Πολιτική - ηθική βούληση και Ειμαρμένη στην Αρχαία Ελληνική και στη Βυζαντινή φιλοσοφία με έμφαση στον Πλήθωνα
Abstract
Το άρθρο αφορά στην ηθική βούληση και στην Ειμαρμένη στην Αρχαία Ελληνική και στη Βυζαντινή φιλοσοφία με έμφαση στον Πλήθωνα. Η αρχαία ελληνική και η βυζαντινή φιλοσοφία, όπως θα καταδειχθεί, υιοθετούν ως προς το ζήτημα της Ειμαρμένης την αρχή της αιτίας και την αρχή της ανάγκης. Επιπλέον, συνεπικυρώνουν την κατίσχυση της ηθικής ελευθερίας και την ανεξαρτησία των ανθρώπινων επιλογών και ενεργειών. Η αρχαία ελληνική και η βυζαντινή διανόηση είναι εμβολιασμένες με την έννοια της ελευθερίας και κατά τούτο αποδέχονται την ελευθερία της διάκρισης και τους αστάθμητους παράγοντες της ζωής, που αφορούν στην ενυλοποίηση των απρόβλεπτων, των αστάθμητων και των ενδεχόμενων εκφάνσεων του βίου. Η αρχαία ελληνική και η βυζαντινή σκέψη, με γνώμονα την αδιάσειστη δύναμη της λογικής και του βιώματος, καταδεικνύουν την έννοια του ηθικού καταλογισμού και της ηθικής ευθύνης. Κύριος ερευνητικός στόχος του άρθρου μας είναι η ανάδειξη της συμβολής της αρχαίας ελληνικής και της βυζαντινής φιλοσοφίας στο καθοριστικό ζήτημα της ανθρώπινης ύπαρξης, που αφορά στην απάντηση στο ερώτημα αν υφίσταται ηθικός καταλογισμός ή προκαθορισμός στις ανθρώπινες πράξεις.
Article Details
- How to Cite
-
Μαντζανάς Μ. Κ. (2021). Πολιτική - ηθική βούληση και Ειμαρμένη στην Αρχαία Ελληνική και στη Βυζαντινή φιλοσοφία με έμφαση στον Πλήθωνα. Εργαστήριο Φιλοσοφία-Διακυβέρνηση-Οικονομία "Ηθική", (14), 5–21. https://doi.org/10.12681/ethiki.28589
- Issue
- No. 14 (2021)
- Section
- Άρθρα
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
- Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
- Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
- Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Downloads
Download data is not yet available.
References
Arabatzis, Georgios. “Le système de Pléthon et la nécessité.” In Tύχη-Aνάγκη. Hasard et nécessité dans la philosophie grecque, 215-236. Αθήνα: Aκαδηµία Aθηνών, Kέντρον Eρεύνης EλληνικήςΦιλοσοφίας, 2005.
Arabatzis, Georgios. “Réflexion et vertu chez Pléthon.” In Actes du XXXe Congrès de l’Association des Sociétés de Philosophie de Langue Française, 24-28 août 2004, edited by P. Billouet, J. Gaubert, N. Robinet and A. Stanguennec, 385-388. Paris:Vrin, 2006.
Arabatzis, Georgios. “Plethon’s Philosophy of the Concept.” In Georgios Gemistos Plethon. The Byzantine and Latin Renaissance, edited by J. Matula & R. Blum, 73-111. Olomouc: Univerzita Palackeho v Olomouci, 2014.
Arabatzis, Georgios. “Pléthon et les Stoïciens. Système et fragment.” Archiv für mittelalterliche Philosophie und Kultur 15, (2008): 305-332.
Arnim, Johannes. Stoicorum Veterum Fragmenta, (S.V.F.). Leipzig: Teubner, 1903–1924.
Audi, Robert. To Φιλοσοφικό Λεξικό του Cambridge, επιμ. ελλ. έκδ. Στέλιος Βιρβιδάκης – Γιώργος Ξηροπαΐδης. Αθήνα: Κέδρος, 2011.
Baltzly, D. “Stoic Pantheism.” Sophia 34, (2003): 3–33.
Bobzien, S. Determinism and Freedom in Stoic Philosophy. Oxford: Clarendon, 2001.
Cooper, J. M. “Chrysippus on Physical Elements.” In God and Cosmos in Stoicism, edited by Ricardo Salles, 93-117. Oxford: Oxford University Press, 2009.
Cooper, J. M. “The Emotional Life of the Wise.” In Southern Journal of Philosophy 43, (2005): 176-218 (Supplement).
Diels, Hermann, and Walther Kranz. Die Fragmente der Vorsokratiker. Dublin: Weidmann, 1952.
Leighton, Stephen. “Aristotle and the Emotions.” In Phronesis 27, (1982): 144–174.
Leighton, Stephen. “Passions and Persuasion.” In A Companion to Aristotle, edited by G. Anagnostopoulos, 597-611. Oxford: Blackwell, 2009.
Long, Α. Α. Η Ελληνιστική Φιλοσοφία - Στωικοί, Επικούρειοι, Σκεπτικοί. Μτφρ. Στυλ. Δημόπουλος – Μυρτώ Δραγώνα – Μονάχου. Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2012.
Migne, Jacques Paul. Patrologia Graeca (Patrologiae Graecae Cursus Completus - Ελληνική Πατρολογία), P.G. Paris: Garnier, 1857-1866. P.G. 160 (Georgius Gemistus, Pletho).
Oxford Classical Texts (OCT) - Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Oxford University Press.
Plotinus. “Enneads VI.” In Plotini opera, v. III, edited by Henry, Paul, and Hans-Rudolf Schwyzer. Leuven-Paris-Leiden: Desclée de Brouwer, Brill, t. I, 1951; t. II, 1959; t. III, 1973.
Plotinus. 7 volumes, Greek text with English translation by A. H. Armstrong. Cambridge: MA: Loeb Classical Library, 1968–1988.
Πλωτίνος. Εννεάδες I-VI (1-6). Αρχ. κείμ. - μτφ. - σχ. Παύλος Καλλιγάς. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών - Κέντρον Εκδόσεως Έργων Ελλήνων Συγγραφέων - Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας, 1994-2018.
Sedley, D. “The Stoic-Platonist Debate on kathêkonta.” In Topics in Stoic Philosophy, K. Ierodiakonou, 128-152. Oxford: Oxford University Press, 2001.
Spinoza, Benedictus. The Collected Writings of Spinoza, 2 vols. Translated by Edwin Curley. Princeton: Princeton University Press, vol. 1: 1985; vol. 2: 2016.
Spinoza, Benedictus de. Spinoza Opera, edited by Carl Gebhardt, 5 volumes. Heidelberg: Carl Winter Press, 1925, 1972 [volume 5, 1987].
Σπινόζα, Μπαρούχ. Πολιτική Πραγματεία. Mτφ. Α. Ι. Στυλιανού, επιμ. Γεράσιμος Βώκος, επιμ. κειμ. Μαρία Κυρτζάκη, 131. Αθήνα: εκδ. Πατάκη, 2000.
Spinoza, Baruch. Tractatus politicus. V§1.
Wace, Allan, and Frank Stubbings. Όμηρος, A Companion to Homer, επιμ. ελλ. έκδ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης. Αθήνα: Καρδαμίτσα, 1984.
Wildberger, J. “Seneca and the doxography of ethics.” In Intertextuality in Seneca’s Philosophical Writings, edited by M. Garani, A. N. Michalopoulos and S. Papaioannou, 81-104. London and New York: Routledge, 2020.
Αραμπατζής, Γεώργιος. “(1355-1452) Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων.” Στο Παγκόσμια Πολιτιστική Εγκυκλοπαίδεια – Biographies – Οι μεγάλοι όλων των εποχών – 3 Βυζάντιο, 484-497. Αθήνα: Εκδόσεις Δομή Α.Ε., 2010.
Αραμπατζής, Γεώργιος. “Πλήθωνος Περί αρετών και στωική ηθική. Έρευνες για τις πηγές και τη χρονολόγηση του έργου.” Φιλοσοφία 33, (2003): 218-232.
Κονομής, Νικόλαος. Από την Ιστορία της Λατινικής Γλώσσας. Αθήνα: Σύλλογος προς διάδοσιν ωφέλιμων βιβλίων, 2003.
Νικολαΐδου ‒ Κυριανίδου, Βάνα. Ο πολιτικός κατά τον Γεώργιο Γεμιστό ‒ Πλήθωνα. Είναι πλατωνική η κατά Πλήθωνα πολιτική Φιλοσοφία;, 27-52. Αθήνα, 1992.
Πελεγρίνης, Θεοδόσιος. Νεοπλατωνισμός. Αθήνα: Παπασωτηρίου, 2012.
Πελεγρίνης, Θεοδόσιος. Λεξικό της Φιλοσοφίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2005.
Πέτσιος, Κωνσταντίνος. “Φιλοσοφικές έννοιες ως τρόπος επιχειρηματολογίας στους Αττικούς Ρήτορες.” Διδ. διατριβή, Ιωάννινα, 1993.
Σταματάκος, Ιωάννης. Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης. Αθήνα: Βιβλιοπρομηθευτική, 2002.
Στείρης, Γεώργιος. Η παράδοση της Αναγέννησης. Βυζαντινή και Δυτική Φιλοσοφία στον 15ο αιώνα. Αθήνα: Παπαζήσης, 2016.
Πολίτης, Νικόλαος Γ. Φιλοσοφήματα. Αθήνα, 2004.
Πανταζάκος, Παναγιώτης. Πλήθων–Περί ζώων και ψυχής. Αθήνα: Καρδαμίτσα, 2012.
Πλήθων, Γεώργιος, Γεμιστός. Νόμων Συγγραφή. Πρόλογος Diether Roderich Reinsch. Εισ. - μτφ. - σχόλια Δημήτριος Κ. Χατζημιχαήλ. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2005.
Κανελλόπουλος, Παναγιώτης. Γεννήθηκα στο Χίλια Τετρακόσια Δύο. Αθήνα, 1957.
Μπαρτζελιώτης, Λεωνίδας. Ο Ελληνοκεντρισμός και οι κοινωνικοπολιτικές ιδέες του Πλήθωνος. Αθήνα, 1989.
Νικολαΐδου ‒ Κυριανίδου, Βάνα. “Καταγωγή και πολιτική εξουσία κατά τον Γεώργιο Γεμιστό ‒ Πλήθωνα.” Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 10, (1993): 34 ‒ 45.
