Πολιτική, πειρατεία και τέχνη: Η δήωση της Πρέβεζας από τους ιππότες του Αγίου Στεφάνου το έτος 1605
Abstract
Το άρθρο συζητεί μια επίθεση λεηλασίας που δέχθηκαν το οθωμανικό φρούριο και ο οικισμός της Πρέβεζας από το τοσκανικό τάγμα των ιπποτών του Αγίου Στεφάνου το Μάιο του 1605. Πέραν της ανασύνθεσης των λεπτομερειών της επιχείρησης επί τη βάσει διαφόρων κειμενικών και εικονιστικών πηγών, το γεγονός εντάσσεται στο ευρύτερο, εξαιρετικά πολύπλοκο ιστορικό και γεωστρατηγικό πλαίσιο της εποχής: η στρατιωτική πρωτοβουλία του τάγματος της Πίζας λαμβάνει χώρα σε μια στιγμή κατά την οποία ο υπόδουλος ελληνικός πληθυσμός, αναζητώντας βοήθεια, στρέφεται προς τους Ισπανούς, κάτι που δεν περνά απαρατήρητο από τη Γαληνοτάτη. Η μελέτη ολοκληρώνεται με εκτενή αναφορά στην εικαστική πρόσληψη και ιδεολογική χρήση του επεισοδίου σε εμβληματικούς χώρους τόσο του τάγματος (Πίζα) όσο και του εν γένει Μεγάλου Δουκάτου της Τοσκάνης (Φλωρεντία).
Article Details
- How to Cite
-
Δόνος Δ. Α. (2022). Πολιτική, πειρατεία και τέχνη: Η δήωση της Πρέβεζας από τους ιππότες του Αγίου Στεφάνου το έτος 1605. Prevezanika Chronika, (45-46), 63–116. https://doi.org/10.12681/prch.28783
- Section
- Articles
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ Α., 1974, Η θέση των Ελλήνων και οι δοκιμασίες τους υπό τους Τούρκους, στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Ι, Αθήνα, 22-91
ΒΕΛΕΝΗΣ Γ., 1996, Οι οχυρώσεις της Πρέβεζας και της ευρύτερης περιοχής. Η περίοδος από το 1495 έως τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699), Πρεβεζάνικα Χρονικά 33, 5-30
ΔΟΝΟΣ Δ.Α., 2005, Η βενετική κατάληψη Πρέβεζας και Βόνιτσας το έτος 1717 σύμφωνα με την γερμανική μετάφραση της ιταλικής έκθεσης πεπραγμένων, Πρεβεζάνικα Χρονικά 41-42, 6-44
ΔΟΝΟΣ Δ.Α., 2007, Στρατηγήματα. Η κατάληψη της Πρέβεζας από τον Morosini (1684) μέσα από συναφείς πηγές, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, 66-111
ΔΟΝΟΣ Δ.Α., 2010, Παρατηρήσεις για την πολεοδομική εξέλιξη της Πρέβεζας κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, στο: Πρέβεζα Β΄. Πρακτικά του δεύτερου διεθνούς Συμποσίου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πρέβεζας (16-20 Σεπτεμβρίου 2009), Πρέβεζα – Ιωάννινα (υπό έκδοση)
ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ, 2007, Το Ιόνιο Πέλαγος Χαρτογραφία και Ιστορία, 16ος-18ος αιώνας (Κατάλογος εκθέσεως Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και του Αρχείου Χαρτογραφίας του Ελληνικού χώρου), Αθήνα
ΙΩΑΝΝΟΥ Π.Κ., 2000, Από τη Γαληνοτάτη στον Καθολικότατο. Οι φουρτούνες του καπετάν-Πέτρου Λάντζα, Θησαυρίσματα 30, 277-299
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ., 2006, Επί Χάρτου - Χαρακτικά της Πρέβεζας, Πρέβεζα
ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ Ν.Δ. & ΜΑΜΑΛΟΥΚΟΣ ΣΤ.Β., 1994, Νικόπολις - Πρέβεζα, Πρέβεζα
ΚΟΜΗΣ Κ., 1999, Δημογραφικές όψεις της Πρέβεζας. 16ος-18ος αιώνας, Ιωάννινα
ΚΡΑΝΤΟΝΕΛΛΗ Α., 1991, Ιστορία της πειρατείας στους μέσους χρόνους της Τουρκοκρατίας, 1538-1699, Αθήνα
ΚΡΑΝΤΟΝΕΛΛΗ Α., 2007, Η δράση των πειρατών στο Ιόνιο Πέλαγος (15ος-18ος αι.), στο: Το Ιόνιο Πέλαγος Χαρτογραφία και Ιστορία, 16ος-18ος αιώνας (Κατάλογος εκθέσεως Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και του Αρχείου Χαρτογραφίας του Ελληνικού χώρου), Αθήνα, 217-223
ΜΕΡΤΖΙΟΣ Κ.Δ., 1940, Το εν Βενετία Κρατικόν Αρχείον, Ηπειρωτικά Χρονικά 15, 5-58
ΜΕΡΤΖΙΟΣ Κ.Δ., 1957, Συμπλήρωμα εις την ηπειρωτικήν χρονογραφίαν, Ηπειρωτική Εστία 63, 485-496
ΜΟΥΣΤΑΚΗΣ Γ.Ι., 2002, Τα Πρεβεζάνικα, Πρέβεζα
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Σ., 1974, Οι Έλληνες, το πρόβλημα της ανεξαρτησίας και τα πολεμικά γεγονότα στον ελληνικό χώρο. Επαναστατικές ζυμώσεις και ανταρσίες των Ελλήνων κατά τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αι., στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Ι, Αθήνα, 324-333
ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Θ.Β., 2000, Τα επαναστατικά κινήματα του Διονυσίου του Φιλοσόφου Μητροπολίτη Λάρισας στη Θεσσαλία στα 1600 και στην Ήπειρο στα 1611 (Ανέκδοτα έγγραφα από τα Αρχεία της Βιέννης), Αθήνα
ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Θ.Β., 2002, Εκκλήσεις των Ελλήνων προς τους Ηγεμόνες της Δύσης και της Ρωσίας για την απελευθέρωση της Ελλάδας από την τουρκική δουλεία 1453-1821 (Ανέκδοτα και άγνωστα έγγραφα από τα Αρχεία Simancas της Ισπανίας), Αθήνα
ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Θ.Β., 2004, Οι απελευθερωτικοί αγώνες των Ελλήνων κατά των Τούρκων (τέλη 16ου - αρχές 17ου αιώνα). Ανέκδοτα έγγραφα από τα Αρχεία Simancas της Ισπανίας, Αθήνα
ΠΛΟΥΜΙΔΗΣ Γ., 2005, Το διεθνές περιβάλλον του Διονυσίου Φιλοσόφου, Ηπειρωτικά γράμματα, περίοδος Β΄, έτος Δ΄, τχ. 7, 335-340
ΡΕΝΤΖΟΣ Γ., 2007, «Μητέρα πόλη με τα πρόσωπα που σε κατοικούν, κατοίκησαν και θα κατοικήσουν αδελφώνω και υπάρχω». 95 χρόνια από την απελευθέρωση της Πρέβεζας, Πρεβεζάνικα Χρονικά 43-44, 283-291
ΣΑΒΒΙΔΗΣ Α.Γ.Κ., 1993, Η τουρκική κατάληψη της Πρέβεζας από τα Βραχέα Χρονικά, στο: Β.Γ. ΑΥΔΙΚΟΣ (Επιμ.), Η Ιστορία της Πρέβεζας (Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου 1989), Πρέβεζα, 25-41
ΣΥΓΓΕΛΛΟΥ Ευ., 2008, Ο πόλεμος στο δυτικό ελλαδικό χώρο κατά τον ύστερο Μεσαίωνα (13ος-15ος αι.), Αθήνα
ΦΟΥΡΙΚΗΣ Π.Α., 1929, Μικρά Συμβολή εις την Ηπειρωτικήν Ιστορίαν. Νικόπολις-Πρέβεζα, Ηπειρωτικά Χρονικά 4, 263-294
ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ι., 1974, Οι Έλληνες, το πρόβλημα της ανεξαρτησίας και τα πολεμικά γεγονότα στον ελληνικό χώρο. Πολεμικές συγκρούσεις στον ελληνικό χώρο και η συμμετοχή των Ελλήνων σ’ αυτές, στο: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Ι, Αθήνα, 257-323
ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ι.Κ., 2001, Μεταξύ οθωμανικής κυριαρχίας και ευρωπαϊκής πρόκλησης. Ο ελληνικός κόσμος στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, Θεσσαλονίκη
ΧΑΣΙΩΤΗΣ Ι.Κ., 2002-2003, Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις και τα επαναστατικά κινήματα στην Ήπειρο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, Ηπειρωτικό Ημερολόγιο 22, 13-27
BACCI M., 1963, Jacopo Ligozzi e la sua posizione nella pittura fiorentina, Proporzioni 4, 46-84
BARACCHINI C. (Επιμ.), 1996, Pisa dei Cavalieri, Μιλάνο
BERTELLI S., 2002, Palazzo Pitti dai Medici ai Savoia, στο: A. BELLINAZZI & A. CONTINI (Επιμ.), La Corte di Toscana dai Medici ai Lorena. Atti delle giornate di Studio, Firenze, Archivio di Stato e Palazzo Pitti, 15-16 dicembre 1997, Ρώμη, 11-109
BRAUDEL F., 2002, Η Μεσόγειος και ο μεσογειακός κόσμος την εποχή του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας. Τόμος Β΄: Συλλογικά πεπρωμένα, Αθήνα
BRAUDEL F., 2006, Η Μεσόγειος και ο μεσογειακός κόσμος την εποχή του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας. Τόμος Γ΄: Γεγονότα, πολιτική, άνθρωποι, Αθήνα
CHIABRERA G., 1757, Delle opere di Gab(b)riello Chiabrera, τυπογρ. A. Geremia, τ. 1, Βενετία
CIUTI G., 1828, Pitture della Chiesa Conventuale dell’insigne Militare Ordine di Santo Stefano P. e. M. disegnate ed incise da Gaetano Ciuti, Πίζα
CONRIERI D., 2001, Chiabrera encomiasta dei Medici, στο: E. FUMAGALLI, M. ROSSI & R. SPINELLI (Επιμ.), L’arme e gli amori. La Poesia di Ariosto, Tasso e Guarini nell’arte fiorentina del Seicento, [κατάλογος έκθεσης] Φλωρεντία, 43-52
CURLIN J., 2003, The Knights of Saint Stephen in Preveza, 1605, Παρίσι (αδημοσίευτες σημειώσεις στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ακτία Νικόπολις, αρ. ευρ. 6515)
DELILBAŞI M., 1993, History of Preveza in the XVIth century according to the Ottoman taxation registers, στο: Β.Γ. ΑΥΔΙΚΟΣ (Επιμ.), Η Ιστορία της Πρέβεζας (Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου 1989), Πρέβεζα, 57-71
FLORISTAN I.J.M., 1988, Fuentes para la politica oriental de los Austrias. La documentation griega del Archivo de Simancas (1571-1621), τ. 1-2, León
FLORISTAN J.M., 1993, Η Πρέβεζα, οι Ισπανοί, και οι απελευθερωτικοί αγώνες στην αρχή του 17ου αι., στο: Β.Γ. ΑΥΔΙΚΟΣ (Επιμ.), Η Ιστορία της Πρέβεζας (Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου 1989), Πρέβεζα, 73-84
FONTANA F., 1701, I Pregi della Toscana nell’imprese più segnalate de’Cavalieri di Santo Stefano. Opera data in luce da Fulvio Fontana della Compagnia di Gesù, dedicata all’ Altezza Reale di Cosimo III., Gran Duca di Toscana e Gran Maestro dell’Ordine, Φλωρεντία
FOUCAULT M., 1984, Des espaces autres, Architecture, Mouvement, Continuité 5, 46-49
GEMIGNANI M., 1994, La conquista di Bona, Società di Storia Militare 2, 7-36
GEMIGNANI M., 1996 [εκτύπ.], Il Cavaliere Iacopo Inghirami al servizio dei Granduchi di Toscana, Πίζα
GEMIGNANI M., 2003, The Navies of the Medici: The Florentine Navy and the Navy of the Sacred Military Order of St Stephen, 1547-1648, στο: J.B. HATTENDORF & R.W. UNGER (Επιμ.), War at sea in the Middle Ages and Renaissance, Woodbridge, 169-185
GLETE J., 2000, Warfare at Sea, 1500-1650. Maritime conflicts and the transformation of Europe, Λονδίνο – Νέα Υόρκη
GUARNIERI G., 1960, I Cavalieri di Santo Stefano nella Storia della Marina Italiana (1562-1829), Πίζα
LANE F.C., 2007, Βενετία η θαλασσοκράτειρα, Αθήνα
LANE-POOLE S., 1890, The story of the Barbary Corsairs, Νέα Υόρκη
MANOUSSACAS M.I., 1974, Lepanto e i Greci, στο: G. BENZONI (Επιμ.), Il Mediterraneo nella seconda metà del ’500 alla luce di Lepanto, Φλωρεντία, 215-241
MATTEOLI A. & PALIAGA F., 1980, I cicli pittorici della chiesa dei Cavalieri di S. Stefano, στο: Livorno e Pisa: due città e un territorio nella politica dei Medici, [κατάλογος έκθεσης], Πίζα, 327-356
PADOVANI S., 2002, La Galleria Palatina. La realizzatione lorenese della quadreria di Palazzo Pitti, στο: A. BELLINAZZI & A. CONTINI (Επιμ.), La Corte di Toscana dai Medici ai Lorena. Atti delle giornate di Studio, Firenze, Archivio di Stato e Palazzo Pitti, 15-16 dicembre 1997, Ρώμη, 241-261
PEGAZZANO D., 2001, Bernardino Poccetti (Firenze 1548-1612) e aiuti. Le conquiste di Prevèsa e di Bona e altri episodi storici dell’epoca di Ferdinardo I, στο: E. FUMAGALLI, M. ROSSI & R. SPINELLI (Επιμ.), L’arme e gli amori. La Poesia di Ariosto, Tasso e Guarini nell’arte fiorentina del Seicento, [κατάλογος έκθεσης] Φλωρεντία, 136-140, αρ. κατ. 19
RELATIONE BENACCI, 1605, Relatione dell’impressa della Preveza fatta per ordine dell Serenissimo gran duca di Toscana dalle gallere della religione di Santo Stefano, seguita adi 3 maggio 1605, in Firenze et ristampata in Bologna per Vittorio Benacci, Μπολόνια
RELATIONE FACCIOTTO, 1605, Relatione dell’impresa della Prevesa fatta per ordine del Serenissimo Gran Duca di Toscana dalle Galere della Religione di Santo Stefano, seguita a’ 3. di Maggio 1605, pubblicata da Giovanni Orlandi a’ Pasquino, [Τυπογραφείο Facciotto] Φλωρεντία– Ρώμη
RELATIONE GUIDUCCI, 1605, Relatione della presa di Prevesa, [Τυπογραφείο Guiducci] Φλωρεντία
RELATIONE SERMARTELLI, 1605, Relatione dell’impresa della Prevesa fatta per ordine del Ser. Granduca di Toscana Ferdinardo I, dalle Galere della Religione di Santo Stefano, seguita a 3. di Maggio 1605, [Τυπογραφείο Sermartelli] Φλωρεντία
ROGERSON B., 2009, Last Crusaders. The hundred-year battle for the centre of the world, Λονδίνο
ROMEI F., 2001, La fortuna teatrale dei temi epici nella produzione grafica fiorentina, στο: E. FUMAGALLI, M. ROSSI & R. SPINELLI (Επιμ.), L’arme e gli amori. La Poesia di Ariosto, Tasso e Guarini nell’arte fiorentina del Seicento, [κατάλογος έκθεσης] Φλωρεντία, 97-103
SCAMARDI G., 2003, Vedute inedite di Calabria in un manoscritto seicentesco. «Imprese delle galere toscane», Quaderni del Dipartimento PAU, N.S. 13, τχ. 25-26, 115-130
SIRE H.J.A., 1994, The Knights of Malta, New Haven – Λονδίνο
TENENTI A., 1961, Venezia e i corsari, 1580-1615, Μπάρι
TSIKNAKIS K., 2009, La guerra non dichiarata. L’ inimicizia tra Veneziani e Turchi nelle regioni greche alla fine del Cinquecento, στο: Ch. MALTEZOU, A. TZAVARA & D. VLASSI (Επιμ.), I Greci durante la Venetocrazia: Uomini, spazio, idee (XIII-XVIII sec.), Βενετία, 53-64
VASETTI S., 1986, Bernardino Poccetti, στο: Il Seicento fiorentino, τ. 3 (Biografie), Φλωρεντία, 149-152
VASETTI S., 2003, I fasti granducali dalla Sala di Bona: sintesi politica e culturale del principato di Ferdinando, στο: A. FARA & D. HEIKAMP (Επιμ.), Palazzo Pitti: La reggia rivelata, [κατάλογος έκθεσης] Φλωρεντία, 229-239
WARNER OF CRAIGENMADDIE G., 2005 [εκτύπ.], The Sacred Military Order of St Stephen Pope and Martyr, Πίζα
