Παιδαγωγικές πρακτικές και μεθοδολογικές προτάσεις για την ενίσχυση της κοινωνικότητας των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Εφαρμογή του προγράμματος “play with me”

PDF
Δημοσιευμένα: Σεπ 14, 2016
DOI: https://doi.org/10.12681/jret.9109
Λέξεις-κλειδιά:
προβλήματα συμπεριφοράς σχολική βία κοινωνική ανάπτυξη αποτελεσματικό μοντέλο πρόγραμμα ανάπτυξης δεξιοτήτων
Ελευθερία Μπεαζίδου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Καφένια Μπότσογλου
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Περίληψη

Τα προβλήματα συμπεριφοράς που εκδηλώνουν τα παιδιά από την προσχολική ηλικία  αποτελούν στη σημερινή εποχή ένα ανησυχητικό φαινόμενο με έντονες κοινωνικές προεκτάσεις. Η εκπαιδευτική κοινότητα καλείται να διαχειριστεί αυτά τα προβλήματα αποδοτικά και αποτελεσματικά. Σε αυτή την κατεύθυνση, πολλοί επιστήμονες ασχολήθηκαν με μεθόδους και πρακτικές τόσο για την πρόληψη όσο και την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων (ενδοσχολική βία, αποκλεισμός κ.α) στη σχολική πραγματικότητα. Ωστόσο, οι καινοτόμες παιδαγωγικές πρακτικές που στηρίζονται σε  μεθοδολογικές προτάσεις (μοντέλα) και προωθούν νέες αντιλήψεις στην εκπαίδευση αυτών των παιδιών στην προσχολική ηλικία είναι ελάχιστες. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται πρόγραμμα πρόληψης το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να αναπτύσσονται γνωστικά, ψυχοσυναισθηματικά και κοινωνικά διαμέσου της συνεργασίας, της αλληλεπίδρασης και της σχέσης με τους συμμαθητές τους. Αποσκοπεί στην προαγωγή της κοινωνικής ικανότητας των μαθητών και στην εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού και των εκδηλώσεων βίας στο σχολικό περιβάλλον. Το παρόν πρόγραμμα στηρίζεται στα αποτελέσματα έρευνας μοντέλου πρόβλεψης της κοινωνικότητας των παιδιών στο νηπιαγωγείο. Η εφαρμογή του ολοκληρώνεται σε τρεις φάσεις με δραστηριότητες που είναι συνυφασμένες με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών. 

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Άρθρα
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το CC Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση – Παρόμοια Διανομή 4.0.

Οι συγγραφείς που δημοσιεύουν σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους :

1. Οι συγγραφείς διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, χορηγώντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό «Επιστημονική Επετηρίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων»  διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0, σύμφωνα με την οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς.

2. Οι συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή του δημοσιευμένου στο περιοδικό έργου (π.χ. κατάθεση σε ένα ιδρυματικό αποθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την αναγνώριση της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό περιοδικό.

3. Στους συγγραφείς επιτρέπεται να δημοσιεύσουν την εργασία τους online (κατά προτίμηση σε ιδρυματικά αποθετήρια ή στην ιστοσελίδα τους) πριν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υποβολής, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγικές ανταλλαγές, όπως επίσης και παλαιότερες και ευρύτερες παραπομπές δημοσιευμένων εργασιών (The Effect of Open Access)

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Βιογραφικά Συγγραφέων
Ελευθερία Μπεαζίδου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Δρ. στις επιστήμες της Αγωγής, Σχολική σύμβουλος Προσχολικης Εκπαιδευσης, Ειδική επιστήμονας στο ΠΤΕΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Καφένια Μπότσογλου, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Αν. Καθηγήτρια Προσχολικης Παιδαγωγικης, ΠΤΕΑ
Αναφορές
Αυγητίδου, Σ. (1997). Οι κοινωνικές σχέσεις και η παιδική φιλία στην προσχολική ηλικία. Παιδαγωγική και Εκπαίδευση 36: Αφοι Κυριακίδη α.ε., Θεσσαλονίκη.
Asher, S.R., Oden, S.L., & Gottman, J.M.(1992). Κοινωνικές δεξιότητες και φιλία, στο βιβλίο Κοινωνική Ανάπτυξη, Σειρά Ψυχολογία 3γ΄(Επιμέλεια Σ. Βοσνιάδου), Gutenberg, Αθήνα.
Asher, S. A., Parker, J. G., & Walker, D. L. (1996). Distinguishing friendship from
acceptance: Implications for intervention and assessment. In W. Bukowski, A.
Newcomb, & W. Hartup (Eds.), The company they keep: Friendship in childhood and
adolescence (pp. 366 – 405). New York: Cambridge University Press.
Bagdi, A., & Vacca, J. (2005). Supporting Early Childhood Social-Emotional Well Being: The Building Blocks for Early Learning and School Success. Early Childhood Education Journal, 33,3, 145-150.
Bagwell, C.L., (2004)Friendships, peer networks, and antisocial behavior. In J. B. Kupersmidt & K. A. Dodge (Eds.), Children’s peer relations:Assessment, development, and intervention (pp. 37-57). Washington, DC: American Psychological Association Press.
Buysse, V., Goldman, B. D., & Skinner, M. L. (2002). Setting effects on friendship formation among young children with and without disabilities. Exceptional Children, 68, 4, 503-517.
Caldarella, P., & Merrell, K.W.(1997).common dimensions of social skills of children and adolescents: a taxonomy of positive behaviors. School psychology Review, 26, 264-179.
Campbell, S.B., & Ewing, L.J. (1990 ). Hard-to-manage preschoolers: Adjustment at age nine and predictors of continuing symptoms. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 31, 871-889.
Campbell, S.B. (2002). Behavior problems in preschool children: Clinical and developmental issues, 2nd edition. New York: Guilford Press.
Child Trends. (2003). Kindergarteners’ social interaction skills. Retrieved March 15, 2005 from http://www.childtrendsdatabank.org/pdf/47_PDF.pdf
Coie, J. D., Dodge, K. A., & Coppotelli, H. (1982). Dimensions and types of social status: A cross-age perspective. Developmental Psychology, 18, 557-570.
Crick, N. R., & Dodge, K. A. (1994). A review and reformulation of social information
processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115, 74-101.
Denham, S.A, Blair, K.A, DeMulder E, Levitas J, Sawyer K, Auerbach-Major S, Queenan P. (2003). Preschool emotional competence: Pathway to social competence? Child Development, 74 238–256.
Domitrovitch, C.E., Greenberg, M.T., Kusche, C., Cortes, R.(1982). Manual for the preschool PATHS Curriculum. Philadelphia, Pa: Pennsylvania State Universit.
Durlak, J. A, Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B.(2011). Enhancing students' social and emotional learning promotes success in school: A meta-analysis. Child development, 82, 1, 405-432.
Eisenberg, N., & Fabes, R.A.(1992). Emotion, regulation and the development of social competence. Review of personality and social psychology,14, 119-150.
Entwisle, R. R. Rindfuss, D. K. Guilkey, Aphichat Chamratrithirong, S. R. Curran & Yothin Sawangdee. (1993). "Social Networks and Contraceptive Choice in Thailand: Lessons Learned from a Focus Group Study in Nang Rong District." In Bencha Yoddumnern-Attig and Associates (eds.), Qualitative Methods for Population and Health Research. Salaya, Thailand: Institute for Population and Social Research.
Farrington, D. P. (2000) Explaining and preventing crime: The globalization of knowledge -- The American Society of Criminology 1999 Presidential Address. Criminology, 38, 1-24.
Fraser, M., Biegel, G., Best, K., Hindmarsh, J., Heath, C., Greenhalgh, C. and Reeves, S. (2005). Distributing Data Sessions: Supporting remote collaboration with video data, in Proc. ICeSS 2005, Manchester, UK.
Fraser, M. W., Day, S. H., Galinsky, M. J., Hodges, V. G., & Smokowski, P. R. (2004). Conduct problems and peer rejection in childhood: A randomized trial of the Making Choices and Strong Families programs. Research on Social Work Practice, 14, 313-324.
Gagnon, C., W. Craig, R. Tremblay, R. Zhou, and F. Vitaro. (1995). Kindergarten predictors of boys stable behavior problems at the end of elementary school, Journal of Abnormal Child Psychology, 23, 6, 751-766.
Gifford-Smith & Rabiner, (2004). Social information processing and children's social adjustment. In J. B. Kupersmidt & K.A. Dodge (eds). Childrens’s peer relation. From development to intervention. Washington DC: APA
Goldstein, H., & English, K. (1997). Interaction among preschoolers with and without disabilities: Effects of across-the-day peer intervention. Journal of Speech, Language & Hearing Research, 40, 33– 49.
Gottman, J.M.,& Putallaz, M. (1983). Social relationship problems in children: An approach to intervention. Advances in clinical child psychology, 6.
Gottman, J.M. (1983). How children become friends. Monographs of the Society for Research in Child Development, 48, 3, No.201.
Guralnick, M. J., & Neville, B. (1997). Designing early intervention programs to promote children’s social competence. In M. J. Guralnick (Ed.), The effectiveness of early intervention (pp. 579–610). Baltimore, MD : Paul H. Brookes Publishing Co. 579-610.
Hartup, W.W.(1983). The peer system. In: Hetherington EM, ed. Socialization, personality and social development. New York, NY: Wiley, Handbook of Child psychology, 4th ed., 4, 102-196.
Hartup, W.W.(1992). Having Friends,. Making Friends, and Keeping Friends: Relation- ships as Educational Contexts. ERIC Digest [Online] Http://ericeece.org/pubs/digests/1992hartup92.htm.
Hartup, W.W.(1994 ). Close Relationships, Collaboration and Cognitive Development, Paper presented at the International Conference on Group and Interactive Learning, University of Strathclyde, Glagow, 13th September.
Hartup, W. W. (1996). The company they keep: Friendships and their developmental
significance. Child Development, 67, 1-13.
Hasan, R., Drolet, M. & Paquin, M. (2003). Les conduites violentes chez les enfants de 3a 6 ans: Comprendre pour mieux intervenir. Reflets, 9, 1, 150-172.
Hotaling, G.T., Finkelho, D., Kickpatric, J.T. & Strauss, M.A.(1988).Family abuse and its consequences: New directions in research . Newbury park, CA: Sage.
Howes, C. (1987). Social competence with peers in young children. Developmental Review,7, 252–272.
Howes, C. (2000). Relationships: Child and teacher. Early Developments, 4, 1, 12-13.
Howes, C., & Matheson, C.C. (1992). Sequences in the development of competent play with peers: Social and social pretend play. Developmental Psychology, 28, 961-974.
Howes, C., Unger, O. A., & Matheson, C. C. (1992). The collaborative construction of pretend: Social pretend play functions. Albany: State University of New York Press
Huffman, L. C., Mehlinger, S. L., & Kerivan, A. S. (2000). Risk factors for academic and behavioral problems at the beginning of school. In Off to a good start: Research on the risk factors for early school problems and selected federal policies affecting children’s social and emotional development and their readiness for school. Chapel Hill:University of North Carolina, FPG Child Development Center
Johnson, D.W., & Johnson, R.T.(1991). Learning together and alone: cooperative, competitive, and individualistic learning (3rd ed). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Joseph, G., & Strain, P.S. (2003). Comprehensive evidence-based social-emotional curricula for young children: An analysis of efficacious adoption potential. Topics in Early Childhood Special Education, 23, 65-76.
Kagan, S.(1992). Cooperative learning, Resources for teacher inc., San Juan Capistrano.
Kalfus, G. R. (1984). Peer mediated intervention: A critical review. Child & Family Behavior Therapy, 6, 17-43.
Κακαβούλης, Α.Κ.,(1994). Ηθική Ανάπτυξη και Αγωγή. Αθήνα.
Katz, L.G., & McClellan, D., (1997). Fostering children’s social competence: The teacher’s role. Washington, DC: National Association for the Education on Young Child.
Kazdin, A.E.(1997). Practitioner review: psychosocial treatment for conduct disorder in children. Journal of child Psychology and psychiatry and Allied Disciplines, 38, 161-178
Kemple, K., Speranza, H., Hazen, N.(1992). Cohesive discourse and peer acceptance: Longitudinal relatios in the preschool years. Merrill-Palmer Quarterly, 38, 3, 364-381.
Kemple, K. M. (2004). Lets be friends: Peer competence and social inclusion in early childhood programs. New York: Teachers College Press.
Ladd, G.W. (2000). The fourth R: Relationships as risks and resources following children's transition to school. American Educational Research Association Division E Newsletter, 19, 1, 7, 9-11.
Ladd, G. W., Price, J. M., & Hart, C. H. (1988). Predicting preschoolers' peer status from their playground behaviors. Child Development, 59, 986-992.
Ladd, G.W., Price, J.M. (1987). Predicting children’s social and school adjustment following the transition from preschool to kindergarten. Child Development, 58, 5, 1168-1189.
Lewitt, E. M., & Baker, L. S. (1995). School readiness. Future of Children, 5,2, 128–139.
Lösel, F. & Bliesener, T. (2003). Aggression und Delinquent under Jugendlichen Bundeskriminalamt (BKA). Bundeskriminalamt (BKA).
Mathur, S,R., & Rutherford, R.B., (1991). Peer-mediated interventions promoting social skills of children and youth with behavioral disorders. Education and Treatment of Children, 14,3, 227-242.
Matthys, W., & Lochman, J.E. (2005). Social problem solving in aggressive children. Chichester: Wiley.
McMahon, R.J., & Wells, K.C. (1998).Conduct Problems. In E.J. Mash & R.A. Barkley (eds).Treatment of childhood disorders,111-207. New York: Guilford Press.
Μπεαζίδου (2014). ο ρόλος της κοινωνικής συμπεριφοράς, της συμμετοχής στο παιχνίδι και των δεξιοτήτων φιλίας στο πλαίσιο της ανάπτυξης των κοινωνικών σχέσεων στο νηπιαγωγείο. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Μπότσογλου, Κ., Κακανά, Δ-Μ., Χατζοπούλου, Κ. (2007). Σύγχρονες μορφές διδασκαλίας και μάθησης: απόψεις των παιδαγωγών της προσχολικής ηλικίας για την ομαδοσυνεργατική. Ερευνώντας τον κόσμο του παιδιού, 7, 87-100.
Newcomb, A. F., & Bukowski, W. M. (1983). Social impact and social preference as
determinants of children's peer group status. Developmental Psychology, 19, 856-867.
Newcomb, A. F., & Bagwell, C. L. (1995). Children's friendship relations: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 1 17, 2, 306-347
Olweus, D.(1980). Familiar and temperamental Determinants of Aggressive Behavior in Adolescent boys: A Causal Analysis. Developmental psychology, 16, 6, 644-660.
Offord, D.R, & Bennett, K.J. (1994): Conduct Disorder: Long-term Outcomes and Intervention Effectiveness. J Amer Acad Child Adol Psych, 33,1069 - 1078.
Ostrov, J. M., Massetti, G. M., Stauffacher, K., Godleski, S. A., Hart, K. C., Karch, K. M., Mullins, A. D. & Ries, E. E. (2009). An intervention for relational and physical aggression in early childhood: A preliminary study. Early Childhood Research Quarterly, 24, 15-28.
Paley, V. G. (1992). You Can't Say You Can't Play. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Parker, J.G., & Asher, S.R.(1987). Peer relations and later personal adjustment: a low accepted children at risk? Psychological Bulletin, 102, 3, 357-389.
Peterson, G.R., DcBaryche, B.D., & Ramsey E.(1989). A Developmental Perspective on Antisocial Behavior. America Psychologist, 44, 329-335.
Reid, J.(1993) Early childhood intervention: A promising preventative for juvenile delinquency. PsycINFO Database Record (c) APA, all rights reserved
Reid, K., Littlefield, L., & Hammond, S.W. (2008). Early intervention for preschoolers with behaviour problems: preliminary findings for the Exploring Together Preschool Program. AeJAMH, 7, 1.
Rigby, K., & Slee, P.T. (1993).Dimestions of Interpersonal relating among Australian school children and their implication for psychological well-being. Journal of Social Psychology, 133, 1, 33-42.
Schaffer, H.R. (1996) Social Development, oxford, Blackwell.
Schaffer,H.R. (1996). Η Κοινωνικοποίηση του παιδιού κατά τα πρώτα χρόνια τη ζωής του. Ελληνικά γράμματα.
Shure, M. B. (1980). Interpersonal problem solving in ten-year-olds (Final report @MH-27741). Washington, DC: National Institute of Mental Health (available from Myrna Shure at mshure@drexel.edu).
Thomberry, T.P.(1998). Membership in Youth gangs and involvement in serious and violent offending. In R.Loeber & D.P.Farrington (eds): Serious and violent Jouvenile offeders: Risk factors and successful Interventions. Thousand Oaks, CA: Sage.
Van Hasselt, V. B., Hersen, M. (1992). Handbook of social development: A life span perspective. New York. Plenum Press.
Van Schoiack-Edstrom, L., Frey, K. S., & Beland, K. (2002). Changing adolescents’ attitudes about relational and physical aggression: An early evaluation of a school-based intervention. School Psychology Review, 31, 2, 201–216.
Verba, M. (1993). Construction and sharing of meanings in pretend play among young children. In M. Stambak & H. Sinclair (Eds.), Pretend play among 3 year olds (pp. 1-29). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Webster-Statton, C., & Hammond, M. (1998). Conduct problems and level of social competence in Head Start children: Prevalence, pervasiveness, and associated risk factors. Clinical Child and Family Psychology Review, 1, 101-124.
White, J, Moffitt TE, Earls, F, Robins, L.N, Silva, P.A.(1990). How early can we tell? Preschool predictors of boys’ conduct disorder and delinquency. Criminology, 28, 507–533.
Youngstrom, E., Wolpaw, J.M., Kogos, J.L., schoff, K., Ackerman, B., Izard, C. (2000). Interpersonal problem solving in preschool and first grade: Developmental change and ecological validity. Journal of Clinical Child Psychology, 29, 4, 589-602.
Χρυσαφίδης, Κ.(2002). Επικοινωνία στο Νηπιαγωγείο. Δαρδανός, Αθήνα.