Επίδραση της ηλικίας και του φύλου στις γραφοκινητικές και πρωτοαναγνωστικές δεξιότητες στο Νηπιαγωγείο και η μεταξύ τους σχέση

PDF
Δημοσιευμένα: Dec 31, 2024
DOI: https://doi.org/10.12681/thea.37598
Λέξεις-κλειδιά:
γραφοκινητικές δεξιότητες προαναγνωστικές δεξιότητες φύλο
Ιωάννα Κραγιοπούλου
Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Μαρίνα Λουάρη
Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Φάνη Μπονώτη
Τμήμα Διαιτολογίας και Διατροφολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Φίλιππος Βλάχος
Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Περίληψη

Η γραφή και η ανάγνωση αποτελούν προαπαιτούμενες δεξιότητες για τον εγγραμματισμό των παιδιών. Για τον λόγο αυτό, παρατηρείται έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον όσον αφορά την ανάπτυξη αλλά και την μεταξύ τους σχέση κατά την προσχολική ηλικία καθώς ο εντοπισμός κάποιων ελλειμμάτων μπορεί να οδηγήσει στον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών αναγνωστικών δυσκολιών. Στην έρευνα συμμετείχαν 39 νήπια τυπικά αναπτυσσόμενα, τα οποία δεν είχαν διαγνωστεί ως παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία.  Για την συλλογή των δεδομένων τους χορηγήθηκαν ατομικά δυο εργαλεία: η Κλίμακα Αξιολόγησης Γραφοκινητικών Δεξιοτήτων (ΚΑΓΔ) και οι δοκιμασίες φωνολογικής επίγνωσης και βραχύχρονης μνήμης φωνολογικών πληροφοριών από το εργαλείο ανίχνευσης και διερεύνησης αναγνωστικών δυσκολιών στο Νηπιαγωγείο και την Α΄- Β΄ Δημοτικού. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μεταξύ γραφοκινητικών και πρωτοαναγνωστικών δεξιοτήτων. Επιπλέον, μεταξύ μεγαλύτερων  ηλικιακά και μικρότερων παιδιών εμφανίστηκαν σημαντικές διαφορές τόσο στις γραφοκινητικές όσο και στις πρωτοαναγνωστικές δοκιμασίες. Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς δεδομένα για την ενίσχυση σχετικών δεξιοτήτων στην προσχολική ηλικία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθρογραφία
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Adams, A. M., & Simmons, F. R. (2019). Exploring individual and gender differences in early writing performance. Reading and Writing 32, 235-263. https://doi.org/10.1007/s11145-018-9859-0
Bdeir, M., Bahous, R., & Nabhani, M. (2020). Improving reading readiness in kindergarten children through early phonological awareness interventions. Education 3-13. https://doi.org/10.1080/03004279.2020.1851740
Βλάχος, Φ. (2018). Η επίδραση της γραφής με το χέρι στην οργάνωση του εγκεφάλου: Ευρήματα από το χώρο των νευροεπιστημών. Στο: Βλάχος Φ. (Επιμ.) Εγκέφαλος μάθηση και ειδική αγωγή (σσ. 146-160). Gutenberg.
Βλάχος, Φ. (2020). Tα οφέλη της γραφής με το χέρι στην ανάπτυξη της αναγνωστικής ικανότητας: Ανασκόπηση νευροαπεικονιστικών ευρημάτων. Ψυχολογία, 25(2), 1-12. 01–12. https://doi.org/10.12681/psy_hps.25575
Βλάχος, Φ., & Παπαδημητρίου, Α. (2009). Μια νευροαναπτυξιακή προσέγγιση των επιδράσεων της ηλικίας και του φύλου στην αναγνωστική επίδοση στην πρώτη δημοτικού. Στο Α. Τριλιανός & Ι. Καραμηνάς (Επιμ.) Ελληνική Παιδαγωγική & Εκπαιδευτική Έρευνα (σσ. 1156-1164). Ατραπός
Βλάχος, Φ., Παπαδημητρίου, Α., & Θηβαίος, Κ. (2010). Η επίδραση της ηλικίας και του φύλου στη φωνολογική επίγνωση παιδιών νηπιαγωγείου. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 49, 55-66.
Burns, M. K., Davidson, K., Zaslofsky, A. F., Parker, D. C., & Maki, K. E. (2018). The relationship between acquisition rate for words and working memory, short-term memory, and reading skills: Aptitude-by-Treatment or skill-by-treatment interaction? Assessment for Effective Intervention, 43(3), 182-192. https://doi.org/10.1177/1534508417730822
Cao, F., & Perfetti, C. A. (2016). Neural signatures of the reading-writing connection: Greater involvement of writing in chinese reading than english reading. PLOS ONE, 11(12). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0168414
Creswell, J.W. (2011). Η έρευνα στην εκπαίδευση. Σχεδιασμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση της ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας. Ίων.
D’On Jones, C., Reutzel, D. R., & Fargo, J. D. (2010). Comparing two methods of writing instruction: Effects on kindergarten students’ reading skills. The Journal of Educational Research, 103, 327-341, https://doi.org/10.1080/00220670903383119
Doyen, A. L., Lambert, E., Dumas, F., & Carlier, M. (2017). Manual performance as predictor of literacy acquisition: A study from kindergarten to Grade 1. Cognitive Development, 43, 80-90.
Feder, K. P., & Majnemer, A. (2007). Handwriting development competency and intervention. Developmental Medicine & Child Neurology, 49, 312-317.
Gosse, C., Dricot, L., & Van Reybroeck, M. (2022). Evidence of graphomotor dysfunction in children with dyslexia: A combined behavioural and fMRI experiment. Cortex, 148, 68-88.
Grissmer, D., Grimm, K. J., Aiyer, S. M., Murrah, W. M., & Steele, J. S. (2010). Fine motor skills and early comprehension of the world: Two new school readiness indicators. Developmental Psychology, 46, 1008-1017.
Havigerová, J. M., & Janku, J. (2018). Graphomotor skills of preschool children: Pilotage of screening scale. In Luis Gómez Chova, A. López Martínez, I. Candel Torres (Eds), Proceedings of 10th International Conference on Education and New Learning Technology (pp. 2875–2879). ISBN 978-84-09-02709-5
Hooper, S. R., Roberts, J. E., Nelson, L., Zeisel, S., & Kasambira-Fannin, D. (2010). Preschool predictors of narrative writing skills in elementary school children. School Psychology Quarterly, 25(1), 1-12. https://doi.org/10.1037/a0018329
Julius, M., & Adi-Japha, E. (2015). Learning of a simple graphomotor task by young children and adults: Similar acquisition but age-dependent retention. Frontiers in Psychology, 6(255). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00225
Karlsdottir R., & Stefansson Th. (2002). Problems in developing Functional handwriting. Perceptual and Motor Skills, 94(2), 623-662.
Kovelman, I., Norton, E. S., Christodoulou, J. A., Gaab, N., Lieberman, D. A., Triantafyllou, C. et al. (2012). Brain basis of phonological awareness for spoken language in children and its disruption in dyslexia. Cerebral Cortex, 2(22), 754-764. https://doi.org/10.1093/cercor/bhr094
Lagarrigue, A., Longcamp, M., Luc Anton, J., Nazarian, B., Prevot, L., Velay, J., et al. (2017). Activation of writing-specific brain regions when reading Chinese as a second language. Effects of training modality and transfer to novel characters. Neuropsychologia, 97, 83-97. https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2017.01.026
Lee, J., & Schallert, D. L. (2016). Exploring the reading-writing connection: A yearlong classroom-based experimental study of middle school students developing literacy in a new language. Reading Research Quarterly, 51(2), 143-164. https://doi.org/10.1002/rrq.132
Lundberg, I., Larsman, P., & Strid, A. (2012). Development of phonological awareness during the preschool year: the influence of gender and socio-economic status. Reading and Writing, 25, 305-320. https://doi.org/10.1007/s11145-010-9269-4
Malpique, A. A., Pino-Pasternak, D., & Roberto, M. S. (2019). Writing and Reading performance in Year 1 Australian classrooms: Associations with handwriting automaticity and writing instruction. Reading and Writing, 33, 783-805. https://doi.org/10.1007/s11145-019-09994-z
Manu, M., Torppa, M., Eklund, K., Poikkeus, A. M., Lerkkanen, M. K., & Niemi, P. (2021). Kindergarten pre-reading skills predict Grade 9 reading comprehension (PISA Reading) but fail to explain gender difference. Reading and Writing, 34, 753-771. https://doi.org/10.1007/s11145-020-10090-w
Μανωλίτσης, Γ. (2016). Ο αναδυόμενος γραμματισμός στην προσχολική εκπαίδευση: Νέα ζητήματα και εκπαιδευτικές προτάσεις. Προσχολική & Σχολική Εκπαίδευση, 4(1), 3-34. https://doi.org/10.12681/ppej.9970
Martzog, P., Stoeger, H., & Suggate, S. (2019). Relations between preschool children’s fine motor skills and general cognitive abilities. Journal of Cognition and Development, 20(4), 443-465. https://doi.org/10.1080/15248372.2019.1607862
No, B., & Choi, N. (2021). Differences in graphomotor skills by the writing medium and children’s gender. Education Sciences, 11(162). https://doi.org/10.3390/educsci11040162
Osei, A. M., Liang, Q. J., Natalia, I., & Stephan, M. A. (2016). The use of pre-reading activities in reading skills achievement in preschool education. European Journal of Educational Research, 5(1), 35-42. https://doi.org/10.12973/eu-jer.5.1.35
Osikomaiya, M. O., & Popoola, T. E. (2020). Perspectives of gender differences, students’ achievement and attitude to reading comprehension. Journal of Science Technology and Education, 8(2), 141-153.
Pagliarini, E., Stucchi, N., Vernice, M., & Guasti, M. T. (2022). Reading, phonological memory and handwriting develop in parallel in the first years of school: evidence from a cross-sectional study. Graphos. Rivista Internazionale Di Pedagogia E Didattica Della Scrittura, 1, 119–140. https://doi.org/10.4454/graphos.13
Παντελιάδου, Σ., & Μπότσας, Γ. (2007). Μαθησιακές Δυσκολίες: Βασικές Έννοιες και Χαρακτηριστικά, Γράφημα.
Papadimitriou, A., & Vlachos, F. (2014). Which specific skills developing during preschool years predict the reading performance in the first and second grade of primary school? Early Child Development and Care, 184(11), 1706-1722. https://doi.org/10.1080/03004430.2013.875542
Παπαδημητρίου, Α., Βλάχος, Φ., & Μπονώτη, Φ. (2017). Προσχολικοί δείκτες πρόβλεψης της αναγνωστικής επίδοσης παιδιών με χαμηλές αναγνωστικές ικανότητες στην Α΄και Β΄Δημοτικού. Ελληνική Επιθεώρηση Ειδικής Αγωγής, 5, 99-120.
Perez, J., & McCrink, K. (2019). Measuring spontaneous focus on space in preschool children. Frontiers in Psychology, 10(2624). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.02624
Πόρποδας, Κ. Δ. (2003). Διαγνωστική Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών στο Δημοτικό Σχολείο (Ανάγνωση, Ορθογραφία, Δυσλεξία, Μαθηματικά). Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου ΕΠΕΑΕΚ 2000-2006, Πάτρα.
Πόρποδας, Κ. Δ. (2007). Εργαλείο Ανίχνευσης και Διερεύνησης των Αναγνωστικών Δυσκολιών στο Νηπιαγωγείο και Α΄- Β΄Δημοτικού. Στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου ΕΠΕΑΕΚ 2007, Πάτρα.
Puranik, C. S., Petscher, Y., & Lonigan, C. J. (2013). Dimensionality and reliability of letter writing in 3 to 5-year-old preschool children. Learning and Individual Differences, 28, 133-141. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2012.06.011
Reutzel, P., Aj Mohr, K., & Jones, C. D. (2019). Exploring the relationship between letter recognition and handwriting in early literacy development. Journal of Early Childhood Literacy, 19(3), 349-374, https://doi.org/10.1177/1468798417728099
Saygin, Z. M., Norton, E. S., Osher, D. E., Beach, S. D., Cyr, A. B., Ozernov-Palchik, O., et al. (2013). Tracking the roots of reading ability: White matter volume and integrity correlate with phonological awareness in prereading and early – reading kindergarten children. The Journal of Neuroscience, 33(33), 13251-13258. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.4383-12.2013
Sinvani, R.-T., Golos, A., Ben Zagmi, S., & Gilboa, Y. (2023). The relationship between young children’s graphomotor skills and their environment: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20, 1338. https://doi.org/10.3390/ijerph2002133
Suggate, S., Pufke, E., & Stoeger, H. (2019). Children’s fine motor skills in kindergarten predict reading in grade 1. Early Childhood Research Quarterly, 47, 248-258. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.12.015
Suggate, S., Schaughency, E. A., & Reese, E. (2011). The contribution of age and reading instruction to oral narrative and pre-reading skills. First Language, 31(4), 379-403. https://doi.org/10.1177/0142723710395165
Trouli, K., Linardakis, M., & Manolitsis, G. (2012). Psychometric characteristics of a Scale of Preschool Graphomotor Skills (SPGS). In Book of Abstracts of 3rd International Congress on Early Childhood Education (pp. 223-224). Turkey
Τζιβινίκου, Σ. (2015). Μαθησιακές Δυσκολίες-Διδακτικές Παρεμβάσεις. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών
Van Galen, G. P. (1991). Handwriting: Issues for a psychomotor theory. Human Movement Science, 10, 165-191.
Venetsanou, F., & Kambas, A. (2016). Motor proficiency in young children: A closer look at potential gender differences. SAGE Open, 6(1), 2158244015626226. https://doi.org/10.1177/2158244015626226
Vlachos, F., & Bonoti, F. (2006). Explaining age and sex differences in children’s handwriting: A neurobiological approach. European Journal of Developmental Psychology, 3(2), 113-123. https://doi.org/10.1080/17405620500371455
Vlachos, F., Papadimitriou, A., & Bonoti, F. (2014). An investigation of age and gender differences in preschool children’s specific motor skills. European Psychomotricity Journal, 6(1), 12-21.
Xu, M., Wang, T., Chen, S., Fox, P. T., & Hai Tan, L. (2015). Effective connectivity of brain regions related to visual word recognition: An fMRI study of chinese reading. Human Brain Mapping, 36, 2580-2591.
Yang, Y., Zuo, Z. Tam, F., Graham, S. J., Tao, R. Wang, N., & Bi, H. Y. (2019). Brain activation and functional connectivity during Chinese writing: An fMRI study. Journal of Neurolinguistics, 51, 199-211. https://doi.org/10.1016/j.jneuroling.2019.03.002
Zhang, C., Bingham, G. E., & Quinn, M. F. (2017). The associations among preschool children’s growth in early reading, executive function, and invented spelling skills. Reading & Writing, 30, 1705-1728. https://doi.org/10.1007/s11145-017-9746-0