Titles of short stories – Titles of chapters: Elements of theory and exemplary application


Σταυρούλα Τσούπρου
Abstract
As continuation of my previous article on “Titles of Novels”, published in issue 22, I present here a study on, first, the titles of short stories (and of the corresponding collections) and, second,the titles of the chapters in novels. First of all, and according to Hoek, the titles of short-story collections should be, in general, more precise, more relevant and more typical, with regard to their relation to their co-text; that is, they should “signify” the content of this last with greater clarity. The titles of each of the short stories, for their part,frequently differ from the titles of novels with regard to their more general paratextual function. So, they are examined here with respect to their syntactical form, their direct or indirect location within the co-text and the issue of “who speaks”in these. Last, the internal titles of the chapters in novels differ from the general ones in two main points: first, their existence is by no means essential, and second, if the recipients of the internal titles are not limited only to the “regular” readers of each work, then we have to accept that they encompass also those who when flicking through a book cast an eye over the table of contents.However, internal and general titles certainly also have many points in common, and perhaps the most important of these is their anaphoric/reminding or, conversely,cataphoric/announcingvalue.These terms coined by Genette correspond to the more specialist terms of Hoek: anaphoricand cataphoric referentiality (référence anaphorique,cataphorique), which have been defined and used in our aforesaid article on the titles of novels. On the other hand, the position of the titles of chapters is particularly characteristic of the uncertain and marginal placement of the peritextual elements in general, and the situation is complicated further when their inclusion in the co-text is taken into consideration. In the present paper, the corresponding theoretical perspective of F.K.Stanzel, as formulated in his book Theory of Narrative, is also taken into account.
Article Details
  • Section
  • Articles
Downloads
Download data is not yet available.
Author Biography
Σταυρούλα Τσούπρου
Η Σταυρούλα Γ. Τσούπρου, δρ. Ελληνικής Φιλολογίας ΕΚΠΑ, αρχικά εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα ως φιλόλογος της ελληνικής, της αγγλικής και της γαλλικής γλώσσας (κατέχει επίσης διπλώματα της
γερμανικής, της ιταλικής και της ισπανικής). Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2006-2009 δίδαξε (ως διδάσκουσα Π. Δ. 407/80) τα μαθήματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, της Νεοελληνικής Φιλολογίας και της Συγκριτικής Γραμματολογίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ενώ παράλληλα,στην διάρκεια των ακαδημαϊκών ετών 2007-2011, παρέδωσε σεμινάρια σε μεταπτυχιακούς φοιτητές (με αντικείμενο την Θεωρία Λογοτεχνίας) στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης / Τομέ-
ας Ανθρωπιστικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
(Κομοτηνή) και στο Τμήμα Φιλολογίας /Τομέας Μεσαιωνικών και Νεοελληνικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.Από το ακαδημαϊκό έτος 2012/2013 διδάσκει Ιστορία Νεότερης Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας στην δραματική σχολή «Κεντρική Σκηνή» της Μιμής Ντενίση, στην Αθήνα. Στο ερευνητικό έργο της έχει ασχοληθεί συστηματικά με την Θεωρία της Λογοτεχνίας και την
εφαρμογή της στην ανάλυση των λογοτεχνικών κειμένων, ενώ έχει συμμετάσχει με Ανακοίνωση σε περισσότερα από είκοσι διεθνή συνέδρια και διεπιστημονικές ημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.Έχει δημοσιεύσει μελέτες της για μια σειρά από παλαιότερους και σύγχρονους πεζογράφους, κυρίως, αλλά και ποιητές, ενώ συνεργάζεται τακτικά με τον ημερήσιο και περιοδικό, έντυπο και ηλεκτρονικό, τύπο.Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας και της Εθνικής Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών. Προσώρας, έχουν εκδοθεί δύο συλλογές δοκιμίων της: Τάσος Αθανασιάδης.Με τα μάτια της γενιάς μας και Οι «παιδιάστικες» ιστορίες του Κοσμά Πολίτη, ενώ εκδόθηκε και η διατριβή της με
τον τίτλο Το Παρακείμενο και η …(Δια)κειμενικότητα ως Σχόλιο στο πεζογραφικό έργο τού Τάσου Αθανασιάδη (και στα 21 εγκιβωτισμένα ποιήματα του πεζογράφου),
από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη. Την άνοιξη του 2013 κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή διηγημάτων της με τίτλο Σε κοιτούν, ενώ αναμένεται η έκδοση του
τρίτου τόμου δοκιμίων της, με τον τίτλο "Δοκιμές ανάγνωσης".
References
Leo H. Hoek, La marque du titre. Dispositifs sémiotiques d’une pratique textuelle, Νέα Υόρκη, Mouton Publishers, 1981

Gérard Genette, Paratexts,Thresholds of interpretation, μτφρ. Jane E. Lewin,Κέμπριτζ, Cambridge University Press, 1997

Η Μεσοπολεμική Πεζογραφία. Από τον Πρώτο ως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1939), τόμ. Β΄, Σοκόλης

Ανδρέας Καραντώνης,Πεζογράφοι και Πεζογραφήματα της Γενιάς του’30, Αθήνα, εκδόσεις Δημ. Ν. Παπαδήμα, 1990

Σταυρούλα Γ. Τσούπρου, Το Παρακείμενο και η …–(Δια)κειμενικότητα ως Σχόλιο στο πεζογραφικό έργο του Τάσου Αθανασιάδη(και στα 21 εγκιβωτισμένα ποιήματα του πεζογράφου), Αθήνα, Νεοελληνική Βιβλιοθήκη / Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 2009

Τάσος Αθανασιάδης, Θαλασσινοί προσκυνητές, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»,1982

Τάσος Αθανασιάδης, Αγία Νεότητα, Βιβλιοπωλείον της«Εστίας», 1990.

Σταυρούλα Γ. Τσούπρου, «Οι τίτλοι των μυθιστορημάτων. Θεωρητικό – ερμηνευτικό σχήμα και παραδειγματική εφαρμογή», Σύγκριση/ Comparaison / Comparison, Ετήσια έκδοση της
Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, τχ. 22 (Φεβρ. 2012)

Τάσος Αθανασιάδης, Οι Πανθέοι, τόμ. Γ΄ και Δ΄ (ημιτόμ. Α΄ και
Β΄), Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1979

Τάσος Αθανασιάδης,Η αίθουσα του θρόνου, Βιβλιοπωλείον της "Εστίας",1992

Τάσος Αθανασιάδης,Οι φρουροί της Αχαΐας, τόμ. Α΄ και Β΄, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1993

Τάσος Αθανασιάδης, Μεσαιωνικό τρίπτυχο, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1998

Τάσος Αθανασιάδης, Στο πρώτο σκαλί, Γραφές της Αθωότητας, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα,2002

Γεωργία Φαρίνου-Μαλαματάρη: «Το παρα-κείμενο της πεζογραφίας του Ξενόπουλου», στο αφιέρωμα του περ. Νέα Εστία στον Γρ. Ξενόπουλο, τχ.1738 (Οκτ. 2001)

Γρηγόρης Πασχαλίδης, Η Ποιητική της Αυτοβιογραφίας, Αθήνα, Σμίλη, 1993

Σταυροπούλου, «Τάσος Αθανασιάδης:Παρουσίαση – Ανθολόγηση»

Άννα Τζούμα, Εισαγωγή στην Αφηγηματολογία. Θεωρία και εφαρ-
μογή της α-φηγηματικής τυπολογίας του G. Genette,Αθήνα, Συμμετρία, 1997

Marielle Abrioux,«Intertitres et épigraphes chez Stendhal», Poétique, τχ. 69 (Μάρτ. 1987)

Abrioux, «Intertitres et épigraphes chez Stendhal»

Τάσος Αθανασιάδης, Οι τελευταίοι εγγονοί, τόμ. Β΄, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1992

Τάσος Αθανασιάδης, Τα παιδιά της Νιόβης,τόμ. Α΄, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της "Εστίας",1988

Τάσος Αθανασιάδης, Οι Πανθέοι, τόμ.Α΄, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1992

Τάσος Αθανασιάδης, Τα παιδιά της Νιόβης, τόμ. Γ΄, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1995

Τάσος Αθανασιάδης, Οι τελευταίοι εγγονοί, τόμ. Α΄, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1992

Τάσος Αθανασιάδης, Από τον εαυτό μας στους άλλους, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της«Εστίας», 1993

Τάσος Αθανασιάδης,Βεβαιότητες και αμφιβολίες, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1980

F. K. Stanzel, Θεωρία της αφήγησης, μτφρ. Κ. Χρυσομάλλη-Henrich, Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 1999

Genette, Paratexts

Μ. Καραγάτσης, Ο Γιούγκερμαν και τα στερνά του, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»,Ι. Δ. Κολλάρου κ΄ ΣΙΑΣ Α. Ε., 121990 (τόμ. Α΄) και 131991 (τόμ. Β΄).

Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης,Οι Μαυρόλυκοι, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Ι. Δ. Κολλάρου κ΄ ΣΙΑΣ Α. Ε., 81991 (τόμ. Α΄)και 1989 (τόμ. Β΄ και Γ΄)

Π. Δ. Μαστροδημήτρης, «Ιστορία και αμαρτία στο μυθιστόρημα του Τάσου Αθανασιάδη Η αίθουσα του θρόνου», Αιολικά Γράμματα(Αφιέρωμα στον Τάσο Αθανασιάδη) τχ. 184(Ιούλ.-Αύγ. 2000)

E. P. Wieckenberg, Zur Geschichte der Kapitelüberschriften im deutschen Roman vom 15. Jahrhundert bis zum Ausgang des
Barock, Γκέντινγκεν, Vandenhoeck und Ruprecht,1969
Most read articles by the same author(s)