Η συντακτική επίγνωση σε μαθητές Δ’ – ΣΤ’ δημοτικού: μια διερευνητική μελέτη

Η συντακτική επίγνωση σε μαθητές/τριες Δ’ – ΣΤ’ δημοτικού με και χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες: μία διερευνητική μελέτη
Δημοσιευμένα: Jul 20, 2022
Λέξεις-κλειδιά:
συντακτική επίγνωση μαθητές δημοτικού μαθησιακό επίπεδο Μαθησιακές Δυσκολίες ποιοτική ανάλυση λαθών
ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΞΑΝΘΗ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
https://orcid.org/0000-0003-4854-7091
Περίληψη

Η παρούσα μελέτη συνδυάζοντας ποσοτικές μεθόδους αξιολόγησης και ποιοτικές διαδικασίες ανάλυσης λαθών διερευνά τη συντακτική επίγνωση μαθητών Δ’ – ΣΤ’ δημοτικού με και χωρίς Μαθησιακές Δυσκολίες. Συγκεκριμένα μέσα από δύο έρευνες εξετάζεται το στάδιο ανάπτυξης της συντακτικής επίγνωσης μαθητών δημοτικού τετάρτης, πέμπτης και έκτης τάξης, αξιολογώντας την ικανότητα σύνταξης προτάσεων και κειμένου 198 μαθητών με δοκιμασίες αποκατάστασης αποδομημένων προτάσεων, σύνθεσης και ακολουθίας προτάσεων και αναδόμησης κειμένου. Στην πρώτη έρευνα συμμετείχαν 89 μαθητές, 22 με υψηλή σχολική επίδοση και 67 με Μαθησιακές Δυσκολίες, ενώ στη δεύτερη συμμετείχαν 109 μαθητές, 34 με υψηλή σχολική επίδοση, 50 με μέση και 25 με χαμηλή. Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να εισφέρει νέα δεδομένα σχετικά με τη συντακτική επίγνωση των μαθητών των τελευταίων τάξεων του δημοτικού και να διαπιστωθούν τυχόν διαβαθμίσεις στην ανάπτυξή της ανάλογα με το μαθησιακό επίπεδο των μαθητών, την ηλικία τους και τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Από τα αποτελέσματα διαφαίνεται ότι τόσο το είδος της δοκιμασίας όσο και το μαθησιακό επίπεδο και η ηλικία των μαθητών επηρεάζουν σημαντικά τις επιδόσεις τους. Η δοκιμασία που δυσκόλεψε περισσότερο όλους τους μαθητές ήταν η αναδόμηση κειμένου. Επίσης, αναδεικνύονται χαμηλότερες επιδόσεις στους μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες και χαμηλή σχολική επίδοση και στους μαθητές της τετάρτης τάξης. Από την ανάλυση των λαθών καταδεικνύονται περιορισμοί και ελλείμματα στη σύνθεση και τη σωστή ακολουθία προτάσεων, στη διατήρηση παροντικού χρόνου και στη συμφωνία των όρων της πρότασης. Με βάση αυτά τα ευρήματα η εργασία πραγματεύεται το στάδιο ανάπτυξης της συντακτικής επίγνωσης κάθε ομάδας των μαθητών, τους παράγοντες που επηρέασαν την επίδοσή τους, τον βαθμό δυσκολίας της κάθε δοκιμασίας ανάλογα με τους μηχανισμούς που ενεργοποιούνται και τον διαφορετικό ρυθμό ανάπτυξης της συντακτικής ικανότητας των μαθητών με Μαθησιακές Δυσκολίες και χαμηλή επίδοση.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς που δημοσιεύουν σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους :

1. Οι συγγραφείς διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, χορηγώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων»  διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0, σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

2. Οι συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή του δημοσιευμένου στο περιοδικό έργου (π.χ. κατάθεση σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την αναγνώριση της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό περιοδικό.

3. Στους συγγραφείς επιτρέπεται να δημοσιεύσουν την εργασία τους online (κατά προτίμηση σε ιδρυματικά αποθετήρια ή στην ιστοσελίδα τους) πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγικές ανταλλαγές, όπως επίσης και παλαιότερες και ευρύτερες παραπομπές δημοσιευμένων εργασιών (The Effect of Open Access)

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικό Συγγραφέα
ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΞΑΝΘΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Η κ. Ξάνθη Στυλιανή είναι Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο στο Κοινό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Προφορικού και Γραπτού Λόγου της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών και διδάσκει σε παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε τμήμα ένταξης. Είναι τελειόφοιτος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων και του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ με μετεκπαίδευση στο ΜΔΔΕ του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ στην Ειδική Αγωγή και Μεταπτυχιακό και Διδακτορικό στη Βασική και Εφαρμοσμένη Γνωσιακή Επιστήμη του ΕΚΠΑ. Συμμετείχε ως ερευνήτρια σε διαχρονικές έρευνες και έχει δημοσιεύσει αρκετές εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά. Διετέλεσε κριτής σε επιστημονικά περιοδικά, σε συνέδρια, σε διαδικτυακούς διαγωνισμούς, σε θεσμούς αριστείας και καλών πρακτικών και συμμετείχε ως επιμορφώτρια σε ΠΕΚ της Αθήνας.

 

Αναφορές
Αϊδίνης, Α., & Δαλακλή, Χ. (2004). Φωνήματα, μορφήματα και κατάκτηση της αναγνωστικής ικανότητας στις δύο πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Στο Ν. Μακρής & Δ. Δεσλή (Επιμ.). Η γνωστική ψυχολογία σήμερα: Γέφυρες για τη μελέτη της νόησης (σσ. 333-340). Αθήνα: Τυπωθήτω-Δαρδάνος.
Αϊδίνης, Α. (2012). Γραμματισμός στην πρώτη σχολική ηλικία. Αθήνα: Gutenberg.
Bishop, D. (1997). Uncommon understanding. Hove, UK: Psychology Press.
Blackmore, A., Pratt, C., & Dewsbury, A. (1995). The use of props in a syntactic awareness task. Journal of Child Language, 22 (2), 405–421. https://doi.org/10.1017/S0305000900009855
Bowey, J. A. (2005). Grammatical sensitivity: its origins and potential contribution to early word reading skill. Journal of Experimental Child Psychology, 90, 318-343.
Cain, K. (2007). Syntactic awareness and reading ability: is there any evidence for a special relationship?. Applied Psycholinguistics, 28, 679-94.
Casalis, S., Leuwers, C., & Hilton, H. (2012). Syntactic Comprehension in Reading and Listening: A Study With French Children With Dyslexia. Journal of learning disabilities, 46(3), 210–219.
Chik, P. P., Ho, C. S., Yeng, P., Chan, D. W., Chung, K. K., Luan, H., Lo, L., & Lau, W. S. (2011). Syntactic skills in sentence reading comprehension among Chinese elementary school children. Reading & Writing, Online First. doi: 10.1007/s11145-010-9293-4
Διακογιώργη, Κ. (1998). Ανάπτυξη των μεταγλωσσικών ικανοτήτων και επεξεργασία της πρότασης “on-line”. Μελέτες για την ελληνική γλώσσα (Πρακτικά της 18ηςετήσιας συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, ΑΠΘ, σσ. 167-180). Θεσσαλονίκη.
Demont, E., & Gombert, J. E. (1996). Phonological awareness as a predictor of recoding skills and syntactic awareness as a predictor of comprehension skills. British Journal of Educational Psychology, 66, 315-332. doi:10.1111/j.2044-8279.1996.tb01200.x
Gaux, C., & Gombert, J. E. (1999). Syntactic awareness in preadolescents: methodological issues. British Journal of Developmental Psychology, 17, 169-188.
Gombert, J. E. (1992). Metalinguistic Development. New York, London: Harvester-Wheatsheaf.
Gottardo, A., Stanovich, K. E., & Siegel, L. S. (1996). The relationships between phonological sensitivity, syntactic processing and verbal working memory in the reading performance of third-grade children. Journal of Experimental Child Psychology, 63, 563-82.
Joanisse, M. F., Manis, F. R., Keating, P., & Seidenberg, M. S. (2000). Language deficits in dyslexic children: speech perception, phonology and morphology. Journal of Experimental Child Psychology, 77, 30-60.
Jongejan, W., Verhoven, L., & Siegel, L. S. (2007). Predictors of reading and spelling abilities in first- and second-language learners. Journal of Educational Psychology, 99(4), 835-851.
Κοσιώνης, Σ. (2014). Συντακτική επεξεργασία γλωσσικών δομών από μαθητές με αναγνωστικές δυσκολίες. Διπλωματική εργασία. Πάτρα: Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Lehalle, H., & Mellier, D. (2009). Ψυχολογία της ανάπτυξης: Παιδική ηλικία και εφηβεία. Μαθήματα και ασκήσεις (Λ. Μπεζέ, Επιμ.). Αθήνα: Πεδίο.
Μιχελογιάννης, Ι., & Τζενάκη, Μ. (1998). Μαθησιακές Δυσκολίες. Αθήνα: Γρηγόρης.
McDonald, J. L. (2008). Grammaticality judgments in children: the role of age, working memory and phonological ability. Journal of Child Language, 35, 247-68.
Menyuk, P. (1999). Reading and linguistic development. Cambridge, MA: Brookline Books.
Mokhtari, K., & Thompson, H. (2006). How Problems of Reading Fluency and Comprehension Are Related to Difficulties in Syntactic Awareness Skills Among Fifth Graders. Reading Research and Instruction, 46, 73–94.
Nation, K., & Snowling, M. J. (2000). Factors influencing syntactic awareness skills in normal readers and poor comprehenders. Applied Psycholinguistics, 21, 229–241.
Παντελιάδου, Σ. (2011). Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη. Τι & Γιατί. Αθήνα: Πεδίο.
Πόρποδας, Κ., Διακογιώργη, Κ., Δημάκος, Ι., & Καραντζής, Ι. (2007). Εργαλείο διαγνωστικής διερεύνησης δυσκολιών στον γραπτό λόγο των μαθητών Γ’-ΣΤ’ Δημοτικού. ΥΠΕΠΘ- ΕΠΕΑΕΚ (2).
Peer, L., & Reid, G. (2013). Introduction to dyslexia. Routledge.
Ρόθου, Κ. (2012). Η μορφολογική και συντακτική επίγνωση ως δείκτες πρόβλεψης των αναγνωστικών δυσκολιών σε παιδιά πρώτης σχολικής ηλικίας. Διδακτορική Διατριβή. Βόλος: Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής.
Ruddell, R. B., & Ruddell, M. R. (1994). Language acquisition and literacy processes. In R. B. Ruddell, M. R. Ruddell, & H. Singer (Eds.), Theoretical models and processes of reading (pp. 83–103). International Reading Association.
Σπαντιδάκης, Ι. (2011). Προβλήματα παραγωγής γραπτού λόγου παιδιών σχολικής ηλικίας. Αθήνα: Πεδίο.
Scott, M. C. (2004). Syntactic contributions to literacy learning. Στο C. A. Stone, E. R. Silliman, B. J. Ehren & K. Apel (Eds.) Handbook of Language and Literacy. Development and Disorders, (pp. 340-63). N. York: The Guilford Press.
Τζουριάδου, M., Συγκολλίτου, E., Αναγνωστοπούλου, E., & Βακόλα, I. (2008). Ψυχομετρικό Κριτήριο Γλωσσικής Επάρκειας Λ-α-Τ-ω. Θεσσαλονίκη.
Tong, X., Deacon, S. H., & Cain, K. (2014). Morphological and syntactic awareness in poor comprehenders: another piece of the puzzle. Journal Learning Disabilities, 47, 22–33. doi: 10.1177/0022219413509971
ΥΠΕΠΘ-ΠΙ. (2007). Νέα Σχολικά εγχειρίδια-Γλώσσα Δ΄, Ε΄ & ΣΤ΄ Δημοτικού. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2007, από www.pi-schools.gr.
Yeng, P., Ho, C. S., Chik, P. P., Lo, L., Luan, H., Chan, D. W., & Chung, K. K. (2011). Reading and spelling Chinese among beginning readers: what skills make a difference?. Scientific Studies of Reading, 15(4), 285-313.
Van Reybroeck, M. (2012). L’identification du sujet lors de la production écrite de l’accord grammatical. (The identification of the subject during the written production of grammatical agreement). ANAE, 24, 60–65.
Van Reybroeck, M. (2020). Grammatical Spelling and Written Syntactic Awareness in Children With and Without Dyslexia. Frontiers in Psychology, 11:1524. doi: 10.3389/fpsyg.2020.01524