L’œuvre romanesque de Vassilis Alexakis aujourd’hui : comment assurer sa pérennité ?

Περίληψη

Το μυθιστορηματικό έργο του Βασίλη Αλεξάκη σήμερα:  Πώς διασφαλίζεται η συνέχειά του;

Ο Βασίλης Αλεξάκης «έφυγε» στις 11 Ιανουαρίου 2021. Το 2015 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Το Κλαρινέτο, όμως η κατάσταση της υγείας του δεν του επέτρεψε να ολοκληρώσει το τελευταίο του μυθιστόρημα, που έμεινε αδημοσίευτο. Τρία χρόνια μετά τον θάνατό του, είναι έντονη η αίσθηση ότι το έργο του τείνει να ξεχαστεί ή, τουλάχιστον, ότι σιωπούν τα ΜΜΕ, ιδιαίτερα στη Γαλλία. Πού οφείλεται άραγε αυτό; Με αναγνωρισμένο το συγγραφικό του έργο στην πατρίδα του αλλά και στη χώρα υποδοχής, η πρόσληψή του εγείρει ερωτήματα λόγω των έντονων προβληματισμών του αναφορικά με ταυτοτικά και γλωσσικά ζητήματα. Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, θα αναφερθούμε στην υποδοχή του έργου του Αλεξάκη στη Γαλλία αλλά και στην Ελλάδα, σε μικρότερο όμως βαθμό στη δεύτερη, λόγω της δυσκολότερης πρόσβασης στα κριτικά κείμενα που εκδίδονται σε αυτήν. Οι κύριοι παράγοντες νομιμοποίησης ορίζονται ως εξής: το αναγνωστικό κοινό που επιλέγει και διαβάζει τα μυθιστορήματα, ο Τύπος και οι δημοσιογράφοι, η πανεπιστημιακή κριτική και οι ακαδημίες. Παρόλο που το ελληνικό και το γαλλικό αναγνωστικό κοινό παρουσιάζουν κάποιες διαφορές, τα μυθιστορήματα του Αλεξάκη διαβάζονται και έχουν λάβει σημαντικά βραβεία και στις δύο χώρες. Το έργο του έχει σίγουρα βρει μια θέση στο λογοτεχνικό τοπίο, αλλά χωρίς συστηματική προβολή με ποιον τρόπο θα εξακολουθήσει να είναι παρόν και στις μέρες μας στις επιλογές του αναγνωστικού κοινού; Από την πλευρά της ακαδημαϊκής κριτικής, η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική, δεδομένου ότι οι μελέτες για τον Αλεξάκη συνεχίστηκαν και ύστερα από την απώλεια του μυθιστοριογράφου και ενισχύθηκαν από την καλή συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων των δύο χωρών. Μετά την έρευνα που ξεκίνησε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ανέλαβαν άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα, σε Ελλάδα και Γαλλία, αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2010 συγκροτήθηκαν ομάδες εργασίας σε διάφορες χώρες με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου της Πικαρδίας σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Τέλος, το 2024 αναμένεται η δημοσίευση νέων μελετών και στις δύο χώρες, αλλά θα είναι επαρκείς αυτές οι πρωτοβουλίες ώστε να διασφαλίσουν τη συνέχεια του έργου του Αλεξάκη; Σε κάθε περίπτωση, αυτή είναι η πρόκληση στην οποία καλείται να ανταποκριθεί η έρευνα προκειμένου το έργο του να μην περιπέσει στη λήθη.