Η συμβολή του ελληνικού παραδοσιακού χορού στην κινητική και κοινωνική ανάπτυξη παιδιών προσχολικής ηλικίας

PDF
Δημοσιευμένα: Apr 19, 2023
DOI: https://doi.org/10.12681/thea.30715
Λέξεις-κλειδιά:
Ελληνικός παραδοσιακός χορός κινητική ανάπτυξη κοινωνική ανάπτυξη προσχολική ηλικία
Ιωάννης Λίτος
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
https://orcid.org/0000-0001-8259-4348
Χαρίλαος Ζάραγκας
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Θεοχάρης Ράπτης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Φωτεινή Βενετσάνου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Περίληψη

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της συμβολής του Ελληνικού Παραδοσιακού Χορού (ΕΠΧ) στην καλλιέργεια κινητικών και κοινωνικών δεξιοτήτων στο χώρο του νηπιαγωγείου. Στην έρευνα συμμετείχαν 38 παιδιά (18 αγόρια, 20 κορίτσια) προσχολικής ηλικίας (ΜΟ=66±12 μήνες), τα οποία ταξινομήθηκαν στην πειραματική ομάδα (ΠΟ, n=19) και στην ομάδα ελέγχου (ΟΕ, n=19). Η ΠΟ παρακολούθησε το πρόγραμμα ΕΠΧ διάρκειας 10 εβδομάδων και συχνότητας δύο διδακτικών ωρών εβδομαδιαίως, ενώ η ΟΕ το καθημερινό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Οι κινητικές και κοινωνικές δεξιότητες των συμμετεχόντων αξιολογήθηκαν πριν και μετά την εφαρμογή του προγράμματος με τη χρήση του Motoriktest für vier- bis sechsjährige Kinder και της Κλίμακας Αξιολόγησης της Κοινωνικής Συμπεριφοράς, αντίστοιχα. Από τα αποτελέσματα προέκυψε πως στις αρχικές μετρήσεις της Π.Ο. και της Ο.Ε. δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων. Παρατηρήθηκαν, όμως, στις κινητικές δεξιότητες στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ αρχικής και τελικής μέτρησης στην ΠΟ και μεταξύ τελικών μετρήσεων της ΠΟ με την ΟΕ, ενώ στις κοινωνικές δεξιότητες, παρόλο που στην τελική μέτρηση παρουσιάστηκε διαφορά μεταξύ της ΠΟ και της ΟΕ, αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Συμπερασματικά, ο ΕΠΧ δύναται να συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση κινητικών δεξιοτήτων στο νηπιαγωγείο ενώ αναδεικνύεται και η δυνατότητά του να ενισχύσει περαιτέρω τις κοινωνικές δεξιότητες των νηπίων.

Λεπτομέρειες άρθρου
  • Ενότητα
  • Επιστημονική Αρθρογραφία
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Λήψεις
Τα δεδομένα λήψης δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Αναφορές
Αγαλιανού, Ο. (2021). Η μουσικοκινητική αγωγή Orff: Ως αφετηρία και προορισμός. Fagottobooks.
Argiriadou, E., Mavrovouniotis, F., & Mavrovouniotis, A. (2018). Effect of a 12-week Greek traditional dances program on the development of kinesthesis and dynamic balance in school-aged children. Journal of Education and Culture Studies, 2(1), 46-64.
Βενετσάνου, Φ., & Λεβέντης, Χ. (2010). Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αθλότυπο.
Biber, K. (2016). The effects of folk-dance training on 5-6 years children’s physical and social development. Journal of Education and Training Studies, 4(11), 213-226. https://doi.org/10.11114/jets.v4i11.1820
Γκαρτζονίκα - Κώτσικα, Ε. (2016). Ο παραδοσιακός χορός στην εκπαίδευση: ιστορική αναδρομή και σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις. Πεδίο.
Cowan, J. (1991). Dance and the body politic in Northern Greece. Princeton University Press.
Δανιά, Α., Κουτσούμπα, Μ., & Τυροβολά, Β. (2017). Προς μια παιδαγωγική του χορού στην εκπαίδευση μαθητών σχολικής ηλικίας. Choros International Dance Journal, 6(1), 85–99.
Ζαχοπούλου, Ε. & Κούλη, Ο. (2017). Η φυσική́ αγωγή στην αρχή του 21ου αιώνα: σκοποί, στόχοι, επιδιώξεις στην προσχολική ηλικία (τόμος B). Αφοί Κυριακίδη.
Ζάραγκας, Χ. (2013). Κινητική απόδοση νηπίων και η σχέση τους με τους δείκτες κινητικής ανάπτυξης. Επιστημονική Επετηρίδα Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 6(1), 160-201.
Ζάραγκας, Χ. (2016). Η επίδραση ενός παρεμβατικού προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής στην κοινωνική συμπεριφορά, αυτοεκτίμηση και κινητική ανάπτυξη νηπίων. Έρευνα στην Εκπαίδευση, 5(1). 104-128.
Ζάραγκας, Χ., & Λίτος, Ι. (2018). Ο χορός στο νηπιαγωγείο και η συμβολή του στην ψυχοκινητική ανάπτυξη και στη μεταγνωστική ικανότητα νοερής απεικόνισης. Στο Μ. Γαλάνη (Επίμ.), 2ο επιστημονικό συνέδριο παραστατικές τέχνες στην εκπαίδευση: Συλλογικότητα, σκέψη και εμπειρία (σ. 12-21). Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών.
Zimmer, R. (2007). Εγχειρίδιο ψυχοκινητικής: Θεωρία και πράξη της ψυχοκινητικής παρέμβασης. Αθλότυπο.
Gallahue, L. D. (2002). Αναπτυξιακή φυσική αγωγή για τα σημερινά παιδιά. University Studio Press.
Gürbüz, Ε., & Kıran, B. (2018). Research of social skills of children who attend to kindergarten according to the attitudes of their mothers. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 95-100.
Haselbach, B. (2018). Αναστοχασμοί γύρω από τις παιδαγωγικές όψεις του χορού στο Orff-Schulwerk (1984-2010). Στο B. Haselbach & Κ. Σαρροπούλου (Επίμ.), Κείμενα θεωρίας και πράξης του Orff-Schulwerk (σσ. 125-140). Εταιρία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας.
Howitt, D., & Cramer, D. (2010). Στατιστική με το SPSS 16: Με εφαρμογές στην ψυχολογία και τις κοινωνικές επιστήμες. Κλειδάριθμος.
Ι.Ε.Π. (2014). Πρόγραμμα σπουδών νηπιαγωγείου. Αθήνα.
Ίσαρη, Φ., & Πουρκός, Μ. (2015). Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
Kambas, A., Venetsanou, F., Giannakidou, D., Fatouros, I. G., Avloniti, A., Chatzinikolaou, A., Draganidis, D., & Zimmer, R. (2012). The motor-proficiency-test for children between 4 and 6 years of age (MOT 4–6): Αn investigation of its suitability in Greece. Research in Developmental Disabilities, 33(1), 1626–1632.
Καρφής, Β. & Ζιάκα, Μ. (2009). Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός στην εκπαίδευση: Προτάσεις διδασκαλίας. Διάπλους.
Κατσής, Α., Σιδερίδης, Γ., & Εμβαλωτής, Α. (2010). Στατιστικές μέθοδοι στις κοινωνικές επιστήμες. Τόπος.
Kılıç, K., & Aytar, F. (2017). The effect of social skills training on social skills in early childhood, the relationship between social skills and temperament. Education and Science, 42(191), 185-204.
Λίτος, Ι. (2022). Ο ελληνικός παραδοσιακός χορός στην προσχολική εκπαίδευση: παιγνιώδεις προτάσεις εφαρμογής για τη διδακτική πρακτική του νηπιαγωγείου. Διεθνές Επιστημονικό Εκπαιδευτικό Περιοδικό «eκπ@ιδευτικός κύκλος», 10(3), 84-99.
Λίτος, Ι., & Ζάραγκας, Χ. (2020). Σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων ελληνικών παραδοσιακών χορών για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. Στο Χ. Ζάραγκας & Ι. Λίτος (Επιμ.), Αθλητισμός: Παιδαγωγικές, καλλιτεχνικές και κοινωνιολογικές διαστάσεις (σσ. 215-248). Πεδίο.
Livoven, S., Saakslahti, A., & Nissisen, K. (2011). The development of fundamental motor skills of four to five-year-old preschool children and the effects of a preschool physical education curriculum. Early Child Development and Care, 181(3) 335-343.
Λουτζάκη, Ρ. (2004). Εισαγωγή. Στο Ε. Αυδίκος, Ρ. Λουτζάκη, & Χ. Παπακώστας (Επιμ.), Χορευτικά ετερόκλητα (σσ. 13-38). Ελληνικά Γράμματα.
Λυκεσάς, Γ., Κουτσούμπα, Μ., Γκιόσος, Ι., & Τυροβολά, Β. (2013). Η αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος θεατρικού παιχνιδιού στη διαδικασία μάθησης του ελληνικού παραδοσιακού χορού σε μαθήτριες δημοτικού σχολείου. Γυναίκα και Άθληση, 9(1), 47-56.
Λυκεσάς, Γ., Κωνσταντινίδου, Μ., & Παπαδοπούλου, Σ. (2004). Δημιουργικό μάθημα παραδοσιακού χορού στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Μουσικοπαιδαγωγικά, 1(1), 84-96.
Marouli, E. Α., Venetsanou F., Kambas A., & Koutsouba M. (2021). The effect of a Greek traditional dance programme on the social skills of children with autism spectrum disorder. European Psychomotricity Journal, 13(1), 35-44.
Masadis, G., Filippou, F., Derri, V., Mavridis, G., & Rokka, S. (2019). Traditional dances as a means of teaching social skills to elementary school students. International Journal of Instruction, 12(1), 511–520. https://doi.org/10.29333/iji.2019.12133a
Ματσαγγούρας, Η. (2012). Η διαθεματικότητα στη σχολική γνώση: Εννοιοκεντρική αναπλαισίωση και σχέδια εργασίας. Γρηγόρη.
Νόβα-Καλτσούνη, Χρ. (2010). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Gutenberg.
Ουζούνη, X., & Νακάκης, Κ. (2011). Η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των εργαλείων μέτρησης σε ποσοτικές μελέτες. Νοσηλευτική, 50(2), 231–239.
Παπαθανασίου, Μ., Καραδημητρίου, Κ., & Φαλέκα, Ε. (2020). Δραστηριότητες αθλητισμού και τέχνης από παιδιά σχολικής ηλικίας στο πλαίσιο της μη τυπικής εκπαίδευσης στην πόλη της Αλεξανδρούπολης. Στο Χ. Ζάραγκας & Ι. Λίτος (Επιμ.), Αθλητισμός: Παιδαγωγικές, καλλιτεχνικές και κοινωνιολογικές διαστάσεις (σσ. 287-302). Πεδίο.
Παπακώστας, Χ. (2013). Φολκλορισμός και λαϊκός πολιτισμός. Λαογραφία, 42(1), 719-730.
Παυλίδου, Ε., & Στύλου, Σ. (2006). Παραδοσιακός χορός στην προσχολική ηλικία: μέθοδοι προσέγγισης των νηπίων. Στο Πρακτικά 1ου Διεθνούς Εκπαιδευτικού Συνεδρίου: Λαϊκός Πολιτισμός και Εκπαίδευση 29 Οκτωβρίου-01 Νοεμβρίου 2006 (χ.σ.). Κέντρο Έρευνας της Ελληνικής Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών.
Πραντζίδης, Ι. (2004). Η διδασκαλία του ελληνικού παραδοσιακού χορού. Στο Ε. Αυδίκος, Ρ. Λουτζάκη, & Χ. Παπακώστας (Επιμ.), Χορευτικά ετερόκλητα (σ. 241-250). Ελληνικά Γράμματα.
Ramachandran, V. S. (2012). Encyclopedia of human behavior. Academic Press.
Σακελλαρίου, Μ. (2020). Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στη μετασχηματιστική εκπαίδευση στο πλαίσιο της προσέγγισης “Learning by Design”: Αξιοποιώντας την πολυτροπικότητα στην τέχνη των παραδοσιακών χορών. Στο Χ. Ζάραγκας & Ι. Λίτος (Επιμ.), Αθλητισμός: Παιδαγωγικές, καλλιτεχνικές και κοινωνιολογικές διαστάσεις (σσ. 197-212). Πεδίο.
Savrami, K. (2012). Dance in education: Τhe Greek reality. Research in Dance Education, 13(1), 99–106.
Σπανάκη, E., Σκορδίλης, Ε., & Βενετσάνου, Φ. (2010). Η επίδραση ενός προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής στην κινητική απόδοση παιδιών πρώτης σχολικής ηλικίας. Αναζητήσεις στη Φυσική Αγωγή & τον Αθλητισμό, 8(2), 132 – 141.
Venetsanou, F., & Kambas, A. (2004). How can a traditional Greek dances programme affect the motor proficiency of pre-school children? Research in Dance Education, 5(2), 127–138.
Taherdoost, H. (2016). Sampling methods in research methodology; Ηow to choose a sampling technique for research. International Journal of Academic Research in Management, 5(2), 18-27.
Τζέτζης, Γ., & Λόλα, Α. (2015). Κινητική μάθηση και ανάπτυξη. Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.Trouli, K. (2008). Psychomotor education in preschool years: Αn experimental research. European Psychomotricity Journal, 1(1), 23-27.
Τσαπακίδου, Α., Τσομπανάκη, Ε., & Λυκεσάς, Γ. (2013). Η επίδραση ενός προγράμματος Φυσικής Αγωγής στην απόδοση δεξιοτήτων μετακίνησης παιδιών προσχολικής ηλικίας. Φυσική Αγωγή, Αθλητισμός και Υγεία, 28(1), 93-107.
Τσαπακίδου, Α., & Στεφανιδου, Σ. (2016). Η ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων παιδιών παιδικού σταθμού ηλικίας 3,5-5. Στο Ρ. Μαρτίδου (Επιμ.), Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση (σσ. 86-96). Δίσιγμα.
Υπ. Απόφαση 21072β/Γ2 Διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών για το νηπιαγωγείο (ΦΕΚ 303/13/03/2003).
Φούντζουλας, Γ., Κουτσούμπα, Μ., Νικολάκη, Ε., & Τυροβολά, Β. (2021). Η μορφολογική μέθοδος διδασκαλίας του ελληνικού παραδοσιακού χορού και η ανάπτυξη των δεξιοτήτων της κριτικής σκέψης. Culture: Journal of Culture in Tourism, Αrt and Education, 1(1), 119-130.
Wang, J. (2004). A study on gross motor skills of preschool children. Journal of Research in Childhood Education, 19(1), 32-43.
Χατζηχρήστου, Χ. (2011). Κοινωνική αγωγή και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο: πρόγραμμα για την προαγωγή της ψυχικής υγείας και της μάθησης στη σχολική κοινότητα. Gutenberg.
Yovanka, L., & Winsler, A. (2006). The effects of a creative dance and movement program on the social competence of head start preschoolers. Social Development, 15(3), 501-519.
Zaragas, X., Baratsou, D., & Zolota, P. (2018). Traditional dance as a teaching, methodological and intercultural approach to physical education to promote and promote respect for human rights. In A. Giotsa (Ed.), Human rights in a changing world: Research and applied approaches (pp. 263-274). NOVA Science Publishers.
Zimmer, R., & Volkamer M. (1987). Motoriktest für vier- bis sechsjährige Kinder: Mot 4-6; Manual / MOT 4-6. 2. (überarbeitete und erweiterte Auflage). Beltz-Test.