Το αίτημα της συμφιλίωσης του Λόγου με την Ύπαρξη. Επιδράσεις του Κ. Jaspers στο έργο του Κ. Παπαϊωάννου

PDF
Δημοσιευμένα: февр. 28, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/ethiki.33675
Λέξεις-κλειδιά:
Εργαλειοποίηση του Λόγου Νεωτερικότητα (νεωτερικό) Υποκείμενο Υπαρξισμός Υπέρβαση
Παναγιώτα Βάσση
Περίληψη

Ένα από τα κομβικά ζητήματα που απασχολούν τον φιλοσοφικό στοχασμό του Παπαϊωάννου είναι η εργαλειοποίηση του Λόγου στη νεωτερική εποχή και η απορρέουσα εξ αυτού συρρίκνωση της Ύπαρξης. Σε αυτό το πλαίσιο, όπου ο άνθρωπος αφενός δεν θεμελιώνει και δεν εξαρτά καμία βεβαιότητα και κανέναν κανόνα από ένα υπερβατικό ον, όπου γκρεμίζονται οι θεολογικές βεβαιότητες του χριστιανικού κόσμου, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούν να επανεπινοηθούν οι βεβαιότητες του αρχαίου ελληνικού κόσμου, το ερώτημα είναι: τι συνέχει πλέον τον κόσμο, ποιο το νόημα της ζωής; Προκειμένου να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, καταφεύγει ο Παπαϊωάννου στη μέριμνα για το Είναι των υπαρξιστών και του Jaspers ειδικότερα. Χάρη σε αυτή τη θεώρηση, θεμελιώθηκε η απόπειρα συμφιλίωσης του Λόγου με την Ύπαρξη  και η φιλοσοφία περιέλαβε, ως  Philosophia Perennis, τα ζητήματα της θνητότητας, της τραγικότητας, αλλά και της ελευθερίας της ανθρώπινης ύπαρξης —που συνίστανται στο άνοιγμα της ύπαρξης σε αυτό που την υπερβαίνει. Πρόκειται για τη μετάθεση της φιλοσοφίας από το λογικό εγώ του υποκειμένου που φιλοσοφεί στην ύπαρξη ως ολότητα. Στην παρούσα εισήγηση θα αναδείξουμε σε αυτό το ζήτημα τις επιδράσεις του Jaspers στο έργο του Παπαϊωάννου.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.

  1. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.

  1. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Hegel (Έγελος), Georg. Φαινομενολογία του νου. Πρόλογος-μτφρ.-σχόλια Γιώργος Φαράκλας. Αθήνα: Εστία, 2007.
Hegel (Χέγκελ), Georg. Φιλοσοφία της Ιστορίας. Μτφρ. Αχ. Βαγενά. Αθήνα: εκδ. Γερ. Αναγνωστίδη, χ.χ.
Jaspers, Karl. Philosophy of Existence. Editor's note by John R. Silber. Preface by Richard F. Grabau. University of Pennsylvania Press, 1995.
Papaioannou, Kostas. De la Critique du ciel a la critique de la terre. Paris: Allia, 1998.
Schmidt, Dennis J. On Germans and other Greeks: Tragedy and Ethical life. Indiana: University Press, 2001.
Βάσση, Παναγιώτα. Ο «πολιτικός άνθρωπος» στο έργο του Κώστα Στρ. Παπαϊωάννου. Αθήνα: Εναλλακτικές εκδόσεις, 2015.
Γιάσπερς, Καρλ. Εισαγωγή στη φιλοσοφία. Εισαγωγή-μτφρ.-σχόλια Χρήστος Μαλεβίτσης. Αθήνα: Αρμός (Άπαντα Χρήστου Μαλεβίτση, 16), 2011.
Γιάσπερς, Καρλ. Μαθήματα Φιλοσοφίας. Μτφρ. Χρήστος Μαλεβίτσης. Αθήνα: Αρμός, 2010.
Γιάσπερς, Καρλ. Περί του Τραγικού. Μτφρ. Θ. Λιουπασάκης. Αθήνα: Έρασμος, 1990.
Παπαϊωάννου, Κώστας. Η Αποθέωση της Ιστορίας. Μτφρ. Σπύρος Κακουριώτης. Επιμ. Γιώργος Καραμπελιάς. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1992.
Παπαϊωάννου, Κώστας. Ο Άνθρωπος και ο Ίσκιος του. Ιστορική συνείδηση και ανθρωπολογία στον ΧΧ αιώνα. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1995.
Παπαϊωάννου, Κώστας. Χέγκελ. Πρόλογος του Octavio Paz. Επιμ. Γιώργος Καραμπελιάς. Μτφρ. Γιώργος Φαράκλας. Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις/Θεωρία 13, 1992.