Μελέτη της γλώσσας στην παιδική λογοτεχνία μέσα από τη γλωσσολογική ανάλυση του παιδικού αφηγήματος "Ο Λύκος ξαναγύρισε" (G. Pennart) Η γλώσσα μιας μικροαφήγησης μέσα από τη γλωσσολογική ανάλυσή της

PDF
Δημοσιευμένα: Jan 2, 2025
DOI: https://doi.org/10.12681/keimena-paideias.38777
Λέξεις-κλειδιά:
παιδικό αφήγημα, γλωσσολογική ανάλυση,
Ελπίς Τοκμακίδου
Σύμβουλος Εκπαίδευσης 10ης θέσης Π.Ε. 70 Δυτικής Θεσσαλονίκης
Περίληψη

Η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί συνέχεια προηγούμενης απόπειρας στην κατεύθυνση σφαιρικής προσέγγισης ενός λογοτεχνικού κειμένου, όπως το έργο του Geoffroy de Pennart με τίτλο «Ο λύκος ξαναγύρισε» (σε μετάφραση για την ελληνική γλώσσα από τους Γ.Παπαδόπουλο και Χ.Μπουλώτη), που προσφέρεται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Προηγήθηκε η εξέτασή του ως προς την αφηγηματική δομή και την εικονογράφησή του ενώ η παρούσα πρόταση φιλοδοξεί να αναδείξει στοιχεία της ποικιλίας και πολυπλοκότητας της λογοτεχνικής γλώσσας, που αξιοποιεί ο δημιουργός του (συγγραφέας και εικονογράφος) για την παρουσίαση ενός κειμένου στην ολότητά του.


Η ανάλυση εστιάζει αυτή τη φορά στη γλωσσική χρήση και στην αξιοποίηση ποικίλων συνδυασμών των βασικών γλωσσικών στοιχείων, αναδεικνύοντας τη δημιουργική διάσταση της παραγωγής των λέξεων, των προτάσεων και του κειμένου. Αν και αναγνωρίζεται η σημασία της ενιαίας αντιμετώπισης του γλωσσικού φαινομένου, όπως αυτή προβάλλεται στα κείμενα των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών και των αντίστοιχων Οδηγών του για το γλωσσικό μάθημα, η συγκεκριμένη μελέτη ακολουθεί μια αντίστροφη πορεία, διατηρώντας τον πολυδιάστατο χαρακτήρα της αντίστοιχης προσέγγισης.


Η γλωσσολογική ανάλυση του κειμένου, αφορά στη διερεύνηση της γλωσσικής του μορφής, η οποία επιχειρείται με βάση τα επίπεδα ανάλυσης της γραπτής γλώσσας και συγκεκριμένα μέσω της εξέτασης του είδους των γραμμάτων που επιλέγονται και της φωνολογικής, μορφολογικής, συντακτικής, λεξιλογικής/ σημασιολογικής έρευνας, σε συνδυασμό με τον έλεγχο της ύπαρξης κειμενικών, επικοινωνιακών και πραγματολογικών παραμέτρων που συναντώνται στη συγκεκριμένη εκδοχή της σύγχρονης λογοτεχνικής παραγωγής. Η προσέγγιση της δομής και περιεχομένου της μικροδιήγησης χωρίζεται σε δύο ενότητες όπου εκτός των ερευνητικών δεδομένων και αντίστοιχων παρατηρήσεων για τυχόν παρεκκλίσεις από την τυπική δομή κατατίθεται και το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο βασίστηκε η σχετική έρευνα, με αναφορές στη σχέση της γλωσσολογίας-λογοτεχνίας και των επιπέδων γλωσσικής ανάλυσης-παιδικής λογοτεχνίας.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Articles

Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:

  1. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
  2. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
  3. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας (See The Effect of Open Access).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Pennart, G. (1995). Ο Λύκος ξαναγύρισε, Μτφρ. Παπαδόπουλος Γιάννης, Χρήστος Μπουλώτης. Αθήνα: Παπαδόπουλος.
Jakobson, R. (1998). Γλωσσολογία και Ποιητική. Στον τόμο Δοκίμια για τη γλώσσα της λογοτεχνίας, Μτφρ. Άρης Μπερλής. 57-98. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.
Γιάκος Δ. (1993). Ιστορία της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας του ΙΘ΄και Κ΄αιώνα, Παπαδήμα: Αθήνα, Ι΄ συμπληρωμένη έκδοση.
Γιαννακόπουλου, Π. (1991). Συντακτικό της Νεοελληνικής Γλώσσας, Αθήνα: Παπαδήμα.
Ι.Ε.Π. (2022). Πρόγραμμα Σπουδών Νεοελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό. Στο: https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli (Προσπελάστηκε 15/6/2024).
Ι.Ε.Π. (2022β). Οδηγός Εκπαιδευτικού, Θεματικό Πεδίο 3, Γραμματική Περιγραφή. Πρόγραμμα Σπουδών Νεοελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό, Στο: https://iep.edu.gr/el/nea-ps-provoli (Προσπελάστηκε 15/6/2024).
Κατσίκη-Γκίβαλου Α. (1993). Η παιδική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο έρευνα και διδασκαλία στο Κατσίκη-Γκίβαλου (επιμ.) Παιδική λογοτεχνία, Θεωρία και Πράξη, 13-22, 151-159. Αθήνα: Καστανιώτης (1ος τόμος).
Μενδρινού Α. (1986). Η σημασία της εικονογράφησης και ο ρόλος του εικονογράφου στο παιδικό βιβλίο. Στο Η παιδική λογοτεχνία και το μικρό παιδί, Εισηγήσεις στο Β΄σεμινάριο του κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. 142-148. Αθήνα: Καστανιώτης.
Μπαμπινιώτης, Γ.(1991). Γλωσσολογία και Λογοτεχνία: από την Τεχνική και Τέχνη του Λόγου. Αθήνα.
Ροντάρι, Τζ.(1994). Η γραμματική της φαντασίας, Τεκμήριο.
Χαραλαμπάκης, Χρ.(1997). Γλωσσαλγήματα: Έρευνες για την Ελληνική Γλώσσα. Αθήνα: Γεννάδειος Σχολή.
Χατζησαββίδης, Σ.(1999), Γλώσσα και Λογοτεχνία: ο λογοτεχνικός και ο μη λογοτεχνικός λόγος στη διδακτική πράξη. Στο Αποστολίδου Β. & Χοντολίδου Ε. (επιμ.), Λογοτεχνία και Εκπαίδευση. 102-117. Αθήνα: Τυπωθήτω.