Η αξιοποίηση της σχεδίασης για τη διερεύνηση της αναδυόμενης ταυτότητας των μελλοντικών εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης

Η αξιοποίηση της σχεδίασης για τη διερεύνηση της αναδυόμενης ταυτότητας των μελλοντικών εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης
Δημοσιευμένα: Mar 31, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/jret.40355
Ευστρατία Ε. Σοφού
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
https://orcid.org/0000-0003-4882-9099
Περίληψη

Η ταυτότητα του εκπαιδευτικού επηρεάζει σημαντικά τις εκπαιδευτικές αποφάσεις και τις πρακτικές του στην τάξη καθώς και την επαγγελματική του ανάπτυξη. Η κατανόηση της ανάπτυξης της ταυτότητας του υποψηφίου εκπαιδευτικού είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, καθώς σε αυτό το στάδιο βιώνει τη μετάβαση από τον ρόλο του μαθητή σε αυτόν του εκπαιδευτικού και προετοιμάζεται για τις πολυπλοκότητες του επαγγέλματος. Στο πλαίσιο αυτό η παρούσα μελέτη διερευνά τις αντιλήψεις των μελλοντικών εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης για τον επαγγελματικό τους εαυτό και τη διδασκαλία και μάθηση στο Νηπιαγωγείο. Στην έρευνα συμμετείχαν 134 τεταρτοετείς φοιτήτριες. Τα  δεδομένα της έρευνας συλλέχθηκαν μέσω των σχεδίων που δημιούργησαν οι φοιτήτριες για να αναπαραστήσουν τον εαυτό τους ως εκπαιδευτικό, τα παιδιά και το μαθησιακό περιβάλλον καθώς και των γραπτών κειμένων που συνόδευαν τις ζωγραφικές τους αναπαραστάσεις. Για την ανάλυση των σχεδίων και των κειμένων αξιοποιήθηκε η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι οι συμμετέχουσες είχαν κυρίως θετικές και ιδεαλιστικές απόψεις για την ταυτότητα του εκπαιδευτικού και απεικόνισαν τον εαυτό τους με θετικά χαρακτηριστικά. Οι οπτικές τους για την ταυτότητα του εκπαιδευτικού και τη διδασκαλία και μάθηση στο Νηπιαγωγείο αντανακλούν μια σύνθετη εικόνα που εμπεριέχει παραδοσιακές και σύγχρονες αντιλήψεις για το μελλοντικό τους επάγγελμα. Η παρούσα μελέτη επιβεβαιώνει τα ευρήματα άλλων ερευνών σχετικά με τη χρησιμότητα της σχεδίασης ως αναστοχαστικού εργαλείου που μπορεί να φωτίσει τις εσωτερικευμένες εικόνες  των μελλοντικών εκπαιδευτικών για το τι σημαίνει να είσαι εκπαιδευτικός και υπό προϋποθέσεις να συμβάλει στην ανάπτυξη της επαγγελματικής τους ταυτότητας.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς που δημοσιεύουν σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους :

1. Οι συγγραφείς διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, χορηγώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων»  διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0, σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

2. Οι συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή του δημοσιευμένου στο περιοδικό έργου (π.χ. κατάθεση σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την αναγνώριση της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό περιοδικό.

3. Στους συγγραφείς επιτρέπεται να δημοσιεύσουν την εργασία τους online (κατά προτίμηση σε ιδρυματικά αποθετήρια ή στην ιστοσελίδα τους) πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγικές ανταλλαγές, όπως επίσης και παλαιότερες και ευρύτερες παραπομπές δημοσιευμένων εργασιών (The Effect of Open Access)

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Aldemır, J., & Sezer, O. (2009). Early Childhood Education Pre Service Teachers? Images of Teacher and Beliefs about Teaching. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 10(3), 105-122. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/92284
Αυγητίδου, Σ., & Γουργιώτου Ε. (2016). Ο εκπαιδευτικός ως στοχαζόμενος επαγγελματίας. Στο Σ. Αυγητίδου, Μ. Τζεκάκη & Β. Τσάφος, (Επιμ.), Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης (τ.1, κεφ.1, σσ. 9-92). Gutenberg.
Bagnoli, A. (2009). Beyond the standard interview: The use of graphic elicitation and arts-based methods. Qualitative Research, 9(5), 547–570. https://doi.org/10.1177/1468794109343625
Beijaard, D., Meijer, P. C., & Verloop, N. (2004). Reconsidering research on teachers’ professional identity. Teaching and Teacher Education, 20, 107–128. https://doi.org/10.1016/j.tate.2003.07.001
Beltman, S., Glass, C., Dinham, J., Chalk, B., & Nguyen, B. (2015). Drawing identity: Beginning pre-service teachers’ professional identities. Issues in Educational Research, 25(3), 225–245.
Bryman, A. (2017). Μέθοδοι κοινωνικής έρευνας (Μτφ. Π. Σακελλαρίου, Επιμ. Α. Αϊδίνης). Gutenberg.
Buchanan, R. (2015). Teacher identity and agency in an era of accountability. Teachers and Teaching, 21(6), 700-719. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1044329
Garvis, S., Fluckiger, B., & Twigg, D. (2011). Exploring the Beliefs of Commencing Early Childhood Education Graduate Students: Providing Insights to Improve Teacher Education Programs. Australian Journal of Teacher Education, 37(1), 93-105. https://doi.org/10.14221/ajte.2012v37n1.3
Hahl, K., & Mikulec, E. (2018). Student reflections on teacher identity development in a year-long secondary teacher preparation program. Australian Journal of Teacher Education, 43(12), 42-58. https://doi.org/10.14221/ajte.2018v43n12.4
Hancock, E. S., & Gallard, A. J. (2004). Preservice science teachers’ beliefs about teaching and learning: The influence of K-12 field experiences. Journal of Science Teacher Education, 15(4), 281-291.
Izadinia, M. (2013). A review of research on student teachers’ professional identity. British Educational Research Journal, 39(4), 694–713. https://doi.org/10.1080/01411926.2012.679614
Kestere, I. & Kalke, B. (2015). The Visual Image of Teachers: A Ten-Country Perspective. Revista Colombiana de Educación, 1(68), 19–40. https://doi.org/10.17227/01203916.68rce19.40
Kestere, I. & Kalke, B. (2015). Visual Images of Teachers: A ten-Country Perspective. Revista Columbiana de Educación, 68, 19–40. http://www.scielo.org.co/pdf/rcde/n68/n68a02.pdf
Lee, J.-E., & Zeppelin, M. (2014). Using drawings to bridge the transition from student to future teacher of mathematics. International Electronic Journal of Elementary Education, 6(2), 333–346. https://www.iejee.com/index.php/IEJEE/article/view/48/46
Lin, Y. (2022) Using a drawing method to investigate pre-service teachers’ beliefs, knowledge and emotions about mathematics teaching and learning. Asia- Pacific Journal of Teacher Education, 50(5), 474-497. https://doi.org/10.1080/1359866X.2021.1880546
Lortie, D. (1975). Schoolteacher: A sociological study. University of Chicago Press.
Μαμούρα, Μ.(2023). Προετοιμάζοντας τον αναστοχαστικό εκπαιδευτικό. Κριτική.
Mensah, F. M., & Fleshman, R. (2017). Drawings as identity data in elementary science teacher education. In P. Katz (Ed.), Drawing for science education (pp. 217-225). Sense Publishers.
Meyer, D., Doll, J., & Kaiser, G. (2023). Professional identity of pre-service teachers: Actual and designated identity profiles and their relationship to teacher education programs. Frontiers in Education, 8, 1134848, 1-11 https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1134848
Murphy, P. K., Delli, L. A. M., & Edwards, M. N. (2004). The Good teacher and Good teaching: Comparing beliefs of second-grade students, preservice teachers, and inservice teachers. The Journal of Experimental Education, 72(2), 69–92.
https://doi.org/10.3200/JEXE.72.2.69-92
Niikko, A. (2020). Examining images of teacher students. European Early Childhood Education Research Journal, 28(6), 884–897. https://doi.org/10.1080/1350293X.2020.1836587
Ozbay Ozdemir, I. (2024). Developing professional identity: Narratives of preservice preschool teachers. Pedagogical Research, 9(1), em0180, 1-11. https://doi.org/10.29333/pr/14048
Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307–332. https://doi.org/10.3102/00346543062003307
Παπανδρέου, Μ. & Νάτσιου, Γ. (2018). Υποψήφιοι εκπαιδευτικοί σχεδιάζουν την/τον ‘ιδανική/ό’ εκπαιδευτικό προσχολικής εκπαίδευσης. Στο Ε. Γουργιώτου, Δ. Κακανά, Μ. Μπιρµπίλη, & Κ. Χατζοπούλου (Επιμ.), Πρακτικά του 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου του Δικτύου Πρακτικών Ασκήσεων. Εκπαίδευση εκπαιδευτικών και Παιδαγωγικά Τµήµατα, 30 χρόνια µετά: Αντιµετωπίζοντας τις νέες προκλήσεις (σσ. 226-243). Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας.
Rech Penn, L., Lee, K., Capuozzo, R., & Pase, F. (2021). ‘I thought all you needed for a successful class was a desk and paper … ’: shifting pedagogies in pre-service teachers’ drawings of early childhood classrooms. European Early Childhood Education Research Journal, 29(4), 582–600. https://doi.org/10.1080/1350293X.2021.1941172
Rodgers, C. R., & Scott, K. H. (2008). The development of the personal self and professional identity in learning to teach. In M. Cochran-Smith & S. Nemser- Freiman (Eds.), Handbook of research on teacher education. Enduring questions in changing contexts (3rd ed.). (pp. 732-755). New York & London: Routledge.
Sachs, J. (2005). Teacher education and the development of professional identity: Learning to be a teacher. In P. M. Denicolo, & M. Kompf (Eds.), Connecting Policy and Practice: Challenges for Teaching and Learning in Schools and Universities (pp. 5-21). Routledge, Taylor and Francis Group. https://doi.org/10.4324/9780203012529
Shin, M., & Alpern, L. W. (2024). Drawing teacher identity: Perspectives of students in a teacher education program. Social Sciences & Humanities Open, 10, 101036.
Ticknor, A. S., & Averett, P. (2021). Drawing teachers: examining teacher gender in drawings by pre-service educators. Gender and Education, 34(5), 609–625. https://doi.org/10.1080/09540253.2021.2011837
Weber, S. & Mitchell, C. (1995). That's Funny You Don't Look Like A Teacher! Interrogating Images, Identity, And Popular Culture. Routledge
Weber, S., Mitchell, C. (1996) Drawing ourselves into teaching: studying the images that shape and distort teacher education. Teaching & Teacher Education, 12 (3), 303-313.
Woods, D., Alice Barksdale, M., F. Triplett, C. and Potts, A. (2014), "The teacher in me: Exploring preservice teacher identity through self-portraits", Journal for Multicultural Education, 8(2), 112-136. https://doi.org/10.1108/JME-01-2014-0003
Φρυδάκη, Ε. (2015). Η επαγγελματική ταυτότητα του εκπαιδευτικού και το μέλλον της διδασκαλίας. Κριτική.
Zembylas, M. (2003). Emotions and Teacher Identity: A poststructural perspective. Teachers and Teaching, 9(3), 213–238. https://doi.org/10.1080/13540600309378