Δύο ἐνεπίγραφα ἐπιτύμβια μνημεῖα ἀπὸ τὴν ἀρχαία Μόρρυλο


Ilias Sverkos
Thomais Savvopoulou
Abstract

Two unpublished inscribed funerary monuments from Ano Apostoloi (ancient Morrylos) dating to the third century A.D. are presented ιn this article: The first has been erected by a wife in memory of her husband, while the second was planned as a tomb both for already deceased family members including a household slave (threpte) and for future burials. The names of the persons mentioned in both inscriptions, for which full commentary is offered, are to be added to those already known from other inscriptions from ancient Morrylos, thus enriching the city’s prosopography.

Article Details
  • Section
  • Articles
Downloads
Download data is not yet available.
References
Ἀδάμ-Βελένη, Π., Σβέρκος, Ἠ. 2000. «Ἐνεπίγραφοι ταφικοὶ βωμοὶ ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη», ΤΕΚΜΗΡΙΑ 5, 1-34.
Ἀλλαμανῆ-Σουρῆ, Β. 2014. Ἐπιτύμβιες στῆλες καὶ ἀνάγλυφα ἀπὸ τὴ Βέροια καὶ τὴν περιοχή της. Θεσσαλονίκη.
Ἀλλαμανῆ-Σουρῆ, Β. 2017. «Τὸ ἐπιτύμβιο ἀνάγλυφο τῆς Ἀφροδεισίας στὸ Ἀρ- χαιολογικὸ Μουσεῖο Θεσσαλονίκης», στὸ Ἐμ. Βουτυρᾶς, Ἑ. Παπαγιάν- νη, Ν. Καζακίδη (ἐπιμ.), Bonae Gratiae. Μελέτες ρωμαϊκῆς γλυπτικῆς πρὸς τιμὴν τῆς Καθηγήτριας Θεοδοσίας Στεφανίδου-Τιβερίου. Θεσσαλονίκη, 237-248.
Βουτυρᾶς, Ἐμμ. 1987. «Μία νέα μαρτυρία γιὰ τοὺς Παίονες», στὸ Μελέτες γιὰ τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα. Πρακτικὰ τῆς 8ης ἐτήσιας συνάντησης τοῦ Τομέα Γλωσσολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 27-29 Ἀπριλίου 1987. Τιμητικὴ προσφορὰ στὸν Καθηγητὴ John Chadwick. Θεσσαλονίκη, 167-173.
Βουτυρᾶς, Ἐμμ. 1993. «Ἡ λατρεία τοῦ Ἀσκληπιοῦ στὴν ἀρχαία Μακεδονία», Ἀρ- χαία Μακεδονία 5 (1989), 251-265.
Γιούνη, Μ.Σ. 2000. Provincia Macedonia. Θεσμοὶ ἰδιωτικοῦ δικαίου στὴ Μακεδονία ἐπὶ Ρωμαιοκρατίας. Ἀθήνα – Κομοτηνή.
Ζάννης, Ἄ.Γ. 2008. «Ἴωρον», στὸ Ἠ. Σβέρκος (ἐπιμ.), Β ́ Πανελλήνιο Συνέδριο Ἐπιγραφικῆς (Πρακτικά). Στὴν μνήμη τῆς Φανούλας Παπάζογλου, Θεσσα- λονίκη 24-25 Νοεμβρίου 2001. Θεσσαλονίκη, 97-113.
ΚΓΜΘ Ι. Γ. Δεσπίνης, Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Ἐμμ. Βουτυρᾶς, Κατάλογος γλυπτῶν τοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Μουσείου Θεσσαλονίκης Ι. Θεσσαλονίκη 1997.
ΚΓΜΘ ΙΙ. Γ. Δεσπίνης, Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Ἐμμ. Βουτυρᾶς, Κατάλογος γλυπτῶν τοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Μουσείου Θεσσαλονίκης ΙΙ. Θεσσαλονίκη 2003.
ΚΓΜΘ ΙΙΙ. Γ. Δεσπίνης, Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Ἐμμ. Βουτυρᾶς (ἐπιμ.), Κατάλογος γλυπτῶν τοῦ Ἀρχαιολογικοῦ Μουσείου Θεσσαλονίκης ΙΙΙ. Θεσσαλονίκη 2010.
Μάνος, Π. 1966. «Οἱ ἀρχαιολογικοὶ θησαυροὶ τοῦ νομοῦ Κιλκίς», Ἀριστοτέλης 10, τεῦχος 55, 56-61.
Μισαηλίδου-Δεσποτίδου, Β. 1997. Ἐπιγραφὲς Ἀρχαίας Μακεδονίας ἀπὸ τὴ Συλλογὴ τῆς ΙΣΤ ́ Ἐφορείας Προϊστορικῶν καὶ Κλασικῶν Ἀρχαιοτήτων. Κατάλογος τῆς Ἔκθεσης, Ὀκτώβριος-Δεκέμβριος 1997, Κρυπτὴ Στοὰ τῆς Ἀρχαίας Ἀγορᾶς. Θεσσαλονίκη.
Νίγδελης, Π.Μ. 2006. Ἐπιγραφικὰ Θεσσαλονίκεια. Συμβολὴ στὴν πολιτικὴ καὶ κοι- νωνικὴ ἱστορία τῆς ἀρχαίας Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη.
Οἰκονόμος, Γ.Π. 1915. Ἐπιγραφαὶ τῆς Μακεδονίας. Ἀθήνα.
Πέτσας, Φ.Μ. 1967. «Χρονικὰ Ἀρχαιολογικά», Μακεδονικὰ 7 (1966-1967), 277-369.
Σαββοπούλου, Θ. 1998. Ἀρχαιολογικὴ περιήγηση στὸ νομὸ Κιλκίς. Ἀπὸ τὰ προϊστορικὰ μέχρι τὰ παλαιοχριστιανικὰ χρόνια = An Archaeological Tour of the Prefecture of Kilkis. From the Prehistoric to the Early Christian Period. Κιλκίς.
Σαββοπούλου, Θ. 2015. Ἀρχαιολογικὴ περιήγηση στὸ νομὸ Κιλκίς. Ἀπὸ τὰ προϊστορικὰ μέχρι τὰ παλαιοχριστιανικὰ χρόνια = An Archaeological Tour of the Prefecture of Kilkis. From the Prehistoric to the Early Christian Period. Κιλκίς.
Σβέρκος, Ἠ., Ἀδάμ-Βελένη, Π., Τζαναβάρη, Κ. 2014. «Ἀπὸ τὴν ἱστορία τῶν μνημείων τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης», στὸ Π. Ἀδάμ-Βελένη, Εὐ. Τσαγκαρά- κη, Κ. Χατζηνικολάου (ἐπιμ.), Ραιδεστός – Θεσσαλονίκη. Ἀρχαιότητες σ’ ἕνα ταξίδι προσφυγιᾶς = Rhaidestos-Thessaloniki. Antiquities in a Refugee Journey. Θεσσαλονίκη, 116-166.
Σβέρκος, Ἠ., Τζαναβάρη, Κ. 2009. «Νέα ἐπιτύμβια μνημεῖα ἀπὸ τὴ Λητή», ΑΕ 148, 183-221.
Στεφανίδου-Τιβερίου, Θ. 2009. «Ἐντοιχισμένα ταφικὰ ἀνάγλυφα στὴ Θεσσαλονίκη. Πρῶτες παρατηρήσεις», στὸ Στ. Δρούγου et al. (ἐπιμ.), Κερμάτια Φιλίας. Τιμητικὸς τόμος γιὰ τὸν Ἰωάννη Τουράτσογλου, τόμ. II. Ἐπιγραφική–Ἀρχαιολογία–Varia. Ἀθήνα, 387-403.
Alarcão, J., Etienne, R. 1976. Fouilles de Conimbriga II: épigraphie et sculpture. Παρίσι.
Asdracha, C. 2002. «Inscriptions chrétiennes et protobyzantines de la Thrace orientale et de l’Île d’Imbros (IIIe–VIIe siècles). Présentation et com- mentaire historique», AD 53A (1998), 455-521.
Brixhe, Cl., Panayotou, A. 1992. «Une inscription très courtisée: SEG 24, 548 (Pella)», ZPE 91, 129-135.
Buraselis, K. 2007. Θεία Δωρεά. Das göttlich-kaiserliche Geschenk. Studien zur Politik der Severer und zur Constitutio Antoniniana. Βιέννη.
Chandezon, Chr. 2003. L’élevage en Grèce ( n Ve– n Ier s. a.C.). L’apport des sources épigraphiques, Scripta antiqua 5. Mπορντώ.
Crespo Ortiz de Zárate, S. 2006. «Cognomina y nombres personales relativos al orden en el nacimiento en el norte de Hispania romana», HAnt 30, 101-118.
Decourt, J.C. 1990. «Décret de Pharsale pour une politographie», ZPE 81, 163-184.
Dimitrova, N.M. 2008. Theoroi and Initiates in Samothrace. The Epigraphical Evi- dence (Hesperia Suppl. 37). Πρίνστον – Νέα Ὑερσέη.
Dubois, L. 2010. «Des anthroponymes en -οῦς», στὸ R.W.V. Catling, F. Marchand (ἐκδ.), Onomatologos. Studies in Greek Personal Names Presented to Elaine Matthews. Ὀξφόρδη, 398-421.
Fittschen Kl., Zanker P. 1983. Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom, Bd. IΙΙ. Kaiserinnen- und Prinzessinnenbildnisse Frauenporträts, Beiträge zur Erschlie- ßung hellenistischer Skulptur und Architektur 5. Mainz.
Fittschen Kl., Zanker P. 1985. Katalog der römischen Porträts in den Capitolin- ischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom, Bd. I. Kaiser- und Prinzenbildnisse, Beiträge zur Erschließung hellenistischer Skulptur und Architektur 3. Mainz.
Gschnitzer, Fr. 1994. «Zwischen Denkmal und Urkunde. Kaiserzeitliche Neuerun- gen im Formular der Psephismata», στὸ R. Günther, St. Rebenich (ἐκδ.), E fontibus haurire. Beiträge zur römischen Geschichte und zu ihren Hilfswis- senschaften, Studien zur Geschichte und Kultur des Altertums, Neue Folge 1. Monographien Bd. 8. Paderborn – Μόναχο – Βιέννη – Ζυρίχη, 281-294.
Hatzopoulos, M.B. 1996α. Macedonian Institutions under the Kings I: A Historical and Epigraphic Study (Μελετήματα 22). Ἀθήνα.
Hatzopoulos, M.B. 1996β. Macedonian Institutions under the Kings II: Epigraphic Appendix (Μελετήματα 22). Ἀθήνα.
Hatzopoulos, M.B. 1997. «L’État macédonien antique : un nouveau visage», CRAI 141, 7-25.
Hatzopoulos, M.B. 2006α. La Macédoine. Geographie historique – Langue – Cultes et Croyances – Institutions. Παρίσι.
Ηatzopoulos, M.B. 2006β. «Quaestiones macedonicae : Lois, décrets et épistates dans les cités macédoniennes», Τεκμήρια 8 (2003/2004), 27-60.
Hatzopoulos, M.B., Loukopoulou, L.D., 1989. Morrylos, cité de la Crestonie (Μελε- τήματα 7). Ἀθήνα.
Hennig, D. 1997. «Die Beherbergung von Staatsgästen in der hellenistischen Poleis», Chiron 27, 355-368.
Jennes, G. 2013. «The Name Helios in Graeco–Roman Egypt», ZPE 186, 267-269.
Kajanto, I. 1965. The Latin Cognomina, Comm. Hum. Litt. XXXV.2. Ἐλσίνκι.
Khanoussi, Μ., Maurin, L. 2002. Mourir à Dougga. Receuil des inscriptions funéraires. Μπορντώ – Τύνιδα.
Nigdelis, P., Sverkos, E. 2009. «Zur Neude nition des Territoriums einer makedonischen Polis der Kaiserzeit: Der Fall von Bragylos in Krestonia», ZPE 169, 163-172.
Papazoglou, F. 1988. Les villes de Macédoine à l’époque romaine (BCH Suppl. XVI). Ἀθήνα – Παρίσι.
Papazoglou, F. 1991. «Sur les Péoniens à l’époque romaine», Posebna Izdanja 95 (Odjeljenje Društvenih Nauka Knjiga 27). Σαράγιεβο, 271-274.
Paschidis, P. 2006. «The Interpretation of Civic Elites and Court Elite in Macedonia», στὸ Α.-M. Guimier-Sorbets, M.B. Hatzopoulos, Y. Morizot (ἐκδ.), Rois, cités, necropoles, institutions, rites et monuments en Macédoine. Actes des colloques de Νanterre (décembre 2002) et d’Athènes (janvier 2004) (Μελε- τήματα 45). Ἀθήνα, 251-268.
Petersen, H. 1963. «The Numeral Praenomina of the Romans», TAPhA 93 (1962), 347-354.
Puech, Β. 2004. «Des cités–mères aux métropoles», στὸ S. Follet (ἐκδ.), L’Hellénisme d’époque romaine : Nouveaux documents, nouvelles approches (Ier s. a.C.–IIIe s. p.C.). Actes du Colloque international à la mémoire de Louis Robert, Paris 7-8 juillet 2000. Παρίσι, 357-401.
Rhodes, P.J., Lewis, D.M. 1997. The Decrees of the Greek States. Ὀξφόρδη.
Ricl, M. 2001α. «A Family Quarrel in Early Byzantine Beroea», SCI 20, 97-104.
Ricl, M. 2001β. «Donations of Slaves and Freeborn Children to Deities in Roman Macedonia and Phrygia: A Reconsideration», Tyche 16, 127-160.
Ricl, M. 2009. «Legal and Social Status of Threptoi and Related Categories in Narrative and Documentary Sources», στὸ H.M. Cotton, R.G. Hoyland, J.J. Price, D.J. Wasserstein (ἐκδ.), From Hellenism to Islam: Cultural and Linguistic Change in the Roman Near East. Καίμπριτζ, 93-114.
Salomies, O. 2009. «Nomi personali derivati da numerali a Roma», στὸ P. Poccetti (ἐκδ.), L’onomastica dell’Italia antica. Aspetti Linguistici, Storici, Cultu- rali, Tipologici e Classi catori, Coll. EFR 413. Ρώμη, 515-531.
Solin, Η. 1990. H. Solin, Namenpaare. Eine Studie zur römischen Namengebung, Comm. Hum. Litt. 90. Ἐλσίνκι.
Solin, Η. 1996. Die Stadtrömischen Sklavennamen. Ein Namenbuch. Στουτγάρδη.
Solin, Η. 2001α. «Zur Geschichte der Namensippe φίλος in der antiken Anthroponymie», στὸ M. Peachin (ἐκδ.), Aspects of Friendship in the Grae- co–Roman World. Proceedings of a Conference Held at the Seminar für Alte Geschichte, Heidelberg, on 10-11 June, 2000 (JRA Suppl. 43). Portsmouth, 51-62.
Solin, Η. 2001β. «Latin Cognomina in the Greek East», στὸ O. Salomies (ἐκδ.),
The Greek East in the Roman Context. Proceedings of a Colloquium Organised by the Finnish Institute at Athens, May 21 and 22, 1999. Ἐλσίνκι, 189-202.
Solin, Η. 20032. Die griechischen Personennamen in Rom. Ein Namenbuch. Βερολῖνο – Νέα Ὑόρκη.
Tataki, A.B. 1993. «From the Prosopography of Ancient Macedonia: The Metro- nymics», Ἀρχαία Μακεδονία 5 (1989), 1453-1471.
Tataki, A.B. 1998. Macedonians Abroad. A Contribution to the Prosopography of An- cient Macedonia (Μελετήματα 26). Ἀθήνα.
Tataki, A.B. 2006. The Roman Presence in Macedonia. Evidence from Personal Names (Μελετήματα 46). Ἀθήνα.
Thériault, G. 2001α. «Une fête des évergètes en Macédoine», AncW 32, 207-213.
Thériault, G. 2001β. «Remarques sur le culte des magistrats romains en orient», CEA 38, 85-95.
Veligianni, Chr. 1995. «Gazoros und sein Umland. Polis und Komai», Klio 77, 139-148.