Greece, a stake for memory and oblivion: pride, trauma and sham
Published:
Oct 15, 2020
Keywords:
Social representations Historical memory Historical oblivion National identity
Abstract
The present study aims at exploring the role of age, gender, intra-national identification and political positioning in the recollection of the representational voluntary (=memory) and involuntary (=oblivion) historical-national past of Greece in conditions of pride, trauma and shame. In this experimental field study participated 254 men and women of different ages, who, after having read a text of a concise presentation of the Greek past -cutting off events either of pride, or of trauma and shame- noted three events that they wish to remember and three events that they wish to forget for ever from the Greek history. The interesting finding of the present study is associated with the emergence of four voluntary and involuntary organizing principles of thought about the historical past of Greece: a) a powerful and ruling memory, b) a regal memory of pride, c) a traumatical oblivion and, d) a
shameful oblivion. The above ways of thinking are consensus and independent of the age, gender, political positioning and participants’ intra-national identification, as well. Any possible differences in perceiving the historical past concern individual variations rather than national collective concepts. This result is in line with the idea of a superior, urgent or regal national identity, which is constructed against other national identities and strategically «select» -institutionally and communicatively- to remember a positive, glorious, ruling and regal past, which makes ingroup members feel proud, while it decides not to communicate its traumatical (remedy oblivion) and, mainly, the shameful past (wormwood oblivion).
Article Details
- How to Cite
-
Μαντόγλου Ά. (2020). Greece, a stake for memory and oblivion: pride, trauma and sham. Psychology: The Journal of the Hellenic Psychological Society, 21(3), 262–285. https://doi.org/10.12681/psy_hps.23280
- Issue
- Vol. 21 No. 3 (2014)
- Section
- SPECIAL SECTION
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
The journal PSYCHOLOGY adopts a Platinum open-access policy. Submission, processing or publication costs are waived by the Hellenic Psychological Society. Papers published in the journal PSYCHOLOGY are licensed under a 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International' licence. The authors reserve the copyright of their work and grant the journal the right of its first publication. Third-party licensees are allowed to use the published paper immediately after publication as they wish, provided they retain the defined by the license copyright formalities, regarding the reference to its author(s) and its initial publication in the journal PSYCHOLOGY. Moreover, any adjusted work should be shared under the same reuse rights, so with the same CC license.
Downloads
References
Abric, J.-C. (1994). L’organisation interne des
représentations sociales: système central et système
périphérique. In: C. Guimelli (Ed.), Structures
et transformations des représentations sociales
(pp. 73-84). Lausane: Delachaux et Niestlé.
Abric, J.-C., & Guimelli, C. (1998). Représentations sociales
et effet de contexte. Connexions, 72, 23-37.
Aguilar, P. (1997). Collective Memory of the Spanish
Civil War: The Case of the Political Amnesty in the
Spanish Transition to Democracy. Democratization,
(4), 88-109.
Bartlett, F. C. (1932/1954). Remembering: A study in
experimental and social psychology. Cambridge:
Cambridge University Press.
Billig, M. (1990/1997). Collective Memory, Ideology
and the British Royal Family. In: Middleton D., &
Edwards D. (Eds), Collective Remembering (pp.
-80). Sage Publications, London: Thousand
Oaks, New Delhi.
Βόγλης, Π. (2008). Οι μνήμες της δεκαετίας του 1940
ως αντικείμενο ιστορικής ανάλυσης: μεθοδολο-
γικές προτάσεις. Στο Ρ. Β. Μπούσχοτεν, Τ. Βερ-
βενιώτη, Ε. Βουτυρά, Β. Δαλκαβούκης, & κ. Μπά-
δα (Επιμελητές έκδοσης), Μνήμες και λήθη του
ελληνικού εμφυλίου πολέμου (σσ. 61-80). Θεσσα-
λονίκη: Επίκεντρο.
Candau, J. (1998). Mémoire et identité. Paris : Presses
Universitaires de France.
Clémence, A. (2002). Prises de positions et dynamique
de la pensée représentative: Les apports
de la mémoire collective. In S. Laurens & N. Roussiau
(Ed), La mémoire collective, Identités et
Représentations Sociales (pp. 51-61). Rennes:
Presses Universitaires.
Connerton, P. (1989). How Societies Remember.
Cabridge: Cabridge University Press.
Connerton, P. (2008). Seven types of forgetting. Memory
studies, 1(1), 59-71.
Conway, M. A. (1997). The Inventory of Experience:
Memory and Identity. In: W. J. Pennebaker, D.
Paèz, & B. Rime (Eds), Collective Memory of Political
Events (21-45). New Jersey: Lawrence Erlbaum
Associates Publishers, Mahwah.
Cubitt, G. (2007). History and Μemory, Historical Approaches.
Manchester University Press.
Deschamps, J.-C., Paèz, D., & Pennebaker, J. (2001).
Mémoire collective des événements sociopolitiques
et culturels: représentations sociales du
passé à la fin du millenium, Travaux sur la pensée
sociale. Psychologie et Société, 3 (1), 53-74.
Deschamps, J.-C., Paèz, D., & Pennebaker, J. (2002).
Mémoire collective et histoire à la fin du second millénaire.
In: St. Laurens, & N. Roussiau (Eds), La mémoire
sociale, Identités et Représentations Sociales
(pp. 245-257). Rennes: Presses Universitaires.
Doise, W. (1989). Attitude et représentations sociales. In:
D. Jodelet (Ed.), Les représentations sociales (pp.
-238). Paris: Presses Universitaires de France.
Dragonas, Th., & Bar-On, D. (2000). National Identity
among a Neigboring Quartet: The Case of
Greeks, Turks, Israelis, and Palestinians. Journal
of Modern Greek Studies, 18, 2, 335-353.
Duveen, G., & Lloyd, B. (1990). Introduction. In G. Duveen,
& B. Lloyd (Eds), Social representations and
the development of knowledge (pp. 1-10). Cambridge:
Cambridge University Press.
Forges, J.-F. (1998). Le travail de mémoire: 1914-
Paris: ESF.
Gaskell, G. (2001). Attitudes, Social Representations
and Beyond. In K. Deaux, & G. Philogène (Eds),
Representations of the Social (pp. 228-241). Oxford:
Blackwell.
Haas, V., & Jodelet., D. (1999). Pensée et Mémoire sociale.
In J.-P. Pétard (Ed.), Psychologie Sociale
(pp. 111-160). Rosny, Bréal.
Haas, V. (2000). La « face cachée » de la mémoire. In
: M. Lavallée, S. Vincent, C. Ouellet, & C. Garnier
(Eds). Les représentations sociales, Constructions
nouvelles (pp. 83-93). Montréal: GEIRSO, UQAM,
(http :/geirso.uqam.ca/publications/monographies.
php).
Haas, V. (2007). De l’incommunicable à l’intransmissible
: la question du silence dans l’entretien de
recherche. Actes du colloque Bilan et prospectives
de la recherche qualitative. Recherches qualitatives.
, 232-242.
Haas, V., & Levasseur, E. (2013). Rumour as a symptom
of collective forgetfulness. Culture and Psychology,
, 60-75.
Halbwachs, M. (1925/1994). Les cadres sociaux de la
mémoire. Paris: Albin Michel.
Halbwachs, M. (1968/2013). La mémoire collective.
Paris: Presses Universitaires de France. για την
ελληνική μετάφραση βλ. Halbwachs, M. (2013). Η
συλλογική μνήμη. Αθήνα: Παπαζήσης.
Hobsbawm, E. J. (1990). Nations and Nationalism since
Cambridge: Cambridge University Press.
Iñiguez, L., Valencia, J., & V
Contruction of Remembering and Forgetfulness:
Memories and Histories of the Spanish Civil War.
In: W. J. Pennebaker, D. Paèz, & B. Rime (Eds),
Collective Memory of Political Events (237-252).
New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers,
Mahwah.
Koonz, C. (1994). Between memory and oblivion: concentration
camps in German memory. In J. R.
Gillis (Ed.), Commemoration:, The Politics of National
Identity (pp. 258-280). Princeton, N. J.:
Princeton University Press.
Laurens, S. & Roussiau, N. (2002). (Eds). La mémoire
collective, Identités et Représentations Sociales.
Rennes : Presses Universitaires.
Licata, L., Klein, O. & Gély, R. (2007). Mémoire des
conflits, conflits des mémoires : une approche
psychosociale et philosophique du rôle de la mémoire
collective dans les processus de réconciliation
intergroupe. Informations sur les Sciences
Sociales, 46, 4, 563-589.
Lira, E. (1997). Remembering : Passing Back Through
the Heart. In W. J. Pennebaker, D. Paèz, & B.
Rime (Eds), Collective Memory of Political Events
(pp. 223-235). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates,
Publishers, Mahwah.
Μαντόγλου, Α. (1992). Μια κοινωνιοψυχολογική προ-
σέγγιση του τρόπου πρόσληψης των ελληνικών
κοινωνικών κατηγοριών. ΕΛΨΕ, Ψυχολογία, 1 (3),
-29.
Μαντόγλου, Α. (1996). Η δομή της κοινωνιοψυχολο-
γικής κατηγοριοποίησης των πολιτικών κομμά-
των. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 89-90,
-123.
Μαντόγλου, Α. (1995/2011). Η εξέγερση του Πολυτε-
χνείου, Η συγκρουσιακή σχέση ατόμου και κοινω-
νίας. Αθήνα: Πεδίο.
Μαντόγλου, Α. (2005/2012). Μνήμες. Ατομικές, Κοι-
νωνικές, Ιστορικές. Αθήνα: Παπαζήσης.
Madoglou, A. (2008). Mnémostratégies vs Léthostratégies
et le contenu de la mémoire individuelle
volontaire et involontaire. Bulletin de Psychologie,
, 61 (5), 431-448.
Madoglou, A. (2009). Stratégies de représentations internes
et externes de mémoire et d’oubli. Bulletin
de Psychologie, 504, 62 (6), 515-531.
Madoglou, A. (2010). Reconstruction autobiographical
memories for the present: Objectification, anchoring,
generational effect and social contexts. Psychologica,
, 603-626.
Μαντόγλου, Α. (2010α). Κοινωνική μνήμη, κοινωνική
λήθη: έκδηλες και λανθάνουσες μορφές κοινωνι-
κής σκέψης. Αθήνα: Πεδίο.
Μαντόγλου, Α. (2010β). «κοινωνικές μνήμες και
«αμνησίες» του ιστορικού παρελθόντος της Ελ-
λάδας». ΕΛΨΕ, Ψυχολογία, 17 (2), 121-139.
Μαντόγλου, Α. (2011). Αυτοβιογραφική μνήμη και
«λήθη» σε προσωπικό, οικογενειακό και κοινωνι-
κό πλαίσιο. Hellenic Journal of Psychology, 8, (2),
-228.
Μαντόγλου, Α., & Μελίστα, Α. (2010). ιστορική μνή-
μη και εθνική ταυτότητα. Έλληνες και γερμανοί
μιλούν για το παρελθόν τους. Στο Στ. Παπαστά-
μου, γ. Προδρομίτης, Β. Παυλόπουλος (Επιμελη-
τές έκδοσης), Κοινωνική σκέψη, νόηση και συ-
u Άννα Μαντόγλου
μπεριφορά: 29 Έλληνες κοινωνικοί ψυχολόγοι
ανα-κρίνουν την επιστήμη τους (σσ. 317-347).
Αθήνα: Πεδίο.
Μadoglou, Α., Melista, Α., & Liaris-Hochhaus, S.
(2010). Greeks’ and Germans’ representations of
world events: Selective memory and voluntary
oblivion. Papers on Social Representations. http
://www.psych.lse.ac.uk/psr/, 19 (2).
Μαντόγλου, Α., & Μελέτη, κ. (2013). Επιστημονικός
λόγος περί κοινωνικών αναπαραστάσεων και ιδε-
ολογιών. Αθήνα: Πεδίο.
Mannheim, K. (1928/1990). Le problème des générations.
Paris: Nathan.
Marques, J., Paèz, D., & Serra, A. (1997). Social
Sharing, Emotional Climate, and Transgenerational
Transmission of Memories: The Portuguese
Colonial War. In J. Pennebaker, D.
Paèz., & B. Rime (Eds), Collective Memory of Political
Events (pp. 253-275). Mahwah, NJ:
Lawrence Erlbaum.
Moliner, P. (1993). Cinq questions à propos des
représentations sociales. Les Cahiers Internationaux
de Psychologie Sociale, 20, 5-14.
Moscovici, S. (1961/1976). La Psychanalyse son image
et son public. Paris: Presses Universitaires de
France. για την ελληνική μετάφραση βλ. Moscovici,
S. (1999). Η ψυχανάλυση, η εικόνα της και το
κοινό της. Αθήνα: Οδυσσέας.
Moscovici, S. (1981). On Social representations. In:
J. P. Forgas (Ed.), Social cognitions: perspectives
on everyday understanding (pp.181-209). London:
Academic Press.
Moscovici, S. (1988). Notes towards a description of
social representations. European Journal of Social
Psychology, 18, 211-250.
Μπούσχοτεν, Β. Ρ., Βερβενιώτη, Τ., Βουτυρά, Ε., Δαλ-
καβούκης, Β., & Μπάδα, κ. (2008). (Επιμελητές
έκδοσης). Μνήμες και λήθη του ελληνικού εμφυ-
λίου πολέμου. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Mummendey, A., Mielke, R., Wenzel, M., & Kanning,
U. (1996). Social identity of East Germans: The
process of unification between East and West
Germany as a challenge to cope with “negative
social identity”. In G. M. Breakwell, & E. Lyons
(Eds.), Changing Eupean identities: Social psychological
analyses of social change (pp. 405-
. Oxford: Butterworth-Heinemann.
Nora, P. (1986). Les Lieux de la mémoire. La Nation.
Paris: Gallimard.
Olazabal, I. (1996). Considérations générales sur la
mémoire et l’oubli dans les sociétés. Altérités. 1
(1), 1-21.
Olick, J. K. (1999). Collective Memory: The two cultures.
Sociological Theory. 17 (3), 333-348.
Pennebaker, J. W., & Banasik, L. B. (1997). On the
creation and maintenance of collective memories:
History as Social Psychology. In W. J. Pennebaker,
D. Paèz, & B. Rime (Eds), Collective Memory of
Political Events (pp. 3-19). New Jersey: Lawrence
Erlbaum Associates, Publishers, Mahwah.
Ricoeur, P. (1998). La marque du passé. Revue de
Métaphysique et de Morale, 1, 7-31.
Ricoeur, P. (1999). A l’horizon de la prescription: l’oubli.
Débat. In Pourquoi se souvenir? (pp. 92-95).
Colloque, Académie Universelle des Cultures.
Paris: Grasset.
Rosa de, S., & Mormino, C., (2002). Au confluent de la
mémoire: Étude sur l’identité Nationale et Européenne.
In S. Laurens, & N. Roussiau, (Eds), La
mémoire collective, Identités et Représentations
Sociales (pp. 119-137). Rennes: Presses Universitaires.
Rouquette, M.-L. (1997). La Chasse à l’immigré. Violence,
mémoire et représentations. Paris : Mardaga.
Roussiau, N., & Renard, E. (2003). Des représentations
sociales à l’institutionnalisation de la mémoire.
Connexions, 80, 31-41.
Rousso, H. (1999). Le statut de l’oubli. In Pourquoi se
souvenir? (pp. 109-112). Colloque, Académie Universelle
des Cultures. Paris: Grasset.
Schuman, H., & Scott, J. (1989). Generations and Collective
memory. American Sociological Review,
, 3, 359-381.
Simondon, M. (1982). La Mémoire et l’oubli dans la
pensée grecque jusqu’à la fin de Vème siècle
avant J.-C. Paris: Les Belles Lettres.
Smith, A. (1991). National Identity. London: Penguin.
Thadden, R. (1999). Une histoire, deux mémoires. In
Pourquoi se souvenir? (pp. 46-51). Colloque,
Académie Universelle des Cultures. Paris: Grasset.
Φραγκουδάκη, A., & Δραγώνα, Θ. (Επιμ.), (1997). «Τι
είν’ η πατρίδα μας;». Εθνοκεντρισμός στην Εκπαί-
δευση. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Φλάϊσερ, Χ. (2008). Οι πόλεμοι της Μνήμης. Ο Β’
Παγκόσμιος Πόλεμος στη Δημόσια Ιστορία.
Αθήνα: νεφέλη.
Viaud, J. (2003). Mémoire collective, représentations
sociales et pratiques. Connexions, 80, 13-30.
