Τα λιτρουβιά της Πρέβεζας

Abstract

Η ελαιοπαραγωγή αποτελούσε μια από τις κύριες παραγωγικές δραστηριότητες των κατοίκων της Πρέβεζας από τις αρχές του 18ου αιώνα ως πρόσφατα. Όπως είναι γνωστό, την ελαιοκαλλιέργεια στην πόλη αυτή της Ηπείρου, όπως και στις υπόλοιπες κτήσεις της στη Δυτική Ελλάδα και στα Ιόνια Νησιά, επέβαλε η ενετική εξουσία, που στην Πρέβεζα διήρκεσε από το 1718 έως το 1797.1 Στα πρώτα χρόνια της περιόδου αυτής φυτεύτηκε ο περίφημος ελαιώνας της πόλης. Η έκταση που κατελάμβανε και ο αριθμός των ελαιόδεντρων που τον αποτελούσαν την εποχή εκείνη δεν είναι γνωστά από τις αρχειακές πηγές. Νεότεροι ερευνητές υπολογίζουν τον αριθμό των ελαιόδεντρων σε 140.000. Στα τέλη του 18ου αιώνα, όταν η Πρέβεζα περιήλθε αρχικά στους Γάλλους και μετά στους Τούρκους, φαίνεται ότι ένα μέρος του ελαιώνα (περίπου 6.000 δέντρα) καταστράφηκε. Η τοπική ελαιοπαραγωγή, ως το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, φαίνεται ότι κάλυπτε τις ανάγκες της Πρέβεζας. Είναι γνωστό, ότι την εποχή αυτή γινόταν εξαγωγή λαδιού στην Τεργέστη και στην Αυστρία. Σύμφωνα με μαρτυρίες του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα ο ελαιώνας κατελάμβανε έκταση πάνω από 1000 στρέμματα και αποτελούνταν από 100.000 περίπου ρίζες ελιές που απέφεραν ετησίως 6500 με 7000 βαρέλια λάδι. Η πληροφορία αυτή, όσον αφορά τον αριθμό των ελαιόδεντρων, δεν φαίνεται να είναι σωστή, αφού το 1912 ο ελαιώνας είχε 135.000 δένδρα. Το 1938, κατά την απογραφή της Α.Τ.Ε. (Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος), ο αριθμός τους υπολογίστηκε σε 130.000 δέντρα. Στα τελευταία χρόνια ο αριθμός τους συνεχώς μειώνεται εξαιτίας της επέκτασης της πόλης και της ανάπτυξης άλλων καλλιεργειών. Tα πολυάριθμα και καλά οργανωμένα ελαιοτριβεία της πόλης, τα γνωστά ως «λιτρουβιά», έπαιζαν, όπως είναι φυσικό, σημαντικό ρόλο στην ελαιοπαραγωγή.