Δημιουργικότητα και εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία: μια γόνιμη και εξελισσόμενη σχέση

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία: Ειδικό θεματικό τεύχος αφιερωμένο στην Ομ. Καθηγήτρια Ευγενία Φλογαΐτη
PDF
Δημοσιευμένα: Νοε 18, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/ees.35764
Λέξεις-κλειδιά:
Δημιουργικότητα, δημιουργική σκέψη, εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία
Μαριάνθη Καλαφάτη
Εκπαιδευτικός, Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθήνας
https://orcid.org/0000-0001-8328-6312
Περίληψη

Τα τελευταία χρόνια η παγκόσμια κοινότητα έχει έρθει αντιμέτωπη με κρίσιμα ζητήματα που απειλούν την ευημερία της. Ο άνθρωπος καλείται να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις, επιστρατεύοντας τις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται ώστε να βρεθούν βιώσιμες λύσεις σε σύνθετα, δυσεπίλυτα προβλήματα, όπως είναι και τα περιβαλλοντικά. Σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση, η δημιουργικότητα αναδεικνύεται ως καίριας σημασίας ικανότητα που μπορεί να ξεκλειδώσει το ανθρώπινο δυναμικό και να συμβάλλει στην ανάδυση νέων και πρωτοποριακών προτάσεων δράσης για μια ισορροπημένη διαβίωση του ανθρώπου στον πλανήτη. Στο παρόν άρθρο η δημιουργικότητα αναδεικνύεται ως σημαντική ποιότητα που επιτρέπει στον άνθρωπο να ανταποκρίνεται στις αυξανόμενες απαιτήσεις ενός ταχέως μεταβαλλόμενου κόσμου. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η προστιθέμενη αξία της δημιουργικής σκέψης ως ικανότητα-κλειδί για την αντιμετώπιση των σύνθετων ζητημάτων περιβάλλοντος και αειφορίας. Αρχικά, παρατίθεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση των βασικών θεωρητικών διαστάσεων της δημιουργικότητας. Στη συνέχεια, στοιχειοθετείται η εξέχουσα σημασία της ικανότητας για την εκπαίδευση, με αφετηρία τις απόψεις πρωτοπόρων θεωρητικών της μάθησης ως τις μέρες μας, όπου η δημιουργικότητα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις βασικές δεξιότητες μάθησης για τον 21ο αιώνα. Στη συνέχεια, προσεγγίζεται η γόνιμη και αλληλεπιδραστική σχέση ανάμεσα στη δημιουργικότητα και την αειφορία, η οποία επιτρέπει στον άνθρωπο να οραματίζεται και να διαπραγματεύεται νέες ιδέες για την επίτευξη ενός βιώσιμου μέλλοντος. Το άρθρο ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των βασικών διαστάσεων της έρευνας σε διεθνές και τοπικό επίπεδο για την εξέταση της δημιουργικότητας στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, εστιάζοντας στην εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα και παρέχουν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης μαζί με την αδειοδότηση της εργασίας με CC-BY-NC-SA, που επιτρέπει σε άλλους να μοιράζονται αυτή την εργασία με αναγνώριση του συγγραφικού δικαιώματος και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Amabile, T. M. (1982). Social psychology of creativity: A consensual assessment technique. Journal of Personality and Social Psychology, 43(5), 997–1013. http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.43.5.997.
Beghetto, R. A. (2010). Creativity in the Classroom. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.). The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 447-466). New York: Cambridge University Press.
Beghetto, R. A., & Kaufman, J. C. (2007). Toward a broader conception of creativity: A case for “mini-c” creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 1(2), 73–79. https://doi.org/10.1037/1931-3896.1.2.73.
Boden, M. (2001). Creativity and knowledge. In A. Craft, B. Jeffrey & M. Leibling (Eds.). Creativity in education (pp. 95-102). London: Continuum.
Burnard, P. (2011). Constructing assessment for creative learning. In J. Sefton-Green, P. Thomson, K. Jones & L. Bresler (Eds.). The Routledge International Handbook of Creative Learning (pp.140-149). Oxon: Routledge.
Burnard, P., Craft, A., Cremin, T. with Duffy, B., Hanson, R., Keene, J., Haynes, L., Burns, D. (2006). Documenting “possibility thinking”: a journey of collaborative enquiry. International Journal of Early Years Education, 14(3), 243-262. https://doi.org/10.1080/09669760600880001.
Cheng, V. M. Y. (2019). Developing individual creativity for environmental sustainability: Using an everyday theme in higher education. Thinking Skills and Creativity, 33. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.05.001
Council of the Earth (1993). Environmental Education for Sustainable Societies and Global Responsibility. International NGO Treaty, Global Forum, Rio de Janeiro, Brazil, 9 June 1992.
Craft, A. (2001). Little c Creativity. In A. Craft, B., Jeffrey & M. Leibling (Eds.). Creativity in Education (pp.45-61). London: Continuum.
Craft, A. (2002). Creativity and Early Years Education: A lifewide foundation. London, New York: Continuum.
Craft, A. (2003). Creative Thinking in the Early Years of Education. Early Years, 23(2), 143-154. https://doi.org/10.1080/09575140303105.
Craft, A. (2005). Creativity in Schools: Tensions and Dilemmas. Oxon: Routledge.
Craft, A. (2007). Creativity and Possibility in the Early Years. 1-9, Retrieved August 2012, from http://www.tactyc.org.uk/pdfs/Reflection-craft.pdf.
Craft, A. (2011). Approaches to creativity in education in the United Kingdom. In J. Sefton-Green, P. Thomson, K. Jones & L. Bresler (Eds.). The Routledge International Handbook of Creative Learning (pp.129-139). Oxon: Routledge.
Craft, A., Cremin, T., Burnard, P., & Chappell, K. (2007). Teacher stance in creative learning: A study of progression. Thinking Skills and Creativity, 2(2), 136–147. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2007.09.003.
Craft, A., Cremin, T., Burnard, P., Dragovic, T., & Chappell, K. (2013). Possibility thinking: culminative studies of an evidence-based concept driving creativity? Education, 41(5), 538–556. https://doi.org/10.1080/03004279.2012.656671.
Craft, A., McConnon, L., & Matthews, A. (2012). Child-initiated play and professional creativity: Enabling four-year-olds’ possibility thinking. Thinking Skills and Creativity, 7(1), 48–61. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2011.11.005.
Cremin, T., Burnard, P., Craft, A. (2006). Pedagogy and possibility thinking in the early years. Thinking Skills and Creativity, 1(2), 108-119. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2006.07.001.
Cropley, A. J., & Urban, K. K. (2000). Programs and strategies for nurturing creativity. In K. A. Heller, F. J. Mönks, R. Subotnik & R. J. Sternberg (Eds.). International Handbook of Giftedness and Talent (pp. 481-494). Oxford: Elsevier.
Cropley, A., & Cropley, D. (2008). Resolving the paradoxes of creativity: An extended phase model. Cambridge Journal of Education, 38(3), 355–373. https://doi.org/10.1080/03057640802286871.
Cropley, D., & Cropley, A. (2010). Functional creativity. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.). The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 301–318). Cambridge: Cambridge University.
Csikszentmihalyi, M. (1996). Creativity: Flow and the Psychology of Discovery and Invention. New York: Harper Collins Publishers.
D’orville, H. (2019). The Relationship between Sustainability and Creativity Cadmus, 4, 65–73.
Daskolia, M., Dimos, A., & Kampylis, P. G. (2012). Secondary teachers’ conceptions of creative thinking within the context of environmental education. International Journal of Environmental and Science Education, 7(2), 269–290. Retrieved January 2013, from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ990520.pdf.
Daskolia, M., Makri, K., & Kynigos, C. (2014). Fostering collaborative creativity in learning about urban sustainability through digital storytelling. In G. Futschek, & C. Kynigos (Eds.). Constructionism and Creativity: Proceedings of the ‘Constructionism 2014’ International Conference, Vienna, Austria, 19-23 August (pp. 357-366). Vienna: Österreichische Computer Gesellschaft.
Faulkner, D., Coates, E., Craft, A., & Duffy, B. (2006). Creativity and cultural innovation in early childhood education. International Journal of Early Years Education, 14(3), 191–199. https://doi.org/10.1080/09669760600879839.
Fischer, B. M. (2020). Developing and sustaining creativity: Creative processes in Canadian junior college teachers. Thinking Skills and Creativity, 38, 100754. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100754
Fürst, G., & Grin, F. (2018). A comprehensive method for the measurement of everyday creativity. Thinking Skills and Creativity, 28, 84–97. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2018.03.007
Gallagher, J., & Aschner, M. (1963). A Preliminary Report on Analysis of Classroom Interaction. Merrill-Palmer Quarterly of Behavior and Development, 9(3), 183-194. www.jstor.org/stable/23082786.
Gruszka, A. & Tang, M. (2017). The 4P’s Creativity Model and its application in different fields. In M. Tang, & C. H. Werner (Eds.). Handbook of the management of creativity and innovation: Theory and practice (pp.51-71). Singapore: World Scientific Press. Retrieved September 2018, from https://www.researchgate.net/publication/316644392_The_4P's_Creativity_Model_and_its_application_in_different_fields.
Guildford, J. P. (1950). Creativity. American Psychologist, 5(9), 444-454. http://dx.doi.org/10.1037/h0063487.
Heilmann. G. & Korte, B. (2010). The Role of Creativity and Innovation in School Curricula in the EU27: A content analysis of curricula documents. Seville: European Commission, Joint Research Centre (JRC), Institute for Prospective Technological Studies.
Hensley, N. (2020). Educating for sustainable development: cultivating creativity through mindfulness. J. Clean. Prod. 243. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118542.
Howlett, C., Ferreira, J. and Blomfield, J. (2016). Teaching sustainable development in higher education. International Journal of Sustainability in Higher Education, 17(3), 1-17. https://doi.org/10.1108/IJSHE-07-2014-0102.
Jindal-Snape, D., Davies, D., Collier, C., Howe, A., Digby, R., & Hay, P. (2013). The impact of creative learning environments on learners: a systematic literature review. Improving Schools, 16(1), 21-31. https://doi.org/10.1177/1365480213478461.
Καλαφάτη, Μ. (2020). Προσεγγίζοντας τη δημιουργικότητα των παιδιών μέσα από τη διερεύνηση ενός περιβαλλοντικού ζητήματος στο νηπιαγωγείο. Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Kampylis, P. & Valtanen, J. (2010). Redefining Creativity - Analyzing Definitions, Collocations, and Consequences. Journal of Creative Behavior 44(3), 191-214. https://doi.org/10.1002/j.2162-6057.2010.tb01333.x. Retrieved September 2018, from https://www.researchgate.net/publication/221675608_Redefining_Creativity_-_Analyzing_Definitions_Collocations_and_Consequences.
Kampylis, P., Berki, E. & Saariluoma, P. (2009). In-service and prospective teachers’ conceptions of creativity. Thinking Skills and Creativity 4(1). 15-29. https://doi.gr/10.1016/j;tsc.2008.10.001
Kaufman, J. C., & Beghetto, R. A. (2009). Beyond Big and Little : The Four C Model of Creativity, 13(1), 1–12. https://doi.org/10.1037/a0013688.
Kim, S., Choe, I., & Kaufman, J. C. (2019). The development and evaluation of the effect of creative problem-solving program on young children’s creativity and character. Thinking Skills and Creativity, 33, 100590. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2019.100590
Kozbelt, A., Beghetto, R.A. & Runco. M.A. (2010). Theories of Creativity. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.). The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 20-47). New York: Cambridge University Press.
Long, H. (2014). An Empirical Review of Research Methodologies and Methods in Creativity Studies (2003–2012). Creativity Research Journal, 26(4), 427–438. https://doi.org/10.1080/10400419.2014.961781
Μπιρμπίλη, Μ. (2008). Προς μια Παιδαγωγική του διαλόγου: Η σημασία και ο ρόλος των ερωτήσεων στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
Mróz, A. & Ocetkiewicz, I. (2021). Creativity for Sustainability: How Do Polish Teachers Develop Students’ Creativity Competence? Analysis of Research Results. Sustainability, 13, 571. https://doi.org/10.3390/su13020571.
Mróz, A., Ocetkiewicz, I., & Walotek-Ściańska, K. (2018). Which Media do Polish Teachers Use to Support Sustainable Development among Students? Analysis of Research. Sustainability, 10(5), 1496. https://doi.org/10.3390/su10051496
Mullet, D. R., Willerson, A., N. Lamb, K., & Kettler, T. (2016). Examining teacher perceptions of creativity: A systematic review of the literature. Thinking Skills and Creativity, 21, 9–30. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2016.05.001
Mumford, M. D. (2003). Where Have We Been, Where Are We Going? Taking Stock in Creativity Research, Creativity Research Journal, 15(2-3), 107-120, DOI: https://doi.org.10.1080/10400419.2003.9651403 .
National Advisory Committee on Creative and Cultural Education (NACCCE) (1999). All Our Futures: Creativity, Culture and Education. Retrieved February 2019, from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.115.1660&rep=rep1&type=pdf.
Ξανθάκου, Γ. (2011). Δημιουργικότητα και Καινοτομία στο Σχολείο και την Κοινωνία. Αθήνα: Διάδραση.
Patston, T. J., Kaufman, J. C., Cropley, A. J., & Marrone, R. (2021). What Is Creativity in Education? A Qualitative Study of International Curricula. Journal of Advanced Academics, 1932202X2097835. https://doi.org/10.1177/1932202X20978356
Plucker, J. A., Beghetto, R. A., & Dow, G. T. (2004). Why isn’t creativity more important to educational psychologists? Potentials, pitfalls, and future directions in creativity research. Educational Psychologist, 39(2), 83-96. http://dx.doi.org/10.1207/s15326985ep3902_1.
Qualifications and Curriculum Authority (QCA) (2004). Creativity: Find it, Promote it—Promoting Pupils’ Creative Thinking and Behavior Across the Curriculum at Key Stages 1, 2 and 3— Practical Materials for Schools. London: Qualifications and Curriculum Authority. Retrieved December 2011, from https://www.literacyshed.com/uploads/1/2/5/7/12572836/1847211003.pdf.
Rhodes, M. (1961). An Analysis of Creativity. The Phi Delta Kappan, 42(7), 305-310. Retrieved July 2018, from http://www.jstor.org/stable/20342603.
Richards, R. (2010). Everyday Creativity: Process and Way of Life – Four Key Issues. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.). The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 189-215). New York: Cambridge University Press.
Rodríguez, M., Kohen, R. & Delval, J. (2015). Children’s and adolescents’ thoughts on pollution: cognitive abilities required to understand environmental systems. Environmental Education Research 21(1), 76-91. https://doi.org/10.1080/13504622.2013.862613.
Runco, M. A. (2003). Education for Creative Potential. Scandinavian Journal of Educational Research, 47(3), 317–324. https://doi.org/10.1080/00313830308598.
Runco, M. A. (2004). Creativity. Annual Review of Psychology, 55, 657–687. Retrieved February 2019, from http://people.wku.edu/richard.miller/creativity.pdf.
Saleh & Brem (2023). Creativity for sustainability: An integrative literature review. Journal of Cleaner Production, Volume 388, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.135848.
Sandri, O. J. (2013). Exploring the role and value of creativity in education for sustainability. Environmental Education Research, 19(6), 765–778. https://doi.org/10.1080/13504622.2012.749978.
Simonton, D. K. (2012). Taking the U.S. Patent Office criteria seriously: A quantitative three criterion creativity definition and its implications. Creativity Research Journal, 24(2–3), 97–106. https://doi.org/10.1080/10400419.2012.676974.
Smith, J.K. & Smith, L.F. (2010). Educational Creativity. In J. C. Kaufman & R. J. Sternberg (Eds.). The Cambridge Handbook of Creativity (pp. 250-264). New York: Cambridge University Press.
Song, Y. I. K. (2009). Media art remix: a tool for social action. International Journal of Education through Art, 5(2 and 3), 229-240. https://doi.org/10.1386/eta.5.2and3.229/1.
Stein, M. I. (1953). Creativity and Culture, The Journal of Psychology, 36(2), 311-322, DOI: https://doi.org/10.1080/00223980.1953.9712897.
Sternberg, R. J. (2006). Introduction. In J.C. Kaufman and R. J. Sternberg (Eds.). The International Handbook of Creativity (pp. 1–9). Cambridge: Cambridge University Press.
Sternberg, R. J., & Lubart, T. (1999). The concept of creativity: Prospects and paradigms. In R. Sternberg (Ed.). Handbook of Creativity (pp. 3-15). Cambridge, U.K.: Cambridge University Press.
Tan, E. & So, H-J. (2019). Role of environmental interaction in interdisciplinary thinking: from knowledge resources perspectives. The Journal of Environmental Education, 50(2), 113-130, DOI: https://doi.org/10.1080/00958964.2018.1531280
Torrance, E. P. (1966). The Torrance Tests of Creative Thinking – Norms-Technical Manual Research Edition – Verbal Tests, Forms A and B – Figural Tests, Forms A and B. Princeton NJ: Personnel Press.
Tran, T. B. L., Ho, T. N., Mackenzie, S. V., & Le, L. K. (2017). Developing assessment criteria of a lesson for creativity to promote teaching for creativity. Thinking Skills and Creativity, 25, 10–26. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2017.05.006
UNESCO (2002). Education for Sustainability, From Rio to Johannesburg: Lessons learnt from a Decade of Commitment, Paris: UNESCO. Retrieved January 2019, from https://www.ramsar.org/sites/default/files/documents/library/education_for_sustainability_unesco.pdf.
UNESCO (2005). UN Decade of Education for Sustainable Development 2005-2014: The DESD at a glance. Paris: UNESCO. Retrieved July 2017, from http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001416/141629e.pdf.
UNESCO (2012). Shaping the Education of Tomorrow: 2012 Full-length Report on the UN Decade of Education for Sustainable Development. Paris: UNESCO. Retrieved August 2017, from https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/919unesco1.pdf.
UNESCO. (2015). Rethinking education: Towards a global common good? Paris: UNESCO. Retrieved January 2019, from http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002325/232555e.pdf.
Wallas, G. (2014). The Art of Thought. England: Solis Press.
Zamora-Polo, F., & Sánchez-Martín, J. (2019). Teaching for a Better World. Sustainability and Sustainable Development Goals in the Construction of a Change-Maker University. Sustainability, 11(15), 4224. https://doi.org/10.3390/su11154224.
Τα περισσότερο διαβασμένα άρθρα του ίδιου συγγραφέα(s)