«Αν ήμουν άνεργη και δεν ήμουν παντρεμένη, θα ήμουν ένα τίποτα…»: Έμφυλες διαπραγματεύσεις της ανεργίας

PDF
Δημοσιευμένα: Oct 15, 2020
DOI: https://doi.org/10.12681/psy_hps.23615
Λέξεις-κλειδιά:
Ανεργία Έμφυλες ταυτότητες Φεμινιστικές οπτικές Ανάλυση λόγου
Ευανθία Τάζογλου
Βασιλική Δεληγιάννη - Κουϊμτζή
Περίληψη

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους οι άνεργες έγγαμες γυναίκες μιλούν για, και δικαιολογούν την κατάσταση της ανεργίας τους σε σχέση με την κατασκευή των έμφυλων ταυτοτήτων. Ειδικότερα, εστιάζεται στην ανάλυση των διαθέσιμων γλωσσικών ρεπερτορίων, «ερμηνευτικών ρεπερτορίων», τα οποία οι γυναίκες χρησιμοποιούν, και στις συνέπειες των ρεπερτορίων αυτών στη διαπραγμάτευση της γυναικείας τους ταυτότητας μέσα στο συγκεκριμένο οικογενειακό και εργασιακό πλαίσιο και υπό την επίδραση της κυρίαρχης έμφυλης ιδεολογίας. Διεξήχθησαν ατομικές ημιδομημένες συνεντεύξεις με άνεργες έγγαμες γυναίκες. Η ανάλυση των συνεντεύξεων βασίστηκε στις αρχές της ανάλυσης λόγου, που τοποθετείται στο πλαίσιο των φεμινιστικών οπτικών. Διαπιστώνεται ότι οι συμμετέχουσες κατασκευάζουν και διευθετούν τις εργασιακές επιλογές και πρακτικές τους βάσει κυρίως παραδοσιακών αντιλήψεων και συνεπαγωγών για τη γυναικεία συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Tο φύλο και η έγγαμη ιδιότητα παρουσιάζονται άμεσα συνδεδεμένα με τις αιτιακές αποδόσεις των γυναικών, καθώς η γυναικεία ανεργία επιχειρείται να δικαιολογηθεί ως μια «φυσική» κατάσταση των έγγαμων γυναικών δίχως οικογενειακούς υποστηρικτικούς μηχανισμούς και αναγνώριση της ανάγκης των γυναικών για αμειβόμενη εργασία. Οι έγγαμες γυ-
ναίκες φαίνεται να έρχονται αντιμέτωπες με προσωπικές συγκρούσεις και στερεότυπες κοινωνικοπολιτισμικές προσδοκίες και κατασκευές για τη γυναικεία ανεργία, και να αποδέχονται τελικά τους κυρίαρχους
λόγους που αναπαράγουν τον παραδοσιακό έμφυλο καταμερισμό εργασιακών και οικογενειακών ρόλων.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Creative Commons License

Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.

Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Artazcoz, L., Benach, J., Borrell, C., & Cortez, I.
(2004). Unemployment and mental health:
Understanding the interactions among gender,
family roles and social class. American Journal of
Public Health, 94(1), 82-88.
Bernard, J. (1981). The good-provider role: Its rise
and fall. American Psychologist, 36(1), 1-12.
Billig, M., Condor, S., Edwards, D., Gane, M.,
Middleton, D., & Radley, A. (1988). Ideological
dilemnas: A Social Psychology of everyday
thinking. London: Sage.
Brittan, A. (1989). Masculinity and power. Oxford:
Basil Blackwell.
Ευανθία Τάζογλου και Βασιλική Δεληγιάννη-Κουϊμτζή
Bryson, V. (2005). Φεμινιστική πολιτική θεωρία. Αθή-
να: Μεταίχμιο.
Burman, E. (1994). Feminist research. In P. Banister,
E. Burman, I. Parker, M. Taylor, & C. Tindall
(Eds.), Qualitative methods in Psychology: A
research guide (pp. 120-141). Buckingham: Open
University Press.
Burman, E. (1995). Introduction: Contexts, contests
and interventions. In E. Burman, C. Alldred, C.
Bewley, B. Goldberg, C. Heenan, D. Marks, J.
Marshall, K. Taylor, R. Ullah, & S. Warren (Eds.),
Challenging women: Psychology’s exclusions,
feminist possibilities (pp. 1-16). London: Open
University Press.
Burman, E., & Parker, I. (1993). Discourse analytic
research: Repertoires and readings of texts in
action. London: Routledge.
Callaghan, G. (1998). The interaction of gender, class
and place in women’s experience: A discussion
based in focus group research. Sociological
Research Online, 3(3) (http://www.socresonline.
org.uk/socresonline/3/3/8.html).
Campbell, R., & Wasco, S. (2000). Feminist
approaches to social science: Epistemological
and methodological tenets. American Journal of
Community Psychology, 28(6), 773-790.
Chodorow, N. (1978/1999). The reproduction of
mothering: Psychoanalysis and the sociology of
gender. Berkeley and Los Angeles: University of
California Press.
Connell, R. W. (1995). Masculinities. Cambridge:
Polity Press.
Connell, R. W. (2002). Gender. Cambridge: Polity
Press.
Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, Β. (1993α). Θεωρίες για τις
διαφορές των φύλων. Στο Β. Δεληγιάννη, & Σ.
Ζιώγου (Επιμ.), Εκπαίδευση και φύλο (σσ. 41-60).
Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, Β. (1993β). Για ποια αντικειμε-
νικότητα; Μερικές σκέψεις πάνω στη φεμινιστική
κριτική για την έρευνα των κοινωνικών επιστη-
μών. Στο Β. Δεληγιάννη, & Σ. Ζιώγου (Επιμ.), Εκ-
παίδευση και φύλο (σσ. 61-68). Θεσσαλονίκη:
Βάνιας.
Drewery, W. J. (1998). Unemployment: What kind of
problem is it? Journal of Community and Applied
Social Psychology. Special Issue on Mental Health
Consequences of Economic Security, 8(2), 101-118.
Edley, N., & Wetherell, M. (1999). Imagined futures:
Young men’s talk about fatherhood and domestic
life. British Journal of Social Psychology, 38(2),
-194.
Ensminger, M., & Celentano, D. (1990). Gender
differences in the effect of unemployment on
psychological distress. Social Science and
Medicine, 30(4), 469-477.
Ezzy, D. (2000). Fate and agency in job loss
narratives. Qualitative Sociology, 23(1), 121-154.
Fielden, S. L., & Davidson, M. J. (1999). Stress and
unemployment: A comparative review and
research model of female and male managers.
British Journal of Management, 10, 63-93.
Fornham, A., & Lewis, A. (1986). The economic mind:
The Social Psychology of Economic Behaviour.
New York: St. Martins Press.
Fryer, D. (1986). Employment deprivation and
personal agency during unemployment: A critical
discussion of Jahoda’s explanation of the
psychological effects of unemployment. Social
Behaviour, 1, 3-23.
Fryer, D. (1998). Mental health consequences of
economic insecurity, relative poverty and social
exclusion: Community Psychology perspectives
on recession. Journal of Community, & Applied
Social Psychology, 8(2), 75-180.
Fryer, D. (1999). For better or for worse? Interventions
and mental health consequences of unemploy -
ment. International Archives of Occupational and
Environmental Health, 72, 34-37.
Fryer, D. (2000). Unemployment and mental health:
Hazards and challenges of Psychology in the
community. In K. Isaksson, C. Hogstedt, C.,
Eriksson, & T. Theorell (Eds.), Health effects of
the new labour market (pp. 11-23). New York:
Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Fryer, D. (2001). Back to the future. In J. Zempel, J.
Bacher, & K. Moser (Hrsg.), Erwerbslosigkeit.
Ursachen, auswirkungen und interventionen.
Psychologie sozialer Ungleichheit (Band 12).
Opladen: Leske+ Budrich.
Fryer, D. (2004). Kritische Unterschiede: Die
Entwicklung einer kritischen gemeindepsycho -
logischen Perspektive auf die psychologischen
Kosten der Arbeitslosigkeit. In H. G. Zilian (Ed.),
Insider und outsider (pp. 217-240). München:
Rainer Hampp Verlag.
Fryer, D., & Fagan, R. (2003). Towards a community
psychological perspective on unemployment and
mental health research. American Journal of
Community Psychology, 32(1/2), 89-96.
«Αν ήμουν άνεργη και δεν ήμουν παντρεμένη, θα ήμουν ένα τίποτα…» 189
Fryer, D., & McKenna, S. (1987). The laying-off of
hands: unemployment and mental health. In S.
Fineman (Ed.), Unemployment: Personal and
social consequences (pp. 47-73). London:
Tavistock.
Fryer, D., & McKenna, S. (1988). Redundant skills:
Temporary unemployment and mental health. In
M. G. Patrickson (Ed.), Readings in organizational
behaviour. London: Harper and Row.
Fryer, D., & Payne, R. (1986). Being unemployed: A
review of the literature on the psychological
experience of unemployment. International
Review of Industrial and Organizational
Psychology, 1, 235-278.
Gannon, L., Lucketta, T., Rhodes, K., Pardie, L., &
Segrist, D. (1992). Sex bias in psychological
research. American Psychologist, 47(3), 389-396.
Gill, R. (1995). Relativism, reflexivity and politics:
Interrogating discourse analysis from a feminist
perspective. In S. Wilkinson, & C. Kitzinger (Eds.),
Feminism and discourse: Psychological
perspectives (pp. 165-186). London: Sage.
Gregson, N., Simonsen, K., & Vaiou, D. (1999). The
meaning of work: Some arguments for the
importance of culture within formulations of work
in Europe. European Urban and Regional Studies,
(3), 197-214.
Griffin, C., & Phoenix, A. (1994). The relationship
between qualitative and quantitative research:
Lessons from Feminist Psychology. Journal of
Community and Applied Social Psychology, 4,
-298.
Hammarstrom, A., & Janlert, U. (1997). Nervous and
depressive symptoms in a longitudinal study of
unemployment: Selection or exposure. Journal of
Adolescent Health, 20, 293-305.
Hammarstrom, A., & Janlert, U. (2006). Do the health
consequences of unemployment differ for young
men and women? In T. Kieselbach, A. H.
Winefield, C. Boyd, & S. Anderson (Eds.),
Unemployment and health: International and
Interdisciplinary Perspectives (pp. 135-142).
Sydney: Australian Academic Press.
Hammer, T. (1993). Unemployment and mental
health among young people: A longitudinal
study. Journal of Adolescence, 16, 407-420.
Hare-Mustin, T. R, & Marecek, J. (1990). Gender and
the meaning of difference: Postmodernism and
Psychology. In T. R. Hare-Mustin, & J. Marecek
(Eds.), Making a difference. Psychology and the
construction of gender (pp. 22-64). New Haven &
London: Yale University Press.
Hoffman, C., & Quinton, W. (1996). References on
women and men in the literature (1974-1994): An
Archival CD-ROM Search. American Psychologist,
-1338.
Howard, J., & Hollander, J. (1997). Gendered
situations, gendered selves: A gender lens on
social psychology. London: Sage Publications.
Ιγγλέση, Χ. (1990). Πρόσωπα γυναικών: προσωπεία
της συνείδησης. Αθήνα: Οδυσσέας.
Isaksson, K., Johansson, G., Bellaagh, K., & Sjoberg,
A. (2004). Work values among the unemployed:
Changes over time and some gender differences.
Scandinavian Journal of Psychology, 45, 207-214.
Kulik, L. (2000). Jobless men and women: A
comparative analysis of job search intensity,
attitudes toward unemployment, and related
responses. Journal of Occupational and
Organizational Psychology, 73(4), 487-500.
Kyriazis, N. (1998). Women’s employment and
gender relations in Greece: Forces of
modernatization and tradition. European Urban
and Regional Studies, 5(1), 65-75.
Lee, C., & Glynn Owens, R. (2002). Men, work and
gender. Australian Psychologist, 37(1), 13-19.
Marshall, G. (1984). On the sociology of women’s
unemployment, its neglect and significance.
Sociological Review, 32, 234-259.
McKee-Ryan, F., Song, Z., Wanberg, C., & Kinicki, A.
J. (2005). Psychological and physical well-being
during unemployment: a meta-analytic study.
Journal of Applied Psychology, 90(1), 53-76.
Michel, A. (1981). Κοινωνιολογία της οικογένειας και
του γάμου (Επιμ. Λουκία Μουσούρου). Αθήνα:
Gutenberg.
Νόβα-Καλτσούνη, Χ. (2000). Κείμενα κοινωνιολογίας
του γάμου και της οικογένειας. Αθήνα: Τυπωθήτω.
Murphy, G., & Athanasou, J. (1999). The effect of
unemployment on mental health. Journal of
Occupational and Organizational Psychology, 72,
-99.
Παπαγεωργίου, Γ. (2004). Ηγεμονία & φεμινισμός.
Αθήνα: Τυπωθήτω.
Parsons, T. (1955). The American family: Ιts relation
to personality and to the social structure. In T.
Parson, & R. Bales (Εds.), Family, socialization
and interaction process. Illinois: The Free Press.
Parker, I. (1994). Discourse analysis. In P. Banister, E.
Burman, I. Parker, M. Taylor, & C. Tindall (Eds.),
Ευανθία Τάζογλου και Βασιλική Δεληγιάννη-Κουϊμτζή
Qualitative methods in Psychology: A research
guide (pp. 92-107). London: Open University
Press.
Potter, J., & Wetherell, M. (1987). Discourse and
Social Psychology: Beyond attitudes and
behaviour. London: Sage.
Potter, J., & Wetherell, M. (1995). Discourse analysis.
In J. Smith, R. Harre, & R. van Langenhove
(Eds.), Rethinking methods in Psychology.
London: Sage.
Ramazanoglou, C., & Holland, J. (2002). Feminist
methodology: Choices and challenges. London:
Sage.
Rost, H. (2002). Where are the new fathers? German
families with a non-traditional distribution of
professional and family work. Community, Work,
& Family, 5(3), 371-376.
Russell, H., & Barbieri, P. (2000). Gender and the
experience of unemployment. In D. Gallie, & S.
Pauqam (Eds.), Welfare regimes and the
experience of unemployment in Europe (pp. 307-
. Oxford: Oxford University Press.
Schaufeli, W. (1997). Youth unemployment and
mental health: Some Dutch findings. Journal of
Adolescence, 20, 284-290.
Starrin, B., & Jonsson, L. R. (2006). The financesshame
model and the relation between
unemployment and health. In T. Kieselbach, A. H.
Winefield, C. Boyd, & S. Anderson (Eds.),
Unemployment and health: International and
interdisciplinary perspectives (pp. 75-97).
Sydney: Australian Academic Press.
Starrin, B., & Larsson, G. (1987). Coping with
unemployment. A contribution to the
understanding of women’s unemployment. Social
Science and Medicine, 25(2), 163-171.
Strom, S. (2002). Unemployment and gendered
divisions of domestic labor. Acta Sociologica, 45,
-105.
Tazoglou, E. (1999). “I feel as I am through a wall’:
quantitative and qualitative evidence on the
experience of unemployment of Greek graduates”.
Unpublished MSc dissertation (Volumes I & II).
Scotland, UK: University of Stirling.
Τάζογλου, Ε. (2007). Ανεργία και έμφυλες διαπραγ-
ματεύσεις: μία κριτική κοινωνικο-ψυχολογική
προσέγγιση σε άνεργους/ες έγγαμους/ες άν-
δρες και γυναίκες. Αδημοσίευτη Διδακτορική Δια-
τριβή. Θεσσαλονίκη: Τμήμα Ψυχολογίας, ΑΠΘ.
Τάζογλου, Ε., & Δεληγιάννη-Κουϊμτζή, Β. (2007).
Ανεργία και πολιτική ψυχολογία. Στο Γ. Ν. Γαλά-
νης (Επιμ.), Πολιτική Ψυχολογία: Θεωρητικές και
ερευνητικές μελέτες (σσ. 49-73). Αθήνα: Εκδό-
σεις Παπαζήση.
Warr, P. B. (1987). Work, unemployment and mental
health. Oxford: Oxford University Press.
Wetherell, M. (1986). Linguistic repertories and literary
criticism: New directions for a Social Psychology
of gender. In S. Wilkinson (Ed.), Feminist Social
Psychology: Developing theory and practice.
Milton Keynes: Open University Press.
Wheelock, J. (1990). Families, self-respect and the
irrelevance of “rational economic man” in a
postindustrial society. The Journal of Behavioral
Economics, 19(2), 221-236.
Wilkinson, S. (1991). Feminism and Psychology:
From critique to reconstruction. Feminism &
Psychology, 1(1), 5-18.
Wilkinson, S. (2003). Φεμινιστική Ψυχολογία. Στο D.
Fox, & I. Prilleltensky (Επιμ.), Κριτική Ψυχολογία:
Εισαγωγή (σσ. 461-493). Αθήνα: Ελληνικά Γράμ-
ματα.
Wilkinson, S., & Kitzinger, C. (1995). Feminism and
discourse: Psychological perspectives. London:
Sage.
Willot, S., & Griffin, C. (1996). Men, masculinity and
the challenge of long-term unemployment. In M.
Mac an Ghaill (Ed.), Understanding masculinities:
social relations and cultural arenas (pp. 77-92).
Milton Keynes: Open University Press.
Willott, S., & Griffin, C. (1997). Wham bam, am I man?
Unemployment and masculinities. Feminism and
Psychology, 7(1), 107-128.
Willot, S., & Griffin, C. (1999). Building your own
lifeboat: Working-class male offenders talk about
economic crime. British Journal of Social
Psychology, 38(4), 445-460.
Willott, S., & Griffin, C. (2004). Redundant men:
Constraints on identity change. Journal of
Community and Applied Social Psychology, 14,
-69.
Winefield, A. H. (2002). Unemployment, under -
employ ment, occupational stress and psycholo -
gical well-being. Australian Journal of Manage -
ment, 27 (Special Issue), 137-148.
Ψαρού, Μ., & Ζαφειρόπουλος, Κ. (2001). Επιστημο-
νική έρευνα: Θεωρία και εφαρμογές στις κοινω-
νικές επιστήμες. Αθήνα: Τυπωθήτω.