Αυταρχισμός, προκατάληψη και COVID-19: ο ρυθμιστικός ρόλος του πολιτισμικού φιλελευθερισμού
Δημοσιευμένα:
Dec 30, 2021
Λέξεις-κλειδιά:
απειλή COVID-19 δεξιόστροφος αυταρχισμός ιδεολογικό επίπεδο πολιτισμικός φιλελευθερισμός προκατάληψη
Περίληψη
Η πανδημία COVID-19 έχει θέσει μια τεράστια πρόκληση σε ιατρικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο τους τελευταίους μήνες. Η απειλή της ασθένειας, οι περισσότερο ή λιγότερο αυταρχικές βιοπολιτικές των κρατών, η έννοια της κοινωνικής απόστασης, υπαγορεύουν τη διερεύνηση των συνεπειών της πανδημίας σε ιδεολογικό επίπεδο. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που προέκυψαν από μια έρευνα που διεξήχθη πριν την πανδημία (N = 82) ως σημείο αναφοράς, ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να ελέγξει εμπειρικά την υπόθεση ότι ο δεξιόστροφος αυταρχισμός (Αυταρχισμός - Συντηρητισμός - Παραδοσιακρατία; ACT; Duckitt et al., 2010) αυξάνεται υπό συνθήκες απειλής (Adorno et al., 1950; Sales, 1973). Παράλληλα, διερευνάται ο πιθανός ρυθμιστικός ρόλος του πολιτισμικού φιλελευθερισμού. Επιπλέον, εξετάζεται η υπόθεση ότι η απειλή προβλέπει την προκατάληψη, όπως μας υποδεικνύουν σχετικά ευρήματα (π.χ. Florack et al., 2003). Πραγματοποιήθηκε συλλογή δεδομένων κατά τις εξής τρεις φάσεις της πανδημίας στην Ελλάδα: τις πρώτες εβδομάδες (N = 85), την απαγόρευση κυκλοφορίας (N = 131) και την άρση των περιοριστικών μέτρων (N = 126). Οι υποθέσεις επιβεβαιώθηκαν: υπήρξε αύξηση του Συντηρητισμού και της Παραδοσιοκρατίας, ιδίως μεταξύ των λιγότερο φιλελεύθερων συμμετεχόντων, ενώ οι φιλελεύθεροι φαίνεται να εκφράζουν μειωμένα επίπεδα δεξιόστροφου αυταρχισμού κατά την άρση των περιοριστικών μέτρων σε σύγκριση με την προ COVID-19 περίοδο. Βρέθηκε, επίσης, μια βαθμιαία έκφραση προκατάληψης, με τον πολιτισμικό φιλελευθερισμό να παίζει έναν περιορισμένο, αλλά και πάλι ρυθμιστικό ρόλο. Συζητούνται οι επιπτώσεις της πανδημίας στο ιδεολογικό επίπεδο.
Λεπτομέρειες άρθρου
- Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
-
Valavani, A., & Prodromitis, G. (2021). Αυταρχισμός, προκατάληψη και COVID-19: ο ρυθμιστικός ρόλος του πολιτισμικού φιλελευθερισμού. Ψυχολογία: το περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 26(3), 62–77. https://doi.org/10.12681/psy_hps.28863
- Ενότητα
- ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Αυτή η εργασία είναι αδειοδοτημένη υπό το Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Το περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ έχει υιοθετήσει μία πολιτική Platinum open-access. Τα έξοδα υποβολής, επεξεργασίας ή δημοσίευσης των εργασιών καλύπτονται από την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία. Τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιευμένων εργασιών προστατεύονται από την άδεια 'Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International'. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Η άδεια αυτή επιτρέπει σε τρίτους, να χρησιμοποιούν την εργασία σε οποιαδήποτε μορφή, με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση στο περιοδικό ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ. Επιπλέον, κάθε διανομή της εργασίας οφείλει να γίνεται με τους ίδιους όρους διανομής, δηλαδή με την ίδια άδεια Creative Commons.
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Adorno, T. W., Frenkel-Brunswick, E., Levinson, D. J., & Sanford, R. N. (1950). The authoritarian personality. Harper & Row.
Agamben, G. (2020). Μόλυνση, επιδημία, κατάσταση εξαίρεσης [Infection, epidemic, state of exception]. Παρέγκλισις [Pareglisis].
Akrami, N., Ekehammar, B., & Araya, T. (2000). Classical and modern racial prejudice: A study of attitudes toward immigrants in Sweden. European Journal of Social Psychology, 30(4), 521-532. https://doi. org/10.1002/1099-0992(200007/08)30:4<521::AID-EJSP5>3.0.CO;2-N
Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Addison-Wesley.
Altemeyer, B. (1981). Right-wing authoritarianism. University of Manitoba Press.
Altemeyer, B. (1996). The authoritarian specter. Harvard University Press.
Burke, B. L., Martens, A., & Faucher, E. H. (2010). Two decades of terror management theory: A meta-analysis of mortality salience research. Personality and Social Psychology Review, 14(2), 155–195. https://doi.org/10.1177/1088868309352321
Carlisle, R. P. (Ed.). (2005). Encyclopedia of politics: The left and the right (Vols. 1-2). Sage. https://www.doi.org/10.4135/9781412952408
Cohrs, J. C., & Ibler, S. (2009). Authoritarianism, threat, and prejudice: An analysis of mediation and moderation. Basic and Applied Social Psychology, 31(1), 81-94. https://doi.org/10.1080/ 01973530802659638
Cottrell, C. A., Richards, D. A. R., & Nichols, A. L. (2010). Predicting policy attitudes from general prejudice versus specific intergroup emotions. Journal of Experimental Social Psychology, 46(2), 247–254. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2009.10.008
Doty, R. M., Peterson, B. E., & Winter, D. G. (1991). Threat and authoritarianism in the United States, 1978–1987. Journal of Personality and Social Psychology, 61(4), 629–640. https://doi.org/10.1037 /0022-3514.61.4.629
Duckitt, J. (1989). Authoritarianism and group identification: A new view of an old construct. Political Psychology, 10(1), 63–84. https://doi.org/10.2307/3791588
Duckitt, J. (2001). A dual-process cognitive-motivational theory of ideology and prejudice. In M. P. Zanna (Ed.), Advances in experimental social psychology. Vol. 33 (pp. 41–113). Academic Press. https://doi .org/10.1016/S0065-2601(01)80004-6
Duckitt, J. (2013). Introduction to the special section on authoritarianism in societal context: The role of threat. International Journal of Psychology, 48(1), 1–5. https://doi.org/10.1080/00207594.2012.73 8298
Duckitt, J., Bizumic, B., Krauss, S. W., & Heled, E. (2010). A tripartite approach to right-wing authoritarianism: The authoritarianism-conservatism-traditionalism model. Political Psychology, 31(5), 685-715. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2010.00781.x
Duncan, L. A., & Schaller, M. (2009). Prejudicial attitudes toward older adults may be exaggerated when people feel vulnerable to infectious disease: Evidence and implications. Analyses of Social Issues and Public Policy, 9(1), 97–115. https://doi.org/10.1111/j.1530-2415.2009.01188.x
Eagly, A. H., & Chaiken, S. (1998). Attitude structure and function. In D. T. Gilbert, S. T. Fiske, & G. Lindzey (Eds.), The handbook of social psychology (pp. 269–322). McGraw-Hill.
Faulkner, J., Schaller, M., Park, J. H., & Duncan, L. A. (2004). Evolved disease-avoidance mechanisms and contemporary xenophobic attitudes. Group Processes & Intergroup Relations, 7(4), 333-353. https://doi.org/10.1177/1368430204046142
Feldman, S. (2003). Enforcing social conformity: A theory of authoritarianism. Political Psychology, 24(1), 41–74. https://doi.org/10.1111/0162-895X.00316
Feldman, S. (2013). Comments on authoritarianism in social context: The role of threat. International Journal of Psychology, 48(1), 55-59. https://doi.org/10.1080/00207594.2012.742196
Feldman, S., & Stenner, K. (1997). Perceived threat and authoritarianism. Political Psychology, 18(4), 741–770. https://doi.org/10.1111/0162-895X.00077
Fessler, D. M. T., Eng, S. J., & Navarrete, C. D. (2005). Elevated disgust sensitivity in the first trimester of pregnancy: Evidence supporting the compensatory prophylaxis hypothesis. Evolution and Human Behavior, 26(4), 344–351. https://doi.org/10.1016/j.evolhumbehav.2004.12.001
Florack, A., Piontkowski, U., Rohmann, A., Balzer, T., & Perzig, S. (2003). Perceived intergroup threat and attitudes of host community members toward immigrant acculturation. Journal of Social Psychology, 143(5), 633–648. https://doi.org/10.1080/00224540309598468
Foucault, M. (2008). The birth of biopolitics: Lectures at the Collège de France, 1978–1979. Palgrave Macmillan.
Greenberg, J., Pyszczynski, T, & Solomon, S. (1986). The causes and consequences of the need for self-esteem: A terror management theory. In R. F. Baumeister (Ed.), Public self and private self (pp. 189-212). Springer-Verlag. https://doi.org/10.1007/978-1-4613-9564-5_10
Greenberg, J., Simon, L., Pyszczynski, T., Solomon, S., & Chatel, D. (1992). Terror management and tolerance: does mortality salience always intensify negative reactions to others who threaten one's worldview? Journal of Personality and Social Psychology, 63(2), 212–220. https://doi.org/10.1037// 0022-3514.63.2.212
Hastings, B. M., & Shaffer, B. (2008). Authoritarianism: The role of threat, evolutionary psychology, and the will to power. Theory & Psychology, 18(3), 423–440. https://doi.org/10.1177/0959354308089793
Hayes, A. F., & Montoya, A. K. (2017). A tutorial on testing, visualizing, and probing an interaction involving a multicategorical variable in linear regression analysis. Communication Methods and Measures, 11(1), 1–30. https://doi.org/10.1080/19312458. 2016.1271116
Huang, J. Y., Sedlovskaya, A., Ackerman, J. M., & Bargh, J. A. (2011). Immunizing against prejudice. Psychological Science, 22(12), 1550-1556. https://doi.org/10.1177/0956797611417261Jacoby, W. G. (1995). The structure of ideological thinking in the American electorate. American Journal of Political Science, 39(2), 314-335. https://doi.org/10.2307/2111615
Jacoby, W. G. (1995). The Structure of Ideological Thinking in the American Electorate. American Journal of Political Science, 39(2), 314–335. https://doi.org/10.2307/2111615
Jost, J. T., Glaser, J., Kruglanski, A. W., & Sulloway, F. J. (2003). Political conservatism as motivated social cognition. Psychological Bulletin, 129(3), 339-375. https://doi.org/10.1037/0033-2909.129.3.339
Kurzban, R., & Leary, M. R. (2001). Evolutionary origins of stigmatization: The functions of social exclusion. Psychological Bulletin, 127(2), 187–208. https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.2.187
Navarrete, C. D., & Fessler, D. M. T. (2006). Disease avoidance and ethnocentrism: the effects of disease vulnerability and disgust sensitivity on intergroup attitudes. Evolution and Human Behavior, 27(4), 270–282. https://doi.org/10.1016/j.evolhumbehav.2005.12.001
Neuberg, S. L., Kenrick, D. T., & Schaller, M. (2011). Human threat management systems: Self-protection and disease avoidance. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 35(4), 1042–1051. https://doi.org/10. 1016/j.neubiorev.2010.08.011
Neuberg, S. L., & Schaller, M. (2016). An evolutionary threat-management approach to prejudices. Current Opinion in Psychology, 7, 1–5. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2015.06.004
Pyszczynski, T., Abdollahi, A., Solomon, S., Greenberg, J., Cohen, F., & Weise, D. (2006). Mortality salience, martyrdom, and military might: The great Satan versus the axis of evil. Personality and Social Psychology Bulletin, 32(4), 525–537. https://doi.org/10.1177/0146167205282157
Rokeach, M. (1960). The open and closed mind: Investigations into the nature of belief systems and ersonality systems. Basic Books.
Sales, S. M. (1973). Threat as a factor in authoritarianism: An analysis of archival data. Journal of Personality and Social Psychology, 28(1), 44–57. https://doi.org/10.1037/h0035588
Schaller, M. (2011). The behavioural immune system and the psychology of human sociality. Philosophical Transactions of the Royal Society, B: Biological Sciences, 366(1583), 3418–3426. https://doi.org/ 10.1098/rstb.2011.0029
Schaller, M., & Duncan, L. A. (2007). The behavioral immune system: Its evolution and social psychological implications. In J. P. Forgas, M. G. Haselton, & W. von Hippel (Eds.), Evolution and the social mind: Evolutionary psychology and social cognition (pp. 293–307). Psychology Press.
Schaller, M., & Neuberg, S. L. (2008). Intergroup prejudices and intergroup conflicts. In C. Crawford & D. L. Krebs (Eds.), Foundations of evolutionary psychology (pp. 399-412). Lawrence Erlbaum Associates.
Schaller, M., & Neuberg, S. L. (2012). Danger, disease, and the nature of prejudice(s). Advances in Experimental Social Psychology, 46, 1-54. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-394281-4.00001-5
Schaller, M., & Park, J. H. (2011). The behavioral immune system (and why it matters). Current Directions in Psychological Science, 20(2), 99-103. https://doi.org/10.1177/0963721411402596
Sibley, C.G., Wilson, M., & Duckitt, J. (2007). Effects of dangerous and competitive worldviews on right wing authoritarianism and social dominance orientation over a five-month period. Political Psychology, 28(3), 357–371. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2007.00572.x
Terrizzi, J. A., Jr., Shook, N. J., & McDaniel, M. A. (2013). The behavioral immune system and social conservatism: A meta-analysis. Evolution and Human Behavior, 34(2), 99–108. https://doi.org/ 10.1016/j.evolhumbehav.2012.10.003
Tybur, J. M., Inbar, Y., Aarøe, L., Barclay, P., Barlow, F. K., De Barra, M., Becker, D. V., Borovoi, L., Choi, I., Choi, J. A., Consedine, N. S., Conway, A., Conway, J. R., Conway, P., Adoric, V. C., Demirci, D. E., Fernández, A. M., Ferreira, D. C. S., Ishii, K. … Žezelj, I. (2016). Parasite stress and pathogen avoidance relate to distinct dimensions of political ideology across 30 nations. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(44), 12408-12413. https://doi.org/10.1073/pnas.1607398113
Weise, D. R., Arciszewski, T., Verlhiac, J.-F., Pyszczynski, T., & Greenberg, J. (2012). Terror management and attitudes toward immigrants: Differential effects of mortality salience for low and high right-wing authoritarians. European Psychologist, 17(1), 63–72. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000056
Zakrzewska, M., Olofsson, J. K., Lindholm, T., Blomkvist, A., & Liuzza, M. T. (2019). Body odor disgust sensitivity is associated with prejudice towards a fictive group of immigrants. Physiology & Behavior, 201, 221-227. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2019.01.006
Żuk, P., & Żuk, P. (2020). Right-wing populism in Poland and anti-vaccine myths on YouTube: Political and cultural threats to public health. Global Public Health, 15(6), 790-804. https://doi.org/10.1080/ 17441692.2020.1718733
