Τόμ. 9 Αρ. 1 (2016)

Δημοσιευμένα: 21.08.2022

Η εκπαίδευση βρίσκεται τις τελευταίες δεκαετίες όλο και πιο συχνά στο επίκεντρο της επικαιρότητας. Ένα μεγάλο πλήθος ενδιαφερομένων, κοινωνικών ομάδων και οργανισμών προβληματίζεται και αγωνιά. Στην αντίπερα όχθη η ίδια η ακαδημαϊκή/ επιστημονική εκπαιδευτική κοινότητα και οι εκπαιδευτικοί της πράξης αναμετρούν τις δυνάμεις τους και αρθρώνουν το δικό τους λόγο. Στο επίκεντρο του λόγου περί εκπαίδευσης στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς βρίσκεται ο λόγος για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και αυτός ο λόγος διατρέχει αν όχι άμεσα, σίγουρα διαφαίνεται έμμεσα και στα κείμενα του παρόντος τεύχους. Τα ζητήματα που τίθενται έχουν να κάνουν με αυτό που ορίζεται ως βελτίωση της ποιότητας των περιεχομένων, προσεγγίσεων και πρακτικών επιμέρους διαστάσεων της μάθησης και της διδασκαλίας. Πολλά κείμενα, ακόμα και κάποια που δεν αναφέρονται ξεκάθαρα στο στόχο της βελτίωσης της ποιότητας της εκπαίδευσης, τον επιδιώκουν ως τελικό αποτέλεσμα, όταν περιγράφουν τα αποτελέσματα μιας προσέγγισης ή/και μιας αλλαγής στάσης των ερευνητικών υποκειμένων (π.χ. στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής παρέμβασης). Όμως, ο λόγος για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης είναι στενά συνυφασμένος με θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη φύση της ίδιας της εκπαίδευσης. Πιο συγκεκριμένα, διατυπώνεται ένα βασικό δίλημμα το οποίο εκφράζεται με το εξής ερώτημα: «Θα πρέπει η μόρφωση να συζητείται με αριστοτελικούς όρους, σύμφωνα με τους οποίους θεωρείται ως μια ηθική ουσιαστικά δραστηριότητα η οποία καθορίζεται από αξίες ανοιχτές σε συνεχή διάλογο και επαναδιατύπωση; ή «αρκεί να την προσεγγίζει κανείς, απλώς, με λειτουργικά κριτήρια τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να επιφέρουν την επίτευξη συγκεκριμένων και γενικά μη αμιφιλεγόμενων στόχων-μια άποψη η οποία υιοθετείται ολοένα και περισσότερο;». Η απάντηση σε τέτοιου είδους ερωτήματα δεν είναι ασφαλώς ούτε απλή ούτε μονοσήμαντη, όπως συμβαίνει, άλλωστε, με την ερμηνεία κάθε μετασχηματισμού ο οποίος είναι πολυσχιδής και πολυπαραμετρικός και βρίσκεται σε εξέλιξη, όπως η μετεξέλιξη της εκπαίδευσης. Και το ζήτημα της εκπαιδευτικής ποιότητας και της βελτίωσής της θα μας απασχολήσει και σε επόμενο τεύχος του περιοδικού. Στο παρόν τεύχος του περιοδικού Παιδαγωγικά Ρεύματα στο Αιγαίο παρουσιάζονται κείμενα που χαρακτηρίζονται από την ανομοιογένεια και τον πλουραλισμό της σκέψης, στοιχεία που θεωρούμε ότι εκτρέφουν τον προβληματισμό και προάγουν την αναζήτηση και την έρευνα. Και τα δύο, αποτελούν πολύ σημαντικά ζητούμενα σήμερα παρά ποτέ με δεδομένο ότι το ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό και πολιτισμικό συγκείμενο, η διεθνής συγκυρία, αλλά και η ιστορική περίοδος που διανύουμε, τα οποία διαπερνούν βαθιά το αξιακό σύστημα της εκπαίδευσης και αμφισβητούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά της, θα επιβάλλουν αναπροσανατολισμό της εκπαίδευσης και αναπροσαρμογή της στα νέα δεδομένα. Στο πλαίσιο αυτό η ανομοιογένεια και ο πλουραλισμός της σκέψης που διατρέχουν τα κείμενα που παρουσιάζονται στο παρόν τεύχος, τα οποία αγγίζουν ευρύτερες αλλά και επιμέρους διαστάσεις του σύγχρονου εκπαιδευτικού λόγου περί εκπαίδευσης, αναμένεται να συμβάλλουν στην ανάδειξη του προβληματισμού και της συζήτησης για τα εν λόγω ζητήματα, τα οποία με τη σειρά τους θα οδηγήσουν μέσω της ενδοσκόπησης και του κριτικού στοχασμού στη βαθύτερη ανάλυση, την επανεξέταση και, ενδεχομένως, τον επανασχεδιασμό γενικότερων αλλά και ειδικών/επιμέρους διαστάσεων/πτυχών και ζητημάτων της λειτουργίας της και στην εκπλήρωση του στόχου της βελτίωσης της ποιότητάς της. Με την έννοια αυτή το παρόν τεύχος δίνει βήμα σε αυτές τις δύο προαναφερθείσες ομάδες ενδιαφερομένων, την ακαδημαϊκή εκπαιδευτική κοινότητα και τους εκπαιδευτικούς της πράξης, για να αρθρώσουν το δικό τους λόγο, ένα λόγο με ειδική βαρύτητα και σπουδαιότητα.

Απόπειρα Ανίχνευσης Στοιχείων Δυστοπίας, Ευτοπίας Και Ουτοπίας Στις Ωδές Του Ανδρέα Κάλβου

Δέσποινα Κώτη-Παπαντωνάκη, Δήμητρα Παπαδημητρίου, Γεώργιος Φράζης