Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας και ηγεσία: Εμπειρίες από την ελληνική πραγματικότητα
Abstract
Σήμερα τα σχολεία καλούνται να αναλάβουν ένα υψηλότερο ποσοστό ευθύνης, να εγγυηθούν την ποιότητα του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Η αποτελεσματικότητα του σχολείου συνδέεται άρρηκτα με τις ιδιαίτερες τοπικές και χρονικές συνθήκες μέσα στις οποίες λειτουργεί, αλλά και με τα υπερεθνικά κριτήρια αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης. Την τελευταία εικοσαετία δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην αυτοαξιολόγηση ως μια πρακτική βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Η αυτοαξιολόγηση, ιδανικά θα έπρεπε να έχει μια διπλή στόχευση: αφενός τη διασφάλιση της ποιότητα και αφετέρου τη βελτίωση της ποιότητας. Η εξισορρόπηση μεταξύ τοπικού και υπερεθνικού, λογοδοσίας και βελτίωσης αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση που δημιουργεί πλήθος εντάσεων και αφήνει ένα τεράστιο περιθώριο ερμηνειών και επιλογών σε επίπεδο σχολικής μονάδας. Στο πλαίσιο αυτό είναι καθοριστικός ο ρόλος της ηγεσίας και του διευθυντή του σχολείου. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στην αυτοαντίληψη του ρόλου των διευθυντών/ντριων και στη σύνδεση της αυτοαντίληψης και του στυλ ηγεσίας που υιοθετούν με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται και πραγματοποιούν την διαδικασία της αυτοαξιολόγησης. Τα δεδομένα προκύπτουν από δεκαέξι ημιδομημένες συνεντεύξεις με διευθυντές/ντριες σχολείων. Από την ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων διαφαίνονται σημαντικές συνδέσεις μεταξύ του στυλ ηγεσίας των διευθυντών/ντριων και του τρόπου που αντιλαμβάνονται την αυτοαξιολόγηση.
Article Details
- Come citare
-
Αρβανίτη Σ., Βασιλείου Α., Γεωργακοπούλου Ε., Καραπάνου Χ., Μποζιάρη Ε.-Μ., Παπακαμμένου Σ., Πλαστήρα Ρ., Στεφανίδης Ι., & Λιακοπούλου Μ. (2023). Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας και ηγεσία: Εμπειρίες από την ελληνική πραγματικότητα. Θέματα Επιστημών Αγωγής, 2(2), 104–124. https://doi.org/10.12681/thea.33878
- Fascicolo
- V. 2 N. 2 (2023)
- Sezione
- Επιστημονική Αρθρογραφία
Οι συγγραφείς των άρθρων που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατηρούν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των άρθρων τους, δίνοντας στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης. Άρθρα που δημοσιεύονται στο περιοδικό διατίθενται με άδεια Creative Commons 4.0 και σύμφωνα με την άδεια μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα, με αναφορά στο/στη συγγραφέα και στην πρώτη δημοσίευση για μη κερδοσκοπικούς σκοπούς και με δικαίωμα τροποποίησης μόνον με παρόμοια διανομή (αν αναμείξετε, τροποποιήσετε, ή δημιουργήσετε πάνω στο υλικό, πρέπει να διανείμετε τις δικές σας συνεισφορές υπό την ίδια άδεια όπως και το πρωτότυπο).
Downloads
I dati di download non sono ancora disponibili.
Riferimenti bibliografici
Al Shebli, A. & Alhosani, M. (2022). The role of school leadership practices in school culture: A systematic literature review. Journal of Positive School Psychology, 6(3), 6655-6664.
Αλτιντζής, Π. (2014). Η δέσμευση των εκπαιδευτικών στις τέσσερις διαστάσεις της κατανεμημένης ηγεσίας: αντιλήψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του ν. Θεσσαλονίκης (Αδημοσίευτη Διπλωματική εργασία, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας).
Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectation. Free Press.
Bass, B. M., & Avolio, B. J. (Eds.). (1994). Improving organizational effectiveness through transformational leadership. Sage.
Beaudoin, M. (2003). Distance education leadership for the new century. Online Journal of Distance Learning Administration, 6(2). https://tinyurl.com/yh7dp8mw.
Bennett, N., Wise, C., Woods, P., & Janet A. (2003). Distributed leadership: A review of literature. National College for School Leadership.
Bolden, R. (2004). What is leadership? University of Exeter: Centre for Leadership Studies.
Brown, Μ., Gardezi, S., Blanco, L.d.C., Simeonova, R., Parvanova, Y., McNamara, G., O’ Hara, J. & Kechri Z. (2021). “School self-evaluation an international or country specific imperative for school improvement?”. International Journal of Educational Research Open, 2, 100063. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2021.100063.
Brown, M., McNamara, G., O’ Hara, J., O’ Brien, S., & Fadar, J. (2018). Integrated co-professional evaluation? Converging approaches to school evaluation across frontiers. Australian Journal of Teacher Education, 43(12), 76-90. https://doi.org/10.14221/ajte.2018v43n12.6.
Bush, T. (2021). School leadership and culture: Societal and organisational perspectives. Educational Management Administration & Leadership, 49(3), 211-213.
Bush, T. (2003). Theories of educational leadership and management. Sage.
Bush, T., & Glover, D. (2003). School leadership: Concepts and evidence. National College for School Leadership.
Copland, M. A. (2003). Leadership of inquiry: Building and sustaining capacity for school improvement. Educational Evaluation and Policy Analysis, 25, 375-395. https://doi.org/10.3102/01623737025004375.
Elmor, R. (2008). Leadership as the practice of improvement. Improving School Leadership, 2, 37-67.
Emstad, A.B. (2011). The principal’s role in the post-evaluation process. How does the principal engage in the work carried out after the schools self-evaluation?. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 23, 271-288. https://doi.org/10.1007/s11092-011-9128-0.
European Commission (2020). Supporting school self-evaluation and development through quality assurance policies: key considerations for policy makers. Report by ET2020 Working Group Schools. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Fiedler, F. Ε. (1967). A theory of leadership effectiveness. McGraw-Hill.
Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The Leadership Quarterly, 13(4), 423-451.
Harris, A., & Lambert, L. (2003). Building leadership capacity for school improvement. Open University Press.
Heenan, I.W., De Paor, D., Lafferty, N. & McNamara, P.M. (2023). The impact of transformational school leadership on school staff and school culture in primary schools- A systematic review of international literature. Societies, 13, 133. https://doi.org/10.3390/soc13060133.
Janseens, F.J.G., & Van Amelsvoort, Gonnie H.W.C.H. van. (2008). School self-evaluation and school inspections in Europe: an exploratory study. Studies in Educational Evaluation, 34, 15-23.
Janssens, F.J.G. (2007). Supervising the quality of education. In W. Böttcher & H.G. Kotthoff (Eds), Schulinspektion: Evaluation, Rechenschaftsleging und Qualita¨tsentwicklung (pp. 113-132). Waxman.
Kruse, K. (2013). What is leadership? http://www.forbes.com/sites/kevinkruse/2013/04/09/whatis- leadership.
Kyriakides, L., & Campbell, R.J. (2004). School self-evaluation and school improvement: a critique of values and procedures. Studies in Educational Evaluation, 30, 23-36. https://doi.org/10.1016/S0191-491X(04)90002-8.
Kyriakides, L., Demetriou, D., & Charalambous, Ch. (2006). Generating criteria for evaluating teachers through teacher effectiveness research. Educational Research, 48(1), 1-20. https://doi.org/10.1080/00131880500498297.
Liakopoulou, M. (2023). Self-assessment as a practice for school improvement: reservations, conditions, perspectives. In S.G. Soulis, M. Liakopoulou & A. Galani (Eds.), Challenges and Concerns in 21st Century Education (pp. 150-167). Cambridge Scholars Publishing.
Leithwood, K. A., & Riehl, C. (2005). What do we already know about educational leadership. In W.A. Firestone & C. Riehl (Eds.), A new agenda for research in educational leadership (pp. 12-27). Teachers College Press.
Leithwood, K. A., & Rielh, C. (2003). What we know about successful school leadership. Laboratory for Students Success, Temple University.
Leithwood, K., Jantzi, D., & Steinbach, R. (1999). Changing leadership for changing times. Open University Press.
Leithwood, K., Patten, S., & Doris, J. (2010). Testing a conception of how school leadership influences student learning. Educational Administration Quarterly, 46(5), 671-706.
Litz, D. (2011). Globalization and the changing face of educational leadership: Current trends and emerging dilemmas. International Education Studies, 4(3), 47-61. http://www.ccsenet.org/journal/index.php/ies/article/view/9921.
MacBeath, J. (2005). Leadership as distributed: a matter of practice. School Leadership and Management, 25(4), 349-366.
McNamara, G., & O’ Hara, J. (2008). The importance of the concept of self-evaluation in the changing landscape of education policy. Studies in Educational Evaluation, 34, 173-179.
McNamara, G., & O’ Hara, J. (2005). Internal review and self-evaluation- the chosen route to school improvement in Ireland. Studies in Educational Evaluation, 31, 267-282.
Miles, M. (1984). The role of the change agent in the school improvement process, Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans.
Μπέστιας Γ., & Μπάλιας, Ε. (2017). Το μοντέλο της κατανεμημένης ηγεσίας ως παράγοντας προώθησης των δημοκρατικών αξιών στο ελληνικό σχολείο: Μια έρευνα σε διευθυντές/ντριες σχολείων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιφερειακής ενότητας Αιτωλοακαρνανίας. Στο Β. Καραβάκου, Κ. Τσιούμης (επιμ.), Πρακτικά 1ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου «Εκπαιδευτική Ηγεσία, Αποτελεσματική Διοίκηση και Ηθικές Αξίες» (τ. Α.) (σσ. 44-153). Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. http://www.leadership2017.uom.gr.Β.
Myers, E., & Murfy, J. (1995). Suburban secondary school principals: perceptions of administrative control in schools. Journal of Education Administration, 33, 14-37.
Nevo, D. (2001). School evaluation: internal or external? Studies in Educational Evaluation, 27(2), 95–106.
Πασιαρδής, Π. (2012). Επιτυχημένοι διευθυντές/ντριες σχολείων. Ιών.
Πίος, Σ. (2013). Αυτοαξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης: απόψεις εκπαιδευτικού προσωπικού. Στο Α. Λιοναράκης (επιμ.), 7ο Διεθνές Συνέδριο για την ανοικτή και εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση: Πρακτικά (σσ. 1-19). ΕΚΤ. https://doi.org/10.12681/icodl.629
Plowright, D. (2007). Self-evaluation and ofsted inspection. Educational Management Administration and leadership, 35(3), 373-393.
Podgornik, V., & Vogrinc, J. (2017). The Role of Headteachers, Teachers, and School Counselors in the System of Quality Assessment and Assurance of School Work, SAGE Open, 7(2), 1-13. https://doi.org/10.1177/2158244017713239.
Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on school outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635-674.
Σαΐτη, Α., & Σαΐτης, Χ. (2011). Εισαγωγή στη διοίκηση της εκπαίδευσης. Ιδιωτική έκδοση.
Σαΐτης, Χ. (2000). Οργάνωση και διοίκηση της εκπαίδευσης. Ατραπός.
Σαΐτης, Χ. (2008). Ο διευθυντής στο δημόσιο σχολείο. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Saunders, D. (2010). Neoliberal ideology and public higher education in the United States. Journal for Critical Education Policy Studies, 8(1), 41-77.
Schildkamp, Κ., Visscher, A., & Luyten, H.. (2009). The effects of the use of a school self-evaluation instrument. School Effectiveness and School Improvement, 20(1), 69-88. https://doi.org/10.1080/09243450802605506.
Sergiovanni, T. (1984). Leadership and excellence in schooling. Educational Leadership, 41(5). https://tinyurl.com/ygt4gb88.
Sergiovanni, T. (1992). Moral leadership: Getting to the heart of school improvement. Jossey Bass.
Sergiovanni, T. (2001). Leadership - What’ s in it for schools? Routledge & Falmer.
Σολομών, Ι. (1999). Εισαγωγή. Στο Ι. Σολομών (επιμ.), Εσωτερική αξιολόγηση & προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα (σσ. 9-14). Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Spillane, J. (2006). Distributed leadership. Jossey- Bass.
Τσιώλης, Γ. (2014). Μέθοδοι και τεχνικές ανάλυσης στην ποιοτική κοινωνική έρευνα. Κριτική.
Τσούνης, Γ., Τσούνη, Β., Αναστασόπουλος, Ι., & Γονίδου, Μ. (2016). Διευθυντής και προώθηση μηχανισμών αυτοαξιολόγησης σε επίπεδο σχολικής μονάδας: Απόψεις εκπαιδευτικού προσωπικού σε σχολεία της Δυτικής Αττικής. Στο Ι. Παπαδάτος, Σ. Πολυχρονοπούλου, & Α. Μπαστέα (επιμ.), Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης: Πρακτικά (σσ. 1365-1381). ΕΚΤ. https://doi.org/10.12681/edusc.1014.
Yeigh, T., Lynch, D., Turner, D., Provost, S.C., Smith, R. & Willis, R.L. (2019) School leadership and school improvement: an examination of school readiness factors. School Leadership & Management, 39(5), 434-456.
Van der Bij, T., Geijsel, F.P., & Dam, G.T.M. ten. (2016). Improving the quality of education through self-evaluation in Dutch secondary school. Studies in Educational Evaluation, 49, 42-50.
Vanhoof, J., Van Petegem, P. & De Maeyer, S. (2009). Attitudes towards school self-evaluation. Studies in Educational Evaluation, 35(1), 21–28. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2009.01.004.
Vanhoof, J., De Maeyer, S., & Van Petegem, P. (2011). Variation in the conduct and the quality of self‐evaluations: a multi‐level path analysis. Educational Studies, 37(3), 277-287. https://doi.org/10.1080/03055698.2010.506326.
