ε. (2017). Οι αναλογίες στα σχολικά εγχειρίδια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη διδασκαλία της φυσικής. Στο Δ. Σταύρου, Α. Μιχαηλίδη & Α. Κοκολάκη (Επιμ.), Πρακτικά 10ου Πανελληνίου Συνεδρίου Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών και Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση: Γεφυρώνοντας το Χάσμα μεταξύ Φυσικών Επιστημών, Κοινωνίας και Εκπαιδευτικής Πράξης, (σσ. 476–484). Ρέθυμνο: ΠΤΔΕ - ΕΝΕΦΕΤ.
Χατζηνικολάου, Ε., Αμπατζίδης, Γ., & Καλογιαννάκης, Μ. (2018). Συχνότητα και διδακτική καταλληλότητα των αναλογιών των σχολικών βιβλίων φυσικών επιστημών στο γυμνάσιο. Στο Χ. Σκουμπουρδή & Μ. Σκουμιός (Επιμ.), Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή «Εκπαιδευτικό υλικό Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών: διαφορετικές χρήσεις, διασταυρούμενες πορείες μάθησης» 459-468, Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Ρόδος, 9-11 Νοεμβρίου 2018.
Aubusson, P. J., Harrison, A. G., & Ritchie, S. M. (2006). Metaphor and analogy. In P. J. Aubusson, A. G. Harrison, & S. M. Ritchie (Eds.), Metaphor and Analogy in Science Education (pp. 1–9). Heidelberg, Germany: Springer.
Gillani, B. (2003). Learning Theories and the Design of E-Learning Environments. Lanham, Maryland: University Press of America.
Goddard, M. (2002). What do we do with these computers? Reflections on technology in the classroom. Journal of Research on Technology in Education, 35(1), 19-26.
Kocaman-Karoglu, A. (2015). Telling stories digitally: an experiment with preschool children. Educational Media International, 52(4), 340-352.
Kenealy, P. (1989). Telling a coherent “Story”: A role for the history and philosophy of science in a physical science course. In D.E. Herget (Ed.) HPSST, Proceedings of the First International Conference), Science Education and Department of Philosophy, (pp. 209-220), Florida State University, Tallahassee, Florida.
Lionarakis A., (2008). The theory of distance education and its complexity. European Journal of Open, Distance and E-Learning, EURODL, 2008(1), Retrieved on 3 April, 2020 from https://www.eurodl.org/materials/contrib/2008/Lionarakis.htm
Mott, B.W., Callaway, C.B., Zettlemoyer, L.S., Lee, S.Y., Lester, J.C., & Rukeyser, M. (1999). Towards narrative- centered learning environments. In M. Mateas & P. Sengers (Eds.) Proceedings of the AAAI Fall Symposium on Narrative Intelligence: Papers from the 1999 Fall Symposium, (pp. 78-82), Menlo Park, CA: American Association for Artificial Intelligence.
Orfanakis, V., Papadakis, St., Kalogiannakis, M., Ampartzaki, M., & Vassilakis, K. (2016). Digital Student Conference Platform Implementation: The case study of the “Research Project” course. Open Education 12(2), 5-23.
Schlosser, L. A., & Simonson, M. (2009). Distance Education: Definition and Glossary of Terms. 3rd Edition. U.S.: Information Age Publishing.
Schwarz, C., Reiser, B. J., Davis, E. A., Kenyon, L., Achér, A., Fortus, D., Shwartz, Y., Hug, B. & Krajcik, J. (2009). Developing a learning progression for scientific modeling: Making scientific modeling accessible and meaningful for learners. Journal of Research in Science Teaching, 46(6), 632-654.
Schmidkunz, H., & Lindemann, H. (1992). Das forschend-entwickelnde Unterrichtsverfahren. Essen: Westarp Wissenschaften.
Most read articles by the same author(s)