Η κυρίαρχη αντίληψη για τα μη ανθρώπινα ζώα ως αντικείμενο εκμετάλλευσης στα σχολικά εγχειρίδια του μαθήματος Μελέτη Περιβάλλοντος
Abstract
Το άρθρο εξετάζει τη σχέση της εκπαίδευσης και της κυρίαρχης αντίληψης που αντιμετωπίζει τα μη ανθρώπινα ζώα ως αντικείμενο εκμετάλλευσης, μέσα από την ανάλυση περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων του μαθήματος «Μελέτη Περιβάλλοντος», το οποίο διδάσκεται στα ελληνικά δημοτικά σχολεία. Στο θεωρητικό σκέλος, αναπτύσσονται οι λόγοι για τους οποίους ο σπισισμός/ειδισμός αποτελεί μορφή διάκρισης, παρουσιάζονται οι σύγχρονες θεωρίες που αμφισβητούν την κυρίαρχη κοινωνική αντίληψη για τα μη ανθρώπινα ζώα και αναλύεται ο ρόλος της εκπαίδευσης, ενώ στο ερευνητικό σκέλος, εξετάζεται αν μέσα από το περιεχόμενο των εγχειριδίων του μαθήματος «Μελέτη Περιβάλλοντος» αναπαράγεται ο σπισισμός. Η ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων έδειξε ότι τα σχολικά εγχειρίδια αναπαράγουν την αντίληψη περί εκμετάλλευσης των ζώων και προβάλλουν ποικίλες πτυχές αυτής, ότι η απεικόνιση των συνθηκών διαβίωσης των εκτρεφόμενων ζώων δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ότι τα παιδιά προτρέπονται να χρησιμοποιούν τα ζώα με διάφορους τρόπους και ότι δεν προβάλλεται κανένας άλλος τρόπος αντιμετώπισης των ζώων πέρα από τον κοινωνικά κυρίαρχο.
Article Details
- Zitationsvorschlag
-
Βαρβαρρήγου Θ. (2023). Η κυρίαρχη αντίληψη για τα μη ανθρώπινα ζώα ως αντικείμενο εκμετάλλευσης στα σχολικά εγχειρίδια του μαθήματος Μελέτη Περιβάλλοντος. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 5(2), 25–42. https://doi.org/10.12681/ees.31205
- Rubrik
- Articles
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Weitergabe unter gleichen Bedingungen 4.0 International. Οι συγγραφείς διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματα και παρέχουν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης μαζί με την αδειοδότηση της εργασίας με CC-BY-NC-SA, που επιτρέπει σε άλλους να μοιράζονται αυτή την εργασία με αναγνώριση του συγγραφικού δικαιώματος και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
Downloads
Keine Nutzungsdaten vorhanden.
Literaturhinweise
Academy of Nutrition and Dietetics. (2016). Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Vegetarian diets. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 116, 1970-1980. http://dx.doi.org/10.1016/j.jand.2016.09.025
Adams, C. J. (1990). The sexual politics of meat: A feminist-vegetarian critical theory. New York: Continuum.
Adams, C. J. (2018). Neither man nor beast: Feminism and the defense of animals. London: Bloomsbury.
Αλτουσέρ, Λ. (1983). Ιδεολογία και ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους. Στο Λ. Αλτουσέρ. Θέσεις, 69-121. Αθήνα: Θεμέλιο.
Best, S. (2011). Τα δικαιώματα των ζώων και η ηθική πρόοδος: Ο αγώνας για την ανθρώπινη εξέλιξη. Στο Α. Α. Λυδάκη & Γ. Μπασκόζος (επιμ.). Περί ζώων: Με λογική και συναίσθημα, 333-334. Αθήνα: Ψυχογιός.
Castano Rodriguez, C. (2016). Which values regarding nature and other species are we promoting in the Australian science curriculum? Cultural Studies of Science Education, 11(4), 999-1021, http://dx.doi.org/10.1007/s11422-015-9675-7
Chul-Ki C., Byung-Yeon, K. & Joseph, P. S. (2020). Animal identity and space as represented in South Korean geography textbooks. International Research in Geographical and Environmental Education, 31(1), 53-68, http://dx.doi.org/10.1080/10382046.2020.1852787
Derrida, J. (2002). The animal that therefore I am (More to follow). (D. Willis trans.). Critical Inquiry, 28(2), 369-418. http://dx.doi.org/10.1086/449046
Fiddes, N. (1991). Meat: A natural symbol. London: Routledge.
Fiddes, N. (1994). The social aspects of meat eating. Proceedings of the Nutrition Society, 53, 271-280. http://dx.doi.org/10.1079/pns19940032
Francione, G. (2008). Animals as persons: Essays on the abolition of animal exploitation. New York: Columbia University Press.
Francione, G. & Charlton, A. (2015). Animal rights: The abolitionist approach. New Jersey: Exempla Press.
Ζερεφός, Χ. (2019). Περιβάλλον και βιοηθική. Εκπαίδευση, Δια Βίου Μάθηση, Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, Καινοτομία και Οικονομία, 2, 16-19. http://dx.doi.org/10.12681/elrie.2441
Horta, O. (2019). Τι είναι σπισισμός;. (Γ. Καφφέζας μετ.). Αθήνα: Κυαναυγή.
Huemer, M. (2020). Διάλογοι περί ηθικής χορτοφαγίας. Αθήνα: Κυαναυγή.
Καραγεωργάκης, Σ. & Γεωργόπουλος, Α. (2005). Όταν η περιβαλλοντική ηθική συναντά την πολιτική οικολογία. Στο Α. Γεωργόπουλος (επιμ.), Περιβαλλοντική εκπαίδευση: Ο νέος πολιτισμός που αναδύεται, 819-839. Αθήνα: Gutenberg.
Καραγεωργάκης Σ., Λιθοξοΐδου, Λ., Αραμπατζίδου, Φ., Κουράκης, Κ. & Γεωργόπουλος, Α. (2005). Περιβαλλοντική ηθική και στο σχολείο: Η εκπαίδευση αξιών ανοίγει νέα μονοπάτια. Στο Μ. Καϊλα, Ε. Θεοδωροπούλου, Α. Δημητρίου, Γ. Ξανθάκου & Ν. Αναστασάτος (επιμ.), Περιβαλλοντική εκπαίδευση: Ερευνητικά δεδομένα και εκπαιδευτικός σχεδιασμός, 285-305. Αθήνα: Ατραπός.
Καραγεωργάκης, Σ. (2019). Ζώα: Στα πλοκάμια της ανθρώπινης ηθικής. Αθήνα: Ευτοπία.
Karin, G. D. (2021). Critical creatures: Children as pioneers of posthuman pedagogies. The International Journal of Sociology and Social Policy, 41(3), 391-406.
Κάτσενου, X. & Φλογαΐτη, E. (2020). Διερευνώντας την προοπτική της αειφορίας στο σύγχρονο πανεπιστήμιο. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 2(1), 16-28. http://dx.doi.org/10.12681/ees.20773
Kopnina, H. & Gjerris, M. (2015). Are some animals more equal than others?: Animal rights and deep ecology in environmental education. Canadian Journal of Environmental Education, 20, 108-123. Ανακτήθηκε από: https://eric.ed.gov/?id=EJ1141976
Κυριαζή, Ν. (2011). Η κοινωνιολογική έρευνα: Κριτική επισκόπηση των μεθόδων και των τεχνικών. Αθήνα: Πεδίο.
Man-yiu Tam, C. (2020). The case for animal protection curricula in schools in Hong Kong. Student Journal of Professional Practice and Academic Research, 2(1), 4-29. http://dx.doi.org/10.19164/sjppar.v2i1.921
Παγκουρέλια, Ε. & Παπαδοπούλου, Μ. (2007). Ιδεολογικά μηνύματα στο λόγο και την εικόνα των σχολικών εγχειριδίων: Μια πρόταση ανάλυσης. Στο Γ. Καψάλης & Α. Κατσίκης (επιμ.). Πρακτικά του συνεδρίου «Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας», 605-613. Ιωάννινα: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Pedersen, H. (2004). Schools, speciesism, and hidden curricula: The role of critical pedagogy for humane education futures. Journal of Futures Studies, 8(4), 1-14.
Ράπτης, Ν. (2020). Πολιτική φιλοζωία: Ένα κίνημα γεννιέται. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Regan, T. (1983). The case for animal rights. California: University of California Press.
Singer, P. (2018). Η απελευθέρωση των ζώων. (Σ. Καραγεωργάκης μετ.). Θεσσαλονίκη: Αντιγόνη.
Spannring, R. & Grusovnik, T. (2019). Leaving the Meatrix?: Transformative learning and denialism in the case of meat consumption. Environmental Education Research, 25(8), 1190-1199. http://dx.doi.org/10.1080/13504622.2018.1455076
Τζάνη, Μ. & Κεχαγιάς, Χ. (2005). Μεθοδολογία έρευνας κοινωνικών επιστημών. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.2.30333.41441
Τσιαμούρας, Π. (2019). Επίμετρο. Στο Π. Μαρτινέτι. Η ψυχή των ζώων, 135-206.Αθήνα: Κυαναυγή.
Τσεβρένη, Ι. (2019). Εκπαιδεύοντας τους Θορώ των πόλεων: Μια εμπειρία βιωματικής προσέγγισης της μη ανθρώπινης φύσης στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση για την Αειφορία, 1(1), 14-24.
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (ΥΠΕΠΘ-ΠΙ). (2003). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών-Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Μελέτης Περιβάλλοντος. Αθήνα: ΥΠΕΠΘ. Ανακτήθηκε από: www.pi-schools.gr/programs/depps/
Waldau, P. (2001). The specter of speciesism: Buddhist and Christian views of animals. Oxford: Oxford University Press.
World Health Organization. Regional Office for Europe (WHO ROE). (2021). Plant-based diets and their impact on health, sustainability and the environment: A review of the evidence. WHO European Office for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases. World Health Organization. Regional Office for Europe. Ανακτήθηκε 25 Φεβρουαρίου 2022 από: https://apps.who.int/iris/handle/10665/349086
Φλογαΐτη, Ε. (1998). Περιβαλλοντική εκπαίδευση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
